Εικαστικές διαδρομές στη γιορτινή Αθήνα: Οι εκθέσεις που δεν πρέπει να χάσετε

Μέρες γιορτής και σχόλης τούτες οι τελευταίες του έτους, προσφέρονται πάντα για μια χαλαρή βόλτα στους δρόμους της πόλης, αποτελώντας και μια τελευταία ευκαιρία για τους φιλότεχνους να επισκεφθούν κάποιες από τις μεγάλες ή μικρές εκθέσεις που φιλοξενούνται σε μουσεία και αίθουσες τέχνης.

Σχεδιάσαμε εδώ μια φανταστική διαδρομή, ακολουθώντας τα βήματα της οποίας ο αναγνώστης μπορεί να επιλέξει εκείνες τις διοργανώσεις στις οποίες αξίζει να σταματήσει για λίγο και να βυθιστεί μέσα στα έργα που παρουσιάζουν.

Αδιαφιλονίκητο σημείο εκκίνησης κάθε εικαστικής διαδρομής φέτος τα Χριστούγεννα το Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς, καθώς στις αίθουσές του φιλοξενούνται τέσσερις εκθέσεις, μεγάλου εύρους και με σπάνια εκθέματα.

Ψευδόστομος αμφορέας με παράσταση χταποδιού από το νεκροταφείο του Καμινιού στη Νάξο (12ος/αρχές 11ου αι. π.Χ.) – Mουσείο Μπενάκη

• «Από τον κόσμο του Ομήρου: Τήνος και Κυκλάδες στη Μυκηναϊκή εποχή»: Άγνωστες όψεις του κυκλαδικού παρελθόντος παρουσιάζονται μέσα από 151 επιλεγμένα έργα κεραμικής, μεταλλοτεχνίας, μικροτεχνίας κ.λπ., αποκαλύπτοντας μια ολοκληρωμένη εικόνα του μυκηναϊκού πολιτισμού στο νησιωτικό σύμπλεγμα των Κυκλάδων, με επίκεντρο τα ευρήματα του σπάνιου για ολόκληρο το Αιγαίο μυκηναϊκού θολωτού τάφου στην Αγία Θέκλα, στη βόρεια Τήνο. Η έκθεση διοργανώνεται από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς.

Χατζηκυριάκος-Γκίκας, «Υφάνσεις: Ζωγραφική και ταπισερί στην Ελλάδα από το 1960 έως σήμερα», Μουσείο Μπενάκη

• «Υφάνσεις: Ζωγραφική και ταπισερί στην Ελλάδα από το 1960 έως σήμερα»: Μια σπουδαία, άγνωστη έως τώρα, όψη της ελληνικής παραγωγής ταπισερί και χειροποίητων χαλιών στις δεκαετίες 1960-1980, δίπλα στα ζωγραφικά έργα από τα οποία προήλθαν, με υπογραφές των Μόραλη, Τσαρούχη, Χατζηκυριάκου-Γκίκα, Βασιλείου, Μυταρά, Μπότσογλου, Πρέκα, Γιώργου Βακαλό, Βάσως Κατράκη, Κουλεντιανού, Φασιανού και πολλών άλλων.

Pablo Picasso, έκθεση “Christian Zervos και Cahiers d’Art”, Μουσείο Μπενάκη

• «Christian Zervos και Cahiers d’Art»: Πικάσο, Μιρό, Καντίνσκι, Λεζέ, Τζιακομέτι, Μαγκρίτ, είναι μερικά μόνο από τα ονόματα της συλλογής του ελληνογάλλου Κριστιάν Ζερβός, που αποτελούν την «καρδιά» μιας έκθεσης η οποία αναπτύσσεται παρακολουθώντας την εξέλιξη της εκδοτικής του δράσης από τα εφηβικά του χρόνια στην Αλεξάνδρεια και τα πρώτα του βήματα στο Παρίσι, μέχρι την έκδοση των «Cahiers d’Αrt», τη στροφή προς τις αρχαιολογικές αναζητήσεις κ.λπ.

Ταπεινός παράδεισος, Ευγενία Κουμαντάρου στο Μουσείο Μπενάκη

• «Ταπεινός παράδεισος»: Η Ευγενία Κουμαντάρου εκθέτει έργα από τις φωτογραφικές περιηγήσεις της στην Τήνο τα τελευταία 20 χρόνια, αποτυπώνοντας διαδρομές εξωτερικής και εσωτερικής αναζήτησης.

Στον ίδιο δρόμο, στο Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» (Πειραιώς 254, Ταύρος) φιλοξενείται μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα έκθεση ανέκδοτων τεκμηρίων από το Ιστορικό Αρχείο της ΕΥΔΑΠ για τα 90 χρόνια από την κατασκευή του Φράγματος του Μαραθώνα, με τίτλο «Η μεγάλη πρόκληση». Φωτογραφίες και φιλμ αρχείου, αρχιτεκτονικά σχέδια και χάρτες, έγγραφα, αλλά και εργαλεία εκτίθενται για πρώτη φορά στο κοινό, με ελεύθερη είσοδο.

«Salty Fields», Μουσείο Ηρακλειδών

• «Salty Fields»: Έργα σύγχρονης τέχνης (εγκαταστάσεις, κατασκευές, ζωγραφική και έργα μικτής τεχνικής) εμπνευσμένα από τα φύκια παρουσιάζουν οι εικαστικοί Αγγελική Λόη και Δήμητρα Σκανδάλη, καταθέτοντας μια ιδιαίτερη προβληματική για τον κόσμο της θάλασσας, στο Μουσείο Ηρακλειδών (Ηρακλειδών 16, Θησείο).

“Η αγάπη είναι ένας σκύλος από την κόλαση” στο Μουσείο Φρυσίρα

• «Η αγάπη είναι ένας σκύλος από την κόλαση»: Μέχρι την τελευταία ημέρα του χρόνου θα παραμείνει ανοιχτή στο Μουσείο Φρυσίρα (Μονής Αστερίου 3 και 7, Πλάκα) η ομαδική έκθεση 38 ελλήνων και ευρωπαίων καλλιτεχνών, που επιδιώκει να αναδείξει όλο το φάσμα του ερωτισμού της γυναικείας σάρκας, εμπνευσμένη από το έργο του Τσαρλς Μπουκόφσκι.
• Γεύση από την 7η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης της Θεσσαλονίκης στο MOMus – Μουσείο Άλεξ Μυλωνά (πλατεία Αγ. Ασωμάτων 5, Θησείο), όπου φιλοξενούνται έργα των Julian Germain – Patricia Azevedo – Murilo Godoy – άστεγων της πόλης Belo Horizonte, Αθηνάς Ιωάννου, Άρη Κατσιλάκη, Μαρίας Λοϊζίδου, Stelarc, Kalos & Klio – The Tree of Knowledge.
• «Καζαμπλάνκα»: Πολύχρωμες σκηνές από την καθημερινή ζωή στις συνοικίες της βορειοαφρικανικής πόλης καταγράφει με τον φωτογραφικό της φακό η Μελίτα Βαγγελάτου, αναδεικνύοντας έθιμα, τελετουργικά και συνήθειες που άντεξαν στον χρόνο και παρουσιάζει στο Μουσείο Μπενάκη Ισλαμικής Τέχνης (Αγ. Ασωμάτων 22).

Κοσμάς Ξενάκης, «Χασάπηδες και κριοφόροι», Μέγαρο Εϋνάρδου του ΜΙΕΤ

• «Χασάπηδες και κριοφόροι»: Αφιερωμένη αποκλειστικά στο θέμα των χασάπηδων, όπως το επεξεργάστηκε ο ζωγράφος Κοσμάς Ξενάκης από το 1945 έως το 1960, είναι η έκθεση που παρουσιάζεται στο Μέγαρο Εϋνάρδου του ΜΙΕΤ (Αγ. Κωνσταντίνου 20), καταδεικνύοντας την πορεία του από την αναπαράσταση στην αφαίρεση, από την «ελληνικότητα» στην ευρωπαϊκή πρωτοπορία, με όχημα την εμμονή του στη μορφή του χασάπη και του ζώου. Στον ίδιο χώρο μέχρι και το τέλος του έτους φιλοξενείται και η έκθεση «Σπύρος Παπαλουκάς: Σχέδια και μελέτες από ιδιωτικές συλλογές» (είσοδος ελεύθερη).

Τάσος Μαντζαβίνος, «Εγώ και ο Δράκος», Πινακοθήκη Γκίκα

• «Το ’21 Αλλιώς»: Την Ελληνική Επανάσταση μέσα από φιγούρες και διοράματα Playmobil επιχειρεί να αφηγηθεί το Εθνικό Ιστορικό Μουσείο (Μέγαρο Παλαιάς Βουλής), για παιδιά και μεγάλους, σε μια έκθεση όπου η ιστορία γίνεται παιγνίδι χωρίς να χάνει τίποτα από την εγκυρότητά της (είσοδος ελεύθερη).
• «Το νησί των θησαυρών»: Ένα ταξίδι στη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο, μέσα σε πανδαισία χρωμάτων, προτείνει ο Μανώλης Χάρος, αποζητώντας να ξυπνήσει την αθωότητα του βλέμματος του θεατή του, στην έκθεση που παρουσιάζει στο Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού (Κουμπαρη 1).
• «Εγώ και ο Δράκος»: Ένα πολύχρωμο κουτί παιχνιδιών, μέσα στο οποίο τοποθετεί το «φιδάκι», τον Καραγκιόζη κι άλλες χειροτεχνίες και πίνακες ζωγραφικής, παρουσιάζει ο Τάσος Μαντζαβίνος στην έκθεση που παρουσιάζει στην Πινακοθήκη Γκίκα (Κριεζώτου 3).

Qi Baishi: Η μυστηριώδης Ανατολή, στο Ίδρυμα Β. & Μ. Θεοχαράκη

• «Qi Baishi: Η μυστηριώδης Ανατολή»: Μέσα από 126 αντιπροσωπευτικούς πίνακες, που παρουσιάζονται στο Ίδρυμα Β. & Μ. Θεοχαράκη, το ελληνικό κοινό έχει την ευκαιρία για μια πρώτη γνωριμία με το έργο του φημισμένου δασκάλου Τσι Μπάισι (1864-1957), του «τελευταίου κινέζου κλασικού».

Έργα Κινεζικής Τέχνης από την Συλλογή Ι. & Δ. Πασσά”, Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο

• «Έργα κινεζικής τέχνης από τη Συλλογή Ι. & Δ. Πασσά»: Στο ίδιο κλίμα και το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, που παρουσιάζει την άγνωστη κινεζική τέχνη της μικρογλυπτικής σε πολύτιμους λίθους, όπως αυτή αποτυπώνεται σε εξαιρετικά έργα τέχνης από τη Συλλογή Πασσά.

Μουσείο του Ιδρύματος Β. & Ε. Γουλανδρή. Φωτό: Χριστόφορος Δουλγέρης

• Παράκαμψη… απαράκαμπτη στο καινούργιο απόκτημα της πόλης, το Μουσείο του Ιδρύματος Β. & Ε. Γουλανδρή (Ερατοσθένους 13, Παγκράτι), ιδιαίτερα για μια επίσκεψη στη συλλογή ευρωπαϊκής και αμερικανικής μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης, με έργα Σεζάν, Βαν Γκογκ, Γκωγκέν, Μονέ, Ντεγκά, Τουλούζ Λωτρέκ, Μπονάρ, Πικάσο, Μπρακ, Μιρό, Καντίνσκυ, Κλέε, Λεζέ, Σαγκάλ, Τζιακομέτι, Αρπ, Ντε Κίρικο, Μοντιλιάνι, αλλά και Πόλοκ, Μπέικον, Μπαλτύς, Λιχτενστάιν κ.ά.

«Lynda Benglis: In the Realm of the Senses», Mουσείο Κυκλαδικής Τέχνης

• «Lynda Benglis: In the Realm of the Senses»: Συμπυκνωμένη και αντιπροσωπευτική αναδρομή στα 50 χρόνια δημιουργικής πορείας της ριζοσπαστικής αμερικανίδας καλλιτέχνιδας με τις ελληνικές ρίζες Λίντα Μπένγκλις, που παρουσιάζει ο Οργανισμός ΝΕΟΝ στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης (Μέγαρο Σταθάτου), με ελεύθερη είσοδο.
• Όχι μία αλλά τρεις εκθέσεις προτείνει το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, δύο εκθέσεις εικαστικών που διοργανώνει το AnnexM (την ατομική έκθεση του Νίκου Καναρέλη «Τίποτα δεν είναι αληθινό παρά μόνο ο τρόπος που νιώθω» και την ομαδική «Gone today, here tomorrow» των Μαρίας Θεοδωράκη, Basim Magdy, Marcos Lutyens, Κοσμά Νικολάου και Μαλβίνας Παναγιωτίδη) αλλά και την έκθεση αρχειακών τεκμηρίων «Ανακαλύπτοντας τον Σκαλκώτα», που διοργανώνει ο Σύλλογος «Οι Φίλοι της Μουσικής», με αφορμή τη συμπλήρωση 70 χρόνων από τον θάνατο του συνθέτη.
• «Η κληρονομιά του Φραγκίσκου Μοροζίνι στην Κρήτη, την Αθήνα και τον Μοριά»: Σπάνια τεκμήρια από τις πλούσιες συλλογές της (χάρτες, τοπογραφικά και αρχιτεκτονικά σχέδια, αναφορές αξιωματούχων, χειρόγραφα, βιβλία, χαρακτικά) παρουσιάζει η Γεννάδειος Βιβλιοθήκη (Σουηδίας 54, Κολωνάκι), αναδεικνύοντας τρεις σταθμούς στη στρατιωτική και διοικητική θητεία του ενετού Francesco Morosini: την πολιορκία του Χάνδακα (1645-1669), τον βομβαρδισμό του Παρθενώνα (1687) και τη δεύτερη Βενετοκρατία στην Πελοπόννησο (1687-1715).

• Ιλίσια: Με αφορμή τη συμπλήρωση 130 χρόνων από τη γέννηση του ζωγράφου, το Μουσείο Γιώργου Γουναρόπουλου (Γουναροπούλου 6, Άνω Ιλίσια) παρουσιάζει μέχρι τέλος Ιανουαρίου την ομαδική έκθεση «Η τέχνη της γραμμής. Hommage à Gounaro ΙΙ», επτά σύγχρονων εικαστικών (Αθανασία Βιδάλη, Μαρία Δημάκη, Νίκος Έξαρχος, Βούλα Κούκκου, Γιώργος Σακκάς, Αντώνης Χουδαλάκης, Ανδρέας Χριστοδούλου) που χρησιμοποιούν τη γραμμή ως πρωταρχικό μέσο έκφρασης εμπνευσμένοι από τις εικαστικές αναζητήσεις του ζωγράφου.

Barba Dee, «6 ΕΞΗ», Πινακοθήκη Γ. Βογιατζόγλου

• Νέα Ιωνία: Διπλή έκθεση, με πέντε («In medio virtus»: Κωνσταντίνος Δρέγος, Γιώργος Κόντης, Ανδρέας Λόλης, Εμμανουήλ Μπιτσάκης, Πάνος Παπαδόπουλος) και έξι («6 ΕΞΗ»: Barba Dee, Λεωνίδας Γιαννακόπουλος, Γιώργος Π. Καβούνης, KEZ, Taxis, WD Wild Drawing) νέους εικαστικούς, με εγκαταστάσεις που περιέχουν τοιχογραφίες, ζωγραφικά έργα και γλυπτά, παρουσιάζει η Πινακοθήκη Γ. Βογιατζόγλου (Ελευθερίου Βενιζέλου 63).

Ίδρυμα Γιάννη Τσαρούχη

• Μαρούσι: Μέσα από έργα και σπουδές, αλλά και γραπτές προσωπικές μαρτυρίες, η έκθεση «Eρριμμένες σκιές» παρουσιάζει τη μελέτη του Τσαρούχη για το φως και τις σκιές, με τις οποίες αρχίζει να ασχολείται τη δεκαετία του ΄50, δουλεύοντας τη σειρά έργων με τα καφενεία, που διοργανώνει το Ίδρυμα Γιάννη Τσαρούχη (Πλουτάρχου 28).

Έκθεση του Γιάννη Ψυχοπαίδη «Ποιητικά» στο ΚΠΙΣΝ

• Φάληρο: Η μεγάλη αναδρομική έκθεση του Γιάννη Ψυχοπαίδη «Ποιητικά», 22 ενότητες οι οποίες αναφέρονται, εμπνέονται και συνομιλούν με έλληνες και ξένους ποιητές και τον ποιητικό τους λόγο, που φιλοξενείται στην Εθνική Βιβλιοθήκη, αποτελεί απαραίτητο σταθμό για τον επισκέπτη του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.

Μάκης Θεοφυλακτόπουλος, Χωρίς Τίτλο, 2019, λάδι σε χαρτί, 70 x 50

Χωρίς πολλά λόγια, πολλά έργα τέχνης προσφέρονται ελεύθερα στο βλέμμα του φιλότεχνου περιπατητή:

• Μιχάλης Αρφαράς, «Προσωπικές μυθοπλασίες» (Έκφραση – Γιάννα Γραμματοπούλου, Βαλαωρίτου 9α): Πολυμεσική εικαστική πρόταση, που δημιουργείται από τη συνύπαρξη ζωγραφικών, γλυπτικών και κινηματογραφικών έργων, καταλαμβάνοντας όλους τους χώρους της γκαλερί.

Farida El Gazzar, «Night Garden», Kalfayan Galleries

• Farida El Gazzar, «Night Garden» (Kalfayan Galleries, Χάρητος 11, Κολωνάκι): Ένα προσωπικό οδοιπορικό της ελληνο-αιγύπτιας καλλιτέχνιδας σε έναν κόσμο «μαγικό», το Κάιρο και την Αλεξάνδρεια.

Γιώργος Ζογγολόπουλος, «Έργα οικεία, του εργαστηρίου και του σπιτιού», Roma Gallery

• Γιώργος Ζογγολόπουλος, «Έργα οικεία, του εργαστηρίου και του σπιτιού» (Roma Gallery, Ρώμα 5, Κολωνάκι): Στην έκθεση, που επιμελείται η Κατερίνα Κοσκινά, παρουσιάζονται για πρώτη φορά άγνωστα γλυπτά, μεσαίων και μικρών διαστάσεων, τα οποία συντρόφευαν πάντοτε τον καλλιτέχνη στο σπίτι του στο Ψυχικό.

Μάκης Θεοφυλακτόπουλος, «Νέα έργα», Γκαλερί Citronne

• Μάκης Θεοφυλακτόπουλος, «Νέα έργα» (Γκαλερί Citronne, Π. Ιωακείμ 19): Ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους έλληνες ζωγράφους παρουσιάζει 21 καινούργια έργα που ανανεώνουν ριζικά τη γλώσσα της ζωγραφικής του.
• Λένα Κιτσοπούλου, «Between My Legs» (The Breeder, Ιάσωνος 45, Μεταξουργείο): Τολμηρή και ιδιοσυγκρασιακή όπως πάντα, η Λένα Κιτσοπούλου παρουσιάζει μια άλλη πλευρά του ταλέντου της, αυτή τη φορά στη ζωγραφική.
• «a.O. – b.c.* Ένα οπτικοακουστικό ημερολόγιο (*a.O. – b.c. = after Olympics – before crisis)», State of Concept (Τούσα Μπότσαρη 19, Κουκάκι) και ΑΣΚΤ (Πειραιώς 256): Ομαδική έκθεση που επισκοπεί την καλλιτεχνική παραγωγή και τις κοινωνικές αλλαγές της περιόδου 2004-2009.
• «Τhere is more than one story…» (Evripides Art Gallery, Ηρακλείτου 10, Κολωνάκι): Διπλή ομαδική έκθεση, ζωγραφικής και σχεδίου, καταξιωμένων και νεότερων καλλιτεχνών.
• «Under 33 – 2020» (i-D ProjectArt, Κανάρη 12, Κολωνάκι): Ομαδική έκθεση έξι νέων ελλήνων καλλιτεχνών, κάτω των 33 ετών (Αλεξάνδρα Καψή, Μιχάλης Κιούσης, Νίκος Κομιώτης, Kevin Mucollari, Αχιλλέας Τσιρίδης, Αλεξάνδρα Χαρίτου).
• «Αφαιρετική φόρμα. Τέχνη και Design στην Ελλάδα του 1950 και 1960» (a.antonopoulou.art, Αριστοφάνους 20,  Ψυρρή): Η αίθουσα τέχνης μετατρέπεται σ’ ένα εσωτερικό χώρο κατοικίας του 1950-1960, με έπιπλα και αντικείμενα design, παρουσιάζοντας συνδυαστικά και συγκριτικά έργα σημαντικών ελλήνων εκπροσώπων της μεταπολεμικής Αφαίρεσης.
• «Παιχνίδια» (Zoumboulakis Galleries, πλ. Κολωνακίου 20): Ομαδική έκθεση που διερευνά τη σχέση τέχνης και παιγνιδιού.

Αλεξάνδρα Αθανασιάδη- Zoumboulakis Galleries