Στο δρόμο με τη Φάμπρικα

Στον αέρα πετούν σαπουνόφουσκες. Από την πόρτα ξεπροβάλλει ένας ξυλοπόδαρος – χαμογελάει πονηρά. Το εισιτήριο από την Τόνγκα της Δυτικής Ιαπωνίας – όπου διδάχθηκαν την μέθοδο Suzuki – παίζει να είναι ακόμα ξεχασμένο σε κάποια τσέπη. Το μποάλ – το θέατρο του Καταπιεσμένου δια χειρός Βραζιλιάνου Αουγκούστο Μποάλ – ίσως τροφοδοτήσει την επόμενη παράσταση. ‘Ισως, πάλι, και κάποιο σεμινάριο στη Βόρεια Ευρώπη. Το πρόγραμμα θεάτρου στις φυλακές του Κορυδαλλού, της Αυλώνας και της Θήβας συνεχίζεται. Κάποιος δοκιμάζει κινήσεις παντομίμας.

Ξυλοπόδαροι της Φάμπρικα στο δημόσιο χώρο της πόλης.

Με τόσα θέατρα στην πόλη θα νόμιζες ότι παντού υπάρχει ένας χώρος όπου δοκιμάζονται οι απανταχού παραστατικές τεχνικές. ‘Ομως, η Φάμπρικα διαφέρει- τις δοκιμάζει όλες. Η Φάμπρικα μοιάζει με μαγικό κουτί που χωράει τα πάντα και τ’ απελευθερώνει κατά πως εκτιμά. Βρίσκεται στην καρδιά του θεατρικού Κεραμεικού, στην Μεγάλου Αλεξάνδρου. ‘Ομως, η Φάμπρικα δεν είναι μόνο ένας χώρος· κυρίως είναι μια ομάδα. «Είναι άνθρωποι που ψάχνουν να βρουν συγγενείς μέσα στην τέχνη, είναι σχεδόν οικογένεια. Μια πολυδραστική ομάδα τέχνης που επιχειρεί διαφορετικές δράσεις ανά περίοδο και δεν ανεβάζει παραστάσεις για να δηλώσει την ύπαρξη της. Η ύπαρξη της είναι η δημιουργία ενός πεδίου έρευνας» σημειώνει ο Φάνης Κατέχος, από τα ιδρυτικά μέλη της «Φάμπρικας».

Ο Φάνης Κατέχος εν ώρα πρόβας.

‘Ολα ξεκίνησαν το 2009, όταν κάποιοι φίλοι καλλιτέχνες (Φάνης Κατέχος, Στέφανος Λώλος, Φένια Προβελεγγίου, Κώστας Εξαρχόπουλος, Γίωργος Τριανταφυλλίδης, Θανάσης Νικολακόπουλος) συσπειρώθηκαν με την φιλοδοξία να δράσουν αυτόνομα και να φτιάξουν ένα hand made θέατρο, ένα χώρο από τα χεράκια τους. Συνέλεξαν χρήσιμα «σκουπίδια», τα επεξεργάστηκαν και κατασκεύσαν τα έπιπλα τους. Το πρώτο διάστημα οι ηρωϊκοί συμμετέχοντες διατηρούσαν κι άλλες δουλειές κι από το μεροκάματο τους επένδυαν στο θέατρο για να πάρει τη σημερινή μορφή του οριστικά το 2014. Ποτέ δεν αιτήθηκαν επιχορήγηση και κατάφεραν με τον καιρό να ζουν από όσα δημιουργεί η ομάδα. «Δεν είχαμε στόχο το κέρδος, ούτε τη ματαιοδοξία του δικού μας χώρου. ‘Ημασταν και είμαστε υποταγμένοι στο θέατρο και ό,τι το συνιστά» συνεχίζει ο Φάνης Κατέχος.

Φίλοι καλλιτέχνες σε συσπείρωση έκαναν τη αρχή.

Καθόλου τυχαίο που οι παραγωγές της Φάμπρικας δεν έχουν την συνήθη συχνότητα της σεζόν που ακολουθούν όλα τα θέατρα αλλά συμβαίνουν ανάμεσα σε σεμινάρια, εκπαιδευτικά προγράμματα, εργαστήρια, κοινωνικές δράσεις μέσα κι έξω από το θέατρο, μέσα κι έξω από την Ελλάδα. Η τελευταία τους παραγωγή «Αγάπης αγώνας, άγονος» του Ουίλιαμ Σαίξπηρ που ανεβαίνει σε σκηνοθεσία του Λύσσανδρου Σπετσιέρη είναι η τρίτη παράσταση που παρουσιάζεται την τελευταία τετραετία.

Με την ίδια ελευθερία κινούνται και τα μέλη της ομάδας, αφού η Φάμπρικα «δεν είναι μια κλειστή κατάσταση αλλά μια συλλογικότητα που επιτρέπει την ανεξαρτησία στο κάθε μέλος που επιστρέφει για να ενστερνιστεί τις κοινές ιδέες της».

Από τη συμμετοχή της Φάμπρικας σε ευρωπαϊκά προγράμματα.

Κάπως έτσι προστέθηκε, πριν από πέντε χρόνια, στο σχήμα και η Giòvanna Michaliadi Sarti, προερχόμενη τότε από το χώρο του τσίρκο. Σήμερα, είναι ένα από τα ενεργά μέλη της στις εκπαιδευτικές δραστηριότητες, στα εργαστήρια και στην μοναδική στην παράσταση θεατρική παράσταση με υλικό την σαπουνόφουσκα. «Μετά από αυτά τα χρόνια έχω καταλάβει ότι η Φάμπρικα είναι μια ομάδα που δημιουργεί ευκαιρίες. Καλοδέχεται τους ανθρώπους, μεγαλώνει σαν ζωντανός οργανισμός, κρατάει τη ζωτικότητα της και αντιμετωπίζει το θέατρο ως ένα κοινωνικό εργαλείο. Σε μια εποχή που κυριαρχεί η εικόνα, καταλαβαίνουμε πως χρειαζόμαστε κάτι πιο βαθύ για να βρούμε τη ρίζα μας» εξηγεί.

Η κοινωνική διάσταση της έρευνας τους εξαπλώνεται στα περισσότερα φλέγοντα ζητήματα των καιρών μας: Τους πρόσφυγες, τους κρατούμενους (ο Φάνης Κατέχος συμμετέχει στο πρόγραμμα για θέατρο σε κρατούμενους που έχει δημιουργήσει ο έμπειρος Στάθης Γράψας), τα (παραμελημένα) άτομα με κινητικά προβλήματα, στην νέα ανέλπιδη γενιά που κυκλοφορεί εκεί έξω.

Η Τζοβάνα Μιχαηλίδη – Σάρτι κάνει θέατρο με σαπουνόφουσκες.

Ταξιδεύουν σε όλο τον κόσμο – από την Πολωνία και την Δανία ως την Ινδία και την Ιαπωνία – συμμετέχοντας σε φημισμένα training όπως αυτό του κορυφαίου master και οραματιστή, Ταντάσι Σουζούκι. Συμμετέχουν σε ευρωπαϊκά προγράμματα και σε project υπό την αιγίδα ευρωπαϊκών οργανισμών τόσο στη μεσογειακή ακτίνα όσο και στην Βόρεια Ευρώπη με μαθητές από 18 έως 30 ετών. «Φαίνεται πως είμαστε μια ομάδα που λειτουργεί κάτω από την πολυδιάσπαση. Προσωπικά θα βαριόμουν αφόρητα αν έπρεπε να υπηρετήσω μόνο μια θεατρική σχολή και μέθοδο. Αντλούμε ότι μπορούμε και μας ενδιαφέρει απ’ όλες τις φυλές, είτε προέρχεται από την ιταλική παντομίμα είτε το ιαπωνικό θέατρο Νο» παρατηρεί ο Φάνης Κατέχος.

Από το Φεστιβάλ Χειροποίητου και Ανακυκλώσιμου Θεάτρου.

Υπό αυτή την έννοια, ακούγεται απολύτως φυσικό, οι τεχνικές του τσίρκο να έχουν εμποτίσει τη γλώσσα της ομάδας. Η παράσταση «Mr and Mrs Bubble» είναι ένα μοναδικό στην Ελλάδα θέαμα που τοποθετεί την σαπουνόφουσκα σε πρωταγωνιστική θέση. «Το ξεκινήσαμε μαζί με το Φάνη το 2012 ως αποτέλεσμα πειραματισμών με πολύ σαπούνι, νερό, ζάχαρη κι αγάπη» λέει η Giòvanna Michaliadi Sarti. «Ακούγεται απλό αλλά η σαπουνόφουσκα είναι ένα μαγικό υλικό γιατί έχει ζωή μολονότι είναι εφήμερη, λαμποκοπάει στο φως και τους ξετρελαίνει όλους ανεξερτήτως ηλικίας. Νομίζω μας θυμίζει ποιοι θα μπορούσαμε να είμαστε: Πλάσματα που διαρκώς ταξιδεύουν κι ακολουθούν τον άνεμο μέχρι να χαθούν».

Απρόσμενα υλικά όπως το χούλα χουπ ρίχνονται στη θεατρική έρευνα.

Το θέατρο και το τσίρκο έχουν αδελφική σχέση στα μάτια της Giòvanna αφού, όπως λέει, «συναντώνται μέσα από τον άνθρωπο. Το τσίρκο είναι ο ακροβάτης, όχι το σχοινί. Και θέατρο δεν είναι μια αίθουσα αλλά ο κόσμος που φιλοξενεί. Ο άνθρωπος θ’ αλλάζει πάντα την ενέργεια ενός χώρου, μιας πράξης». Ο Φάνης Κατέχος πάλι, πιστεύει πως το τσίρκο είναι ένα στοιχείο που συντηρεί την παιδικότητα την οποία, πάντα, αναζητεί ένας ηθοποιός· «θυμίζει τι σημαίνει να περπατάς σε τεντωμένο σχοινί, την επικινδυνότητα ενός ρόλου. Ο ζογκλέρ δεν έχει επιλογή παρά να πετάξει τις κορίνες, αλλιώς θα του πέσουν».

Πλάνο της παράστασης «Mr and Mrs Bubble», μια τεχνική μοναδική στην Ελλάδα.

Δέκα συμπληρωμένα χρόνια παρουσίας αργότερα, η Φάμπρικα συνεχίζει να δημιουργεί τη δική της πραγματικότητα χωρίς να έχει την ανάγκη ή την αγωνία να βρίσκεται “μέσα στα πράγματα” της αθηναϊκής σκηνής. Το σημαντικότερο για τον Φάνη Κατέχο είναι πως «συνεχίζει να είναι ανήσυχη και να μην χαμηλώνει το κεφάλι. Τα εμπόδια μας ψηλώνουν. Κι όσο κι αν είναι κουραστική αυτή η διαδικασία, άλλο τόσο είναι αναζωγονητική».