F_act#6: Γράμμα στο Μιχαήλ Μπαρίσνικοφ (από έναν άλλο Μιχαήλ)

‘Ενα εξαιρετικά φιλόδοξο σχέδιο για το διεθνές πρόσωπο της ελληνικής δημιουργίας και παραγωγής βρίσκεται εδώ και καιρό στα σκαριά. Ο Μιχαήλ Μαρμαρινός – σε συνέχεια της αξιομνημόνευτης συνεργασίας του με το Θέατρο Νο της Ιαπωνίας για τη «Νέκυια» της ομηρικής Οδύσσειας, που είχε αποτελέσει το καλλιτεχνικό γεγονός του Φεστιβάλ Επιδαύρου το 2015 – αληθινά μια πρωτόγνωρη μυσταγωγική εμπειρία – πρόκειται ν’ ανανεώσει το συμβόλαιο συνεργασίας του με το Νο και τον master Umewaka Gensho. Το απολύτως ενθουσιώδες, εδώ, βεβαίως είναι ο πρωταγωνιστής σ’ αυτό το μεγάλο εγχείρημα: Ο σταρ Μιχαήλ Μπαρίσνικοφ που τα τελευταία χρόνια δοκιμάζεται σε διεθνείς θεατρικές παραγωγές. Νωπή είναι ακόμα η απόπειρα του στο «Letter to a man», όπως τον σκηνοθέτησε ο Μπομπ Γουίλσον, μια παράσταση που φιλοξένησε το Φεστιβάλ Αθηνών του 2017.

Αξιοσημείωτο είναι, επίσης, πως η νέα συνεργασία Μαρμαρινού και θεάτρου Νο θα φέρει την υπογραφή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση ως διεθνούς συμπαραγωγού.

Κι ενώ η παραγωγή είχε μπει σε τροχιά προβών στην Ιαπωνία, λόγω παράλληλων σχεδιασμών των εμπλεκόμενων δημιουργών, προσωρινά «πάγωσε». Τελούμε, λοιπόν, σε αναμονή της σπουδαίας αυτής συνάντησης.

Προς το παρόν ο Μιχαήλ Μαρμαρινός αναχωρεί για τη Γερμανία. Μετά την πρεμιέρα της νέας του σκηνοθεσίας στο «Θησείον», με τον προβοκατόρικο τίτλο «Κομμώτριες – Μεταπολίτευση», ο διεθνής μας σκηνοθέτης θα βρεθεί στην Biennale ‘Οπερας του Μονάχου για την παράσταση «Once to realised», ένα αφιέρωμα στον πρωτοπόρο Αλεξανδρινό συνθέτη Γιάννη Χρήστου.

Βεβαίως, αν κάποια από τις προσεχείς δραστηριότητες του Μαρμαρινού αφορά στο ελληνικό κοινό είναι η θερινή του παρουσία στο Φεστιβάλ Επιδαύρου. Μετά την φοβερή «Λυσιστράτη» που επιφύλασσε το 2016 – με πρωταγωνίστρια τη Λένα Κιτσοπούλου – ο σκηνοθέτης επιστρέφει μ’ ένα, σχεδόν, άγνωστο σατυρικό έργο. Πρόκειται για τους «Ιχνευτές», το ημιτελές και χειμαζώμενο κείμενο του Σοφοκλή από τον 5ο π.Χ., ένα μεγάλο μέρος του οποίου ανακαλύφθηκε μόλις πριν από 108 χρόνια. Ο Σοφοκλής – που αντλεί το υλικό του από τον ομηρικό «Ύμνο στον Ερμή» – κάνει μια σαφή αναφορά στις βακχικές τελετές και περιγράφει την προσπάθεια των Σατύρων να βρουν τα βόδια του Απόλλωνα που του έκλεψε ο νεογέννητος Ερμής. Ως αντάλλαγμα, ως Απόλλων τους υπόσχεται ελευθερία και πλούτο… Ο Μαρμαρινός αναμένεται να επιχειρήσει μια επίσκεψη σ’ αυτό το έργο του Σοφοκλή που υμνεί την απαρχή της μουσικής τέχνης.

Λίγες εβδομάδες μετά την λήξη και της δεύτερης ασφυκτικά γεμάτης σεζόν για το «Ξύπνα Βασίλη» στη Νέα Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου, και ήδη υπάρχουν σκέψεις για την επανάληψη της. Η άκρως επιτυχημένη αναβίωση του θεατρικού του Δημήτρη Ψαθά από τον ‘Αρη Μπινιάρη αναμένεται να συνεχιστεί και για τρίτη χρονιά – ακόμα κι αν χρειαστεί να υπάρξουν και νέες αλλαγές στη διανομή η οποία τροποποιήθηκε και κατά τη φετινή χειμερινή περίοδο. ‘Αγνωστο παραμένει, επίσης, αν η επανάληψη φιλοξενηθεί ξανά στο Εθνικό ή περάσει άλλο θέατρο της ελεύθερης σκηνής.

Ολοένα και ωριμάζει η συγγραφική αναζήτηση του Γιάννη Καλαβριανού. Είναι ξεκάθαρο πως στα τελευταία του έργα διανύει μια φάση έντονα φιλοσοφική και υπαρξιακή, όπως αναδείχθηκε στον «Αβελάρδο και Ελοίζα», στην «Γρανάδα» που ακολούθησε και κυρίως τώρα στο «Hotel Eternite» που ανεβαίνει στη Νέα Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου.

Εδώ, ανιχνεύει την στάση του ανθρώπου απέναντι στον μεγαλύτερο του φόβο, μέσα στην εξ ορισμού χαμένη μάχη με το χρόνο και άρα με το θάνατο. Στο «Hotel Eternite» ο Καλαβριανός επινοεί έναν τόπο, ένα ξενοδοχείο που έχει ως αποστολή – και την οποία υπηρετεί με αυταπάρνηση – να δημιουργεί ψευδαισθήσεις νεότητας και αιωνιότητας για τους ενοίκους του, δίνοντας τους μια ψεύτικη παράταση ζωής, ένα πλαστό όνειρο για να ζήσουν μέχρι το αναπόφευκτο. ‘Εχει ποίηση, έχει λυρισμό, έχει τσεχωφική απελπισία, πικρό χιούμορ και όλα τα παραπάνω υποβοηθούν τη κεντρική ιδέα του έργου να φωτιστεί – με την οποία δε ο καθένας θα ταυτιστεί· αφού ο χρόνος είναι πανδαμάτωρας. Κυλάει πάνω από κάθε ανθρώπινο σώμα.

Αν, ωστόσο, η σκηνοθεσία του Γιάννη Καλαβριανού είχε παρακολουθήσει τον θεατρικό χρόνο πιο πιστά, πιο ασφυκτικά (έστω και σε επίπεδο φόρμας) – αντλώντας, δηλαδή, από την ίδια τη θεματολογία που το έργο επιβάλλει – τότε αναμφίβολα το «Hotel Eternite» θα είχε λάμψει. Μοναδική υπόμνηση παγωμένου χρόνου είναι το εκπληκτικό σκηνικό της Εύας Μανιδάκη με τον υποβλητικό διάκοσμο των βαλσαμωμένων πτηνών.

Στο μεταξύ, ο Γιάννης Καλαβριανός επιστρέφει σε μια μεγάλη επιτυχία του, τους «Γιους και κόρες», που, μετά το ντεμπούτο τους στο Φεστιβάλ Αθηνών το καλοκαίρι του 2012, γνώρισαν δύο εξίσου επιτυχημένες χειμερινές περιόδους και ταξίδεψαν εκτός Αθηνών.

Υπεύθυνη γι’ αυτή την επαναφορά είναι η ‘Εφη Θεοδώρου, η νέα καλλιτεχνική διευθύντρια του ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης που καλεί τον Γιάννη Καλαβριανό να συνθέσει μια νέα εκδοχή της παράστασης. Αυτή τη φορά το υλικό των συνεντεύξεων έχει αντληθεί κατά κύριο λόγο από ανθρώπους της Κρήτης που, όπως και στην πρώτη version εξομολογούνται μια σημαντική περίοδο της ζωής τους και μαζί αναβιώνουν μνήμες μιας εποχής κι ενός τόπου. Οι πρόβες έχουν ήδη ξεκινήσει και η παράσταση θ’ ανέβει στην έδρα του ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης στα Χανιά με την πρεμιέρα ν’ αναμένεται μέσα στο Μάρτιο.