Τα βιβλία που ξεχώρισαν το 2019 – δώρο στους αναγνώστες του Monopoli.gr

Ένα κορίτσι γεννιέται και αλλάζει τις ζωές των οικείων του. Ένα παιδί που δεν πατά ποτέ στο έδαφος, περνά από αγκαλιά σε αγκαλιά και τρέφεται, κυριολεκτικά, από την τρυφερότητα.

Το καινούργιο βιβλίο του Χρήστου Χρυσόπουλου, Άλμα (ψυχή) ξεκινά από μια πραγματικότητα που επιζητεί ερμηνεία. Τη γέννηση της κόρης του! Ο συγγραφέας με αναφορές στο σινεμά του Λαρς φον Τρίερ, με φλας μπακ και θεατρικό διάλογο, μέσα από μια καινούργια συνθήκη, τη Μονάδα συγκροτεί ένα οικογενειακό ηχητικό τοπίο με Χρονολόγιο, απογραφές, σκέψεις και μαρτυρίες των ενοίκων, μεταβολίζοντας το βίωμα σε σπουδαία λογοτεχνία!

Στο Μαύρο νερό ένας Πατέρας με τον ανάπηρο γιο του, τον Χριστόφορο ή Φόρη όπως τον φωνάζει, το μόνο φως της ζωής του σ’ έναν τόπο που τους διώχνει –όπου το νερό δεν είναι καθαρό και οι άνθρωποι αρρωσταίνουν– και, ταυτόχρονα, τους εμπεριέχει. Γιατί αυτοί οι δυο είναι ο τόπος και ο χρόνος της ιστορίας που διαβάζουμε· αυτοί οι δυο, η αγάπη που τους δένει, οι λέξεις που τους ορίζουν, οι άγιοι, τα ξωκκλήσια, η κυκλικότητα των εορτών, τα όνειρα και οι επιθυμίες τους.

Και είναι τόσο λιτός ο καμβάς του Μακρόπουλου και τόσο μεγάλη η δύναμη της ιστορίας του, που είτε, –όπως επεσήμανε ο Σταύρος Ζουμπουλάκης–, ξεκινάνε πατέρας και γιος στην ονομαστική του εορτή με τα πόδια από το σπίτι τους για να εορτάσουν τη μνήμη του αγίου Χριστόφορου στο ξωκκλήσι του στο Δολό (Πωγώνι), όπου ο άγιος μεσολαβεί για την αποκατάστασης της αδικίας, είτε απλώς διασχίζουνε την έρημη γη για να φθάσουν στο δωμάτιο των Επιθυμιών (Σολάρις), είναι ανοιχτή σε κάθε ερμηνεία.

Ο χρόνος είναι ρευστός στη γραφή του Κυθρεώτη, και η ροή του λόγου του είναι τέτοια που θαρρείς ότι η ιστορία συμβαίνει σε σένα που τη διαβάζεις, κι ας περιγράφει ένα εικοσιτετράωρο του ήρωα του, Αντώνη Σπετσιώτη που ξεκινάει στα δικαστήρια, συνεχίζεται σε μια καφετέρια στα Πατήσια, σε ένα οικόπεδο στο Χαλκούτσι και σε ένα πάρκινγκ στον Ορχομενό, πριν τελειώσει απρόβλεπτα τα ξημερώματα στους δρόμους της Αθήνας.

Η πλοκή απρόβλεπτη, αστεία και ανηφορική «κλέβει» από την πραγματικότητα, πυροδοτημένη από μια αστείρευτη φαντασία και μια μέρα που δεν λέει να τελειώσει, σε ένα μυθιστόρημα που, όπως λέει και ο συγγραφέας του, μιλάει «για τον μικρό άθλο να είσαι ο εαυτός σου κάθε μέρα από την αρχή». Και να το συνειδητοποιείς: Είναι η κρίση. Είναι η ζωή. Και συνεχίζεται…

Η λευκή κόλλα του Γιάννη Παλαβού γεμάτη πληγωμένα ελάφια και παιδιά που παλεύουν να τα σώσουν, λύκους που οι άνθρωποι ξεγελούν, και μια φύση γεμάτη χρώματα ξεχειλίζει άγρια ομορφιά και ευφορία. Πού και πού οι λέξεις του θυμίζουν ίσως Χουλιαρά, δεν ξέρεις ποια ιστορία να πρωτοδιαβάσεις· σε κάθε σχεδόν φράση αυτού του διηγηματογράφου από το Βελβεντό Κοζάνης «τα φύλλα θροΐζουν, το ρεύμα βουίζει», το Θαύμα συντελείται…

24 χτύποι, όσοι και οι ώρες µιας ηµέρας, και (μετά) Ποίηση. 50 ποιήματα για την πόλη, τα παιδιά και τον θάνατο. Ακρίβεια, μουσική και εικόνες που θάλλουν σε βιβλία ανήμερα που θα παρηγορήσουν κάποιο βράδυ τους πενθούντες. Γιατί αυτό κάνει η ποίηση της Δήμητρας Χριστοδούλου:

«Εργάζομαι, ψυχαγωγούμαι, μελετώ
Σαν να δειπνώ πλάι σε κομμένο κεφάλι…
…Δεν θα τελειώσει αυτός ο δείπνος
Αέρας σπρώχνει τα χαρτιά μου στη θάλασσα
Όλα των στίχων μου τ’ αναμμένα καντήλια
Στο κύμα. Να τα σβήσει το νερό…»

Βιβλίο που δεν μπορείς να προσπεράσεις! Ο Μπρούνο Σουλτς, Πολωνοεβραίος συγγραφέας και ζωγράφος που εν ζωή εξέδωσε δυο τόμους με διηγήματα και βρήκε τυχαίο θάνατο, το 42 στα πενήντα του χρόνια, σαν πράξη αντεκδίκησης από έναν αξιωματικό ναζί, μυθολογεί την οικογένειά του –άλλοτε σαν τον Κάφκα κι άλλοτε σαν τον Προυστ, όπως του αποδίδουν–, και φτιάχνει ένα καλειδοσκοπικό σύμπαν που σηματοδοτεί όχι μόνο τη λογοτεχνία της χώρας του αλλά και την παγκόσμια λογοτεχνία. Λένε πως είχε επηρεαστεί από την καμπάλα και τον εβραϊκό μυστικισμό, αλλά και από τη γερμανική λογοτεχνία κι όπου αλλού. Γεγονός είναι ότι η γραφή του συναρπάζει, (και η μετάφραση αυτή λεπτοδουλεμένη κι αυθεντική της Αλεξάνδρας Ιωαννίδου την αναδεικνύει), οπότε αν δεχτούμε πως η λογοτεχνία είναι απόλαυση, διαβάστε τον!

Ένας σαρωτικός μονόλογος από ένα σπουδαίο Ισραηλινό συγγραφέα, ο οποίος μαζί με τον Άμος Οζ και τον Αβραάμ Γεοσούα αποτελεί την τριάδα της ειρήνης, αφού εδώ και πολλά χρόνια παλεύουν για τη θέσπιση ενός αυτόνομου παλαιστινιακού κράτους. Παρότι το 2006, ο δευτερότοκος γιος του έχασε τη ζωή του στον δεύτερο πόλεμο του Λιβάνου. Αυτό όμως δεν τον απέτρεψε από το να συνεχίσει να παλεύει για τις ιδέες του. Η μητέρα του Γκρόσμαν έχει γεννηθεί στην Παλαιστίνη, είναι Εβραία. Και στις σελίδες αυτού του βιβλίου που το 2017 απέσπασε το Booker, τη «συναντούμε» στον εξαιρετικό μονόλογο του μεσήλικα πρωταγωνιστή και κωμικού που ξεκινά το νούμερό του σε ένα καταγώγιο μιας μικρής πόλης του Ισραήλ, με το γνωστό αστείο του Άλογου που μπαίνει σ’ ένα μπαρ και καταλήγει σε μια ιστορία απώλειας και επιβίωσης.

Το σπίτι του Τόιμπιν είναι ο οίκος των Ατρειδών και τα ονόματα η τρωτότητα του ατόμου. Με άξονα τη Θυσία της Ιφιγένειας, τρία πρόσωπα (η Κλυταιμνήστρα, η Ηλέκτρα και ο Ορέστης) υφαίνουν μια πολυφωνική αφήγηση πολλαπλών αναγνώσεων, ανιχνεύοντας το αρχέγονο τραύμα της εμφύλιας βίας. Εμπνευσμένος από τη σφαγή του Κίνγκσμιλ, το 1976, στο Λοντόντερυ της βόρειας Ιρλανδίας, που σημάδεψε τον 21χρονο τότε Κολμ Τόιμπιν, ο Ιρλανδός συγγραφέας εξομολογήθηκε μέσω ενός κειμένου του στον Guardian ότι όλη του τη ζωή αναζητούσε έναν τρόπο να μιλήσει για την εποχή εκείνη και την αίσθηση ότι κάθε έγκλημα ήταν αποτέλεσμα του προηγούμενου και αφορμή για το επόμενο. Στο Σπίτι με ονόματα τον βρήκε.

Η Μπερνς, γεννημένη στο Μπέλφαστ το 1962, ξεκίνησε μ’ ένα συνταρακτικό βιβλίο, Αντίλαλοι, Σπασμοί Πολέμου (το διαβάσαμε το 2001 από τις εκδ. Άγρα σε μτφρ. Παλμύρας Ισμυρίδου) και τώρα, με το τρίτο της βιβλίο, Ο Γαλατάς αποσπά το Βραβείο Booker 2018. Μαύρη κωμωδία και πειραματισμοί, καθώς ένα δεκαοχτάχρονο κορίτσι που πασχίζει να διατηρήσει την ανεξαρτησία του πέφτει θύμα διαδόσεων και προκαταλήψεων σε μια βίαια και αυτοκαταστροφική κοινωνία. Ποιος είναι ο Γαλατάς που γίνεται σκιά της;

«Είμαι σαράντα έξι χρονών, λέγομαι Φλοράν-Κλωντ Λαμπρούστ και μισώ το όνομά μου.» Ο πρωταγωνιστής του Ουελμπέκ αφηγείται διασχίζοντας τη Γαλλία τη ζωή του, τη φιλία του μ’ έναν αριστοκράτη γεωργό, τη χαμένη του λίμπιντο και την παράλογη ελπίδα του να ξαναβρεί τον χαμένο του έρωτα. Ένα βιβλίο για την ενοχή και τη μεταμέλεια σ’ έναν κόσμο όπου όλα έχουν καταστραφεί εκτός από το Ταλέντο του Ουελμπέκ.

Γράφεται το 1936, κατατάσσεται στα αριστουργήματα του 20ού αιώνα και θεωρείται εμβληματικό έργο για τη φεμινιστική και λεσβιακή λογοτεχνία. Ο Τζέιμς Τζόις και ο Γουίλιαμ Φόκνερ, ο Ντίλαν Τόμας και ο Γουίλιαμ Μπάροουζ είναι κάποια μόνο από τα ονόματα της μακράς και ετερόκλητης λίστας των συγγραφέων λατρεύουν το βιβλίο. Στο Νυχτοδάσος όλα τα πρόσωπα μοιάζουν με μάσκες που περιπλανιούνται στο Παρίσι, τη Βιέννη, το Βερολίνο του Μεσοπολέμου σαν σε θηριοτροφείο τύπου ροκοκό όπου οι χαρακτήρες μοιάζουν να έχουν παγιδευτεί σε μιαν αναπόδραστη σπείρα αγάπης χωρίς ανταπόκριση.

Από τα πρώιμα γραπτά του Μπολάνιο, Το Πνεύμα της επιστημονικής φαντασίας (1984) είναι μια απόπειρα μυθιστορηματικής ενηλικίωσης και σεξουαλικής μύησης, αλλά και μια απάντηση στο: τι είδε ο νεαρός Μπολάνιο στην Πόλη του Μεξικού; Προφανώς όλο το έργο του μεγαλύτερου Ισπανοαμερικανού συγγραφέα στο πέρασμα από τον 20ο στον 21ο αιώνα εστιάζει στο κακό, την έρημο και τα σύνορα. Εκείνη την εποχή όμως το μέλλον φάνταζε στα μάτια του σαν Επιστημονική Φαντασία, μια επιστημονική φαντασία με τον τρόπο της Λε Γκεν και του Φίλιπ Ντικ, οι οποίοι έδωσαν και μια ηθική διάσταση στο είδος. Ίσως στις σελίδες αυτού του βιβλίου να βρίσκεται το μυστικό του «2066».

Και περνάμε στον ΜακΓιούαν, με το Μηχανές σαν κι εμένα που συζητήθηκε πολύ εξαιτίας του Αδάμ, ενός από τα πρώτα ανδροειδή που αναπαράγουν πιστά το σώμα και τις νοητικές λειτουργίες του ανθρώπου. Βρισκόμαστε στο εναλλακτικό Λονδίνο της δεκαετίας του 1980, η Βρετανία έχει ηττηθεί στον Πόλεμο των Φόκλαντ, η Μάργκαρετ Θάτσερ μάχεται για την εξουσία και ο Άλαν Τούρινγκ είναι ζωντανός (γιατί έτσι θέλει ο συγγραφέας) και κάνει μια επανάσταση στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης. Παραδίδει στην ανθρωπότητα τον/ους πρώτο/ους Αδάμ και Εύα.

Ο 30χρονος Τσάρλι, παροπλισμένος ανθρωπολόγος και είναι ερωτευμένος με τη Μιράντα, μια όμορφη φοιτήτρια στην πολυκατοικία του που κρύβει ένα τρομερό μυστικό, αγοράζει τον Αδάμ. Τον προγραμματίζουν μαζί και σκέφτονται να κάνουν μια οικογένεια (ναι με το ρομπότ), εντέλει κάνουν ένα τρίο αλλά βρίσκεται κι ένα πραγματικό παιδί, τόσο γοητευτικό και καταλυτικό στην εξέλιξη της πλοκής σαν την Βρυώνη στην «Εξιλέωση». Η εμφάνισή του όμως θα βάλει τον Αδάμ σε ηθικό δίλημμα, όπως θα έβαζε και οποιονδήποτε άλλον ήρωα του ΜακΓιούαν.

Μια γυναίκα βλέπει έναν τυφλό άνδρα να μασάει μια τσίχλα μέσα στο τραμ και της έρχεται ναυτία. Μια άλλη αισθάνεται άβολα με τόση ομορφιά ενός μπουκέτου άγρια τριαντάφυλλα.  Στα «Χαρούμενα γενέθλια» τα μέλη μιας οικογένειας γιορτάζουν τα γενέθλια μιας ογδοντάχρονης, η οποία καθισμένη στην κεφαλή του τραπεζιού, τους κοιτά αηδιασμένη. 13 ιστορίες (δεν τους λες και) Οικογενειακών Δεσμών όπου η άγρια καρδιά της Κλαρίσε Λισπέκτορ λέει απλά μια ιστορία, έτσι ακριβώς όπως είναι.

Μια οικογένεια με τα δυο της παιδιά ξεκινάει ένα ταξίδι με το αυτοκίνητο από τη Νέα Υόρκη ως την Αριζόνα μες στην κάψα του καλοκαιριού. Προορισμός τους η Απατσερία που ήταν κάποτε η πατρίδα των Απάτσι. Στο αυτοκίνητο παίζουνε παιχνίδια, ακούνε μουσική στο ραδιόφωνο και ειδήσεις για παιδιά που προσπαθούν να διασχίσουν τα νοτιοδυτικά σύνορα και να μπουν στις ΗΠΑ· άλλα συλλαμβάνονται κι άλλα χάνονται στην έρημο… Η μεξικανικής καταγωγής συγγραφέας Βαλέρια Λουϊζέλλι που ζει στη Ν. Υόρκη, εργάστηκε εθελοντικά ως διερμηνέας ασυνόδευτων  παιδιών που έρχονταν από το Μεξικό και ζητούσαν άσυλο στις ΗΠΑ. Αυτή την εμπειρία της,  –φιλτραρισμένη μέσα από την περιπλάνηση της δικής της οικογένειας που ξεκινά από τη Νέα Υόρκη για να καταλήξει στα μεξικανικά σύνορα κι όσο καταγράφει την αποσύνθεση που επικρατεί γύρω της, καταρρέει και η σχέση του ίδιου του ζευγαριού–, μετέγραψε σε κείμενο για το πώς αντιλαμβανόμαστε τη δικαιοσύνη και την ισότητα.

«Δυο πράγματα είμαι και δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητα΄ ένας άγριος και ταυτόχρονα ένα παιδί».

Ο αφηγητής διορίζεται στο Σαν Κριστόμπαλ μια (φανταστική) κοντά στους τροπικούς πόλη 200.000 κατοίκων που, κατά σύμπτωση, είναι και ο γενέθλιος τόπος της γυναίκας του. Σαστισμένος μπροστά στο θέαμα της υπέρμετρης μάζας νερού του ποταμού και της ζούγκλας του Σαν Κριστόμπαλ –αυτού του πράσινου, αδιαπέραστου τέρατος– βλέπει το ρυθμό της ζωής του να επιβραδύνεται επικίνδυνα. Τη φαινομενική ηρεμία διαταράσσει η εμφάνιση 32 παιδιών από το πουθενά και η απόδρασή τους… σ’ ένα χώρο κατόπτρων και χρωματιστών γυαλιών που πολλαπλασιάζουν το φως των υπονόμων, ρίχνοντας αμέτρητες ανταύγειες στη Φωτεινή Πολιτεία.

Ένα αφήγημα στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα των διηγημάτων του Τζόσεφ Κόνραντ, που τον στοίχειωσε καθώς ο συγγραφέας τα μετέφρασε πρόσφατα. Μια ανταύγεια λοξής γραφής της Λισπέκτορ και μια ιστορία στον βωμό άραγε της «Δημοκρατίας των Ονείρων» του Σουλτς, ποιος ξέρει; Κι αν με ρωτούσατε, λέει ο συγγραφέας: Τι είναι αυτή η πολιτεία, από πού ξεφύτρωσαν τα 32 παιδιά, και πώς έγιναν όλα αυτά, θα απαντούσα: Ο κάθε ένας παίρνει αυτό που του αξίζει.

Το έναυσμα του βιβλίου: Ένα ντοκιμαντέρ για 30.000 άστεγα παιδιά που ζουν στο μετρό της Μόσχας, “The children of Leningrandsky” (2005) μεταμορφώνεται από την πένα του Αντρές Μπάρμπα σε μια ανατρεπτική ξενάγηση στα σκοτάδια της ανθρώπινης ψυχής.

Κάθε βιβλίο και ο συγγραφέας του. Ο Αντόνιο Μορέσκο εκτός από συγγραφέας είναι γνωστός για την κοινωνικοπολιτική του δράση και τη συμμετοχή του σε οδοιπορικά ανά την Ιταλία και την Ευρώπη. Στις λέξεις του ακούς τον ήχο του φύλλου που μεγαλώνει, μυρίζεις τη βροχή πριν πέσει, νιώθεις παρών με τρόπο σχεδόν οδυνηρό… Στο φωτάκι, ένας άνδρας ζει αποτραβηγμένος, μακριά από όλους. Κάτι όμως ταράζει την απομόνωσή του. Τι είναι αυτό το φωτάκι, απέναντι;

Ως εδώ, όποια σελίδα κι αν ανοίξεις είναι ποίηση (που όντως την ακούς, όπως κι έγινε στην παρουσίαση του βιβλίου), δεν υπάρχει κάτι άλλο να ειπωθεί. Άλλωστε, η Joan Didion έλεγε πάντα: «Γράφουμε ιστορίες για να μπορέσουμε να ζήσουμε». Για τον ίδιο λόγο που τις διαβάζουμε.

Τις διαβάζουμε και τις ζούμε! Η Ντέλια Όουενς που έζησε ίσως το μεγαλύτερο μέρος της ζωής της στην Αφρική (23 χρόνια) έγραψε ένα μυθιστόρημα (το πρώτο της) για όλα αυτά που περνάνε απαρατήρητα. Τα φτερά των ερωδιών και των άλλων πουλιών, την υγρή σφύζουσα γη του βάλτου (που έγινε η μάνα της, όταν η τελευταία την εγκατέλειψε). Η ηρωίδα της, η Κάια είναι κυριολεκτικά το κορίτσι του βάλτου και για να επιβιώσει πρέπει να πάει με τα νερά του… Αν πάμε κι εμείς με τα δικά της και βυθιστούμε στις σελίδες της που σάρωσε όλα τα βραβεία και τις πωλήσεις παγκοσμίως, θα μάθουμε πολύ περισσότερα για την επιβίωση, την εξέλιξη, τον πολιτισμό και την ανθρώπινη φύση από πολλά δοκίμια και σχετικά βιβλία.

Μην το χάσετε.  Κόβει την ανάσα. Τη μετάφραση τη ζήλεψα.

Όταν η κλιματική αλλαγή υπαγορεύει τη γραφή, η γεννημένη στο Όσλο (1975), Μάγια Λούντε γράφει το Η ιστορία των μελισσών. Τα υπόλοιπα είναι ιστορία… το πρώτο της βιβλίο (για ενηλίκους) έγινε παγκόσμιο best seller, κυκλοφορεί σε 35 γλώσσες και διαβάζεται αφειδώς.

Η Λούντε στήνει τρεις παράλληλες ιστορίες για το αόρατο νήμα που συνδέει τον κόσμο των ανθρώπων με τον κόσμο των μελισσών. Στην Κίνα του 2098, σε έναν κόσμο χωρίς μέλισσες, η Τάο πασπαλίζει τα δέντρα με γύρη. Οι αρχές εξαφανίζουν τον γιο της κι εκείνη ξεκινά ένα σκληρό ταξίδι αναζήτησης. Στην Αμερική του 2007, ο μελισσοκόμος Τζορτζ αντιστέκεται στην εκβιομηχάνιση της παραγωγής και ελπίζει ότι ο γιος του θα συνεχίσει την οικογενειακή παράδοση. Και στην Αγγλία του 1852, ο βιολόγος Γουίλιαμ μελετά έναν νέο τύπο κυψέλης, που μπορεί να αποδειχθεί σανίδα σωτηρίας γι’ αυτόν και τα παιδιά του.

Το ερώτημα είναι: Σε έναν κόσμο δίχως μέλισσες, θα επιβίωνε άραγε ο άνθρωπος;

Όταν η Γκρέτα Τούνμπεργκ σταμάτησε να τρώει στην ηλικία των 8 ετών, ήταν η αρχή μιας περιόδου μεγάλης κρίσης για την οικογένεια της Μαλένα Έρνμαν και του Σβάντε Τούνμπεργκ. Αντιμέτωποι μ’ ένα σύστημα υγείας και εκπαίδευσης παντελώς ανέτοιμο να ανταποκριθεί στο διαφορετικό, η οικογένεια Έρνμαν-Τούνμπεργκ συνάντησε μια διόλου διαφημισμένη πλευρά του κράτους πρόνοιας της Σουηδίας. Ωστόσο μέσα από αυτές τις αναποδιές η Γκρέτα και η μικρή της αδερφή, η Μπεάτα, θα καταφέρουν να ξεδιπλώσουν η καθεμία τη δική της ιδιαίτερη προσωπικότητα, χαρίζοντας στους γονείς τους το δικαίωμα να ελπίζουν ότι ο κόσμος μας δεν έχασε ακόμα όλο το φως του.

Το βιβλίο της οικογένειας Έρνμαν-Τούνμπεργκ, της ακτιβίστριας Γκρέτα και πρόσωπο της χρονιάς, σύμφωνα με το περιοδικό Time, δεν έχει σκοπό να αρέσει, αλλά να θυμίσει ότι ο άνθρωπος, εκτός από αντιφάσεις και εγωισμούς, κρύβει πάντα μέσα του την καλοσύνη.

Ο ήρωας του 88χρονου Τζον λε Καρέ στο «Ένας έντιμος άνθρωπος» (που κυκλοφορεί  στην Ελλάδα ταυτόχρονα με όλο τον κόσμο) ο 47χρονος Νατ, βετεράνος των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών, μισεί τον Τραμπ και τον Πούτιν και ονειρεύεται μια ήσυχη ζωή, τώρα που επιστρέφει στο Λονδίνο να συνταξιοδοτηθεί. Όμως η Υπηρεσία του αναθέτει μια τελευταία αποστολή: ο Νατ καλείται να αναβαθμίσει τον παροπλισμένο υποσταθμό Καταφύγιο και τους γηραλέους κατασκόπους που τον στελεχώνουν. Μόνη φωτεινή εξαίρεση στην ομάδα, η νεαρή Φλόρενς που έχει βάλει στόχο έναν Ουκρανό ολιγάρχη με ύποπτα πάρε δώσε στη Ρωσία.

Εκτός από κατάσκοπος όμως, ο Νατ είναι και λάτρης του μπάντμιντον. Ο τακτικός αντίπαλός του στο γήπεδο, ο μοναχικός, εσωστρεφής Εντ έχει τα μισά του χρόνια. Ο Εντ μισεί το Brexit, τον Τραμπ και τη δουλειά του σε μια απρόσωπη αυτοκρατορία των ΜΜΕ. Και θα παρασύρει την Πρου, τη Φλόρενς και τον ίδιο τον Νατ σε μια πράξη πολιτικής αγανάκτησης με ολέθριες συνέπειες για όλους. Ή μήπως όχι και πιος είναι ο Έντιμος άνθρωπος; Ο Τζον λε Καρέ κεντάει και καλά θα κάνετε να το ανακαλύψετε!

Ο Μαξίμ Λέο, δημοσιογράφος στη Berliner Zeitung, ήταν είκοσι ετών όταν έπεσε το Τείχος του Βερολίνου που είχε ανεγερθεί το 1961 και αποτελούσε το σύμβολο του Ψυχρού Πολέμου ανάμεσα στη Δύση και τη Σοβιετική Ένωση.

«Τι συμβαίνει όταν αφιερώνεις τη ζωή σου σ’ ένα σκοπό και αυτός καταρρέει; Πώς συνεχίζεις να ζεις, όταν αντιλαμβάνεσαι πως όλα σου τα όνειρα υπήρξαν μάταια; Τριάντα χρόνια μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, ο Μαξίμ Λέο δεν έχει απαντήσεις στα ερωτήματα που τον βασανίζουν. Αποφασίζει έτσι να καταγράψει το οδοποιρικό της οικογένειάς του. Της μητέρας του, της Άννε, πιστού μέλους του Κόμματος, που συγκινείται κάθε φορά που μιλάει για το όνειρο που έσβησε. Του πατέρα του, του Βολφ, ατίθασου καλλιτέχνη που ένιωθε να πνίγεται στη Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας. Του παππού του, του Γκέρχαρντ, τιμημένου ήρωα πολέμου στη γαλλική αντίσταση και κατόπιν υψηλόβαθμο στέλεχος του «νέου αντιφασιστικού κράτους», ο οποίος σήμερα έχει χάσει τη φωνή του. Και τέλος, του άλλου παππού, του Βέρνερ, έναν πρώην ναζιστή που ήξερε πάντα να προσαρμόζεται ανώδυνα.

Μέσα από τους διηγήσεις τους περνούν εξήντα χρόνια ιστορίας, ενώ εκείνοι προσπαθούν να λυγίσουν και να κρατήσουν ψηλά τις καρδιές…

Περιπλανώμενος στη μεσοπολεμική Ευρώπη, τις δεκαετίες του 1920 και του 1930, ο Γιόζεφ Ροτ δεν μας δίνει το πορτραίτο μόνο της δικής του εποχής αλλά και της δικής μας. «Διαβάζοντας τα Χρόνια των ξενοδοχείων είναι σαν να κοιτάζει κανείς σε καθρέφτη –οι ίδιες αγωνίες, τα ίδια μίση, οι ίδιοι πόθοι, οι ίδιες δυνάμεις…» γράφει ο Josh Romm. Η εξαιρετική μετάφραση της Μαρίας Αγγελίδου αποδίδει όχι μόνο τις λέξεις αλλά και τον φιλοσοφικό του στοχασμό, με αφορισμούς εφάμιλλους του Μάρκου Αυρήλιου. Ο Ροτ είναι (δυστυχώς) τόσο επίκαιρος που πρέπει να διαβαστεί ολόκληρος, αν θέλει κανείς να ερμηνεύσει τον κόσμο μας.

Υπάρχει κάτι ιδιαίτερο στη σχέση μεταξύ της Χάνα Άρεντ και του Μάρτιν Χάιντεγκερ, κάτι το σκανδαλώδες, μεταξύ του δημόσιου χρόνου των δύο στοχαστών και του ερωτικού χρόνου των δύο εραστών. Μια σχέση που καθορίζεται από την απόφαση του Χάιντεγκερ να υποστηρίξει το ναζιστικό κόμμα. Μια απόφαση που τους χωρίζει και συνάμα τους ενώνει σε διαφορετικές όχθες της ίδιας τραγωδίας. Το κείμενο αυτό γράφτηκε το 1969 για τα ογδοηκοστά γενέθλια του Γερμανού φιλόσοφου. Η Χάνα Άρεντ που έφθασε να συγκαταλέγεται στους σπουδαιότερους πολιτικούς στοχαστές του 20ού αιώνα εκθέτει εδώ τις απόψεις της για τη γοητεία, τη σημασία και τη συμβολή του έργου του Χάιντεγκερ στην εξέλιξη της σκέψης και της φιλοσοφίας, επισημαίνοντας παράλληλα το «λάθος» που τον καθόρισε σε όλη του τη ζωή.

Χριστουγεννιάτικη ιστορία με τον Άγιο Βασίλη και τον Κάρολο Ντίκενς, τον Ρομπέν των δασών, τον Μπεν Τζόνσον κ.α., στο Μπάττερση του Λονδίνου στις αρχές του προηγουμένου αιώνα.

[…] Μου έδωσε τα ξύλινα στρατιωτάκια, μα όταν του άφησα τα χρήματα, στην αρχή δεν το αντιλήφθηκε· έπειτα τα κοίταξε ανοιγοκλείνοντας τα μάτια αδύναμα, και αδύναμα τα έσπρωξε προς το μέρος μου.
«Όχι, όχι», είπε με σβησμένη φωνή. «Ποτέ δεν δέχτηκα. Ποτέ. Εμείς εδώ είμαστε λίγο της παλιάς σχολής».
«Το να μη δέχεστε χρήματα», αντέτεινα, «εμένα μου φαντάζει εξαιρετικά καινούργια μόδα».
«Ποτέ δεν δέχτηκα», είπε ο γέροντας, ανοιγοκλείνοντας τα μάτια και φυσώντας τη μύτη του. «Ανέκαθεν χάριζα δώρα. Είμαι πια πολύ γέρος για να σταματήσω».
«Μέγας είσαι, Κύριε!», αναφώνησα. «Τι εννοείτε; Θα μπορούσατε να είστε ο Άγιος Βασίλης».
«Είμαι ο Άγιος Βασίλης», είπε ταπεινά και φύσηξε ξανά τη μύτη του. […]

Χριστουγεννιάτικο βιβλίδιο των Εκδόσεων Άγρα, το ωραιότερο δώρο!