Τα πάντα κλειστά και τα μουσεία ανοιχτά; Όχι, ευχαριστώ! (updated)

Μόνο έκπληξη δεν προκάλεσε η χθεσινή απόφαση του υπουργείου Υγείας για την αναστολή λειτουργίας των θεάτρων και των κινηματογράφων, μεταξύ των άλλων πρόσθετων μέτρων που ανακοινώθηκαν για την αποφυγή διάδοσης του κορονοϊού.

Ήδη από τις προηγούμενες μέρες θεατρικοί χώροι ανακοίνωναν με δική τους πρωτοβουλία την προσωρινή διακοπή της λειτουργίας τους, ενώ και όσοι συνέχιζαν το έκαναν γνωρίζοντας ότι σύντομα θα αναγκάζονταν να κλείσουν.

Σε αυτό το χρονικό ενός προαναγγελθέντος κλεισίματος ήρθαν να προστεθούν από προχθές και οι αίθουσες τέχνης, που άρχισαν να ανακοινώνουν –κι αυτές με δική τους πρωτοβουλία– την προσωρινή διακοπή της λειτουργίας τους (γκαλερί Ευριπίδη, Α. Αντωνοπούλου, Art Zone 42, Πινακοθήκη Βογιατζόγλου, Πινακοθήκη Γρηγοριάδη κ.λπ.), ενώ θεωρείται βέβαιο ότι τις επόμενες μέρες θα ακολουθήσουν και οι υπόλοιπες. Αντιθέτως, το Μουσείο Μπενάκη ανακοίνωσε την αναστολή κάθε δραστηριότητας πλην της εκθεσιακής (διαλέξεις, εγκαίνια εκθέσεων, παρουσιάσεις βιβλίων, συναυλίες), το ίδιο και Μουσείο του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, που ανέβαλε όλες τις παράλληλες εκδηλώσεις του (εκτός ξεναγήσεων και εργαστηρίων).

Την ίδια στιγμή όμως που διακόπτουν τη λειτουργία τους χώροι στους οποίους η πιθανότητα διασποράς του ιού παραμένει μικρή (λόγω της σχετικά περιορισμένης επισκεψιμότητας των γκαλερί), εύλογες απορίες προκαλεί η εμμονή της υπουργού Πολιτισμού στη συνέχιση της λειτουργίας των μουσείων της χώρας, παρά τους κατά πολύ μεγαλύτερους κινδύνους που συνεπάγεται αυτό, τόσο για τους εργαζόμενους και τους επισκέπτες όσο και για τον γενικό πληθυσμό, αφού δυνητικά αποτελούν χώρους συνάθροισης από τους οποίους η νόσος μπορεί να εξαπλωθεί στην κοινότητα.

Η απόφαση για τη συνέχιση της λειτουργίας των κρατικών μουσείων (η οποία συμπαρασύρει και τα ιδιωτικά) φαίνεται πως ανήκει στην Λίνα Μενδώνη, όπως δείχνει το «πινγκ-πονγκ» ανακοινώσεων μεταξύ υπουργείου Πολιτισμού και Υγείας. Συγκεκριμένα, σε ανακοίνωση του ΥΠΠΟ στις 11 Μαρτίου δηλώνεται πως «εφόσον η αρμόδια επιτροπή του υπουργείου Υγείας κρίνει ότι πρέπει να κλείσουν αρχαιολογικοί χώροι και μουσεία, θα εκδοθούν από το ΥΠΠΟΑ αμέσως οι σχετικές οδηγίες».

Όμως, την επόμενη ημέρα, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Υγείας, καθηγητής Σωτήρης Τσιόδρας, επέστρεψε την «πρόσκληση», ανακοινώνοντας ξεκάθαρα πως «η λειτουργία μουσείων και αρχαιολογικών χώρων θα γίνει σύμφωνα με τις συστάσεις του υπουργείου Πολιτισμού».

Παρά τις εκκλήσεις του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων, των αρχαιοφυλάκων και άλλων σωματείων για διακοπή λειτουργίας τους, «τα μουσεία θα λειτουργούν με ελεγχόμενη ροή επισκεπτών» και «θα πρέπει να υπάρχει μέριμνα από το αρμόδιο προσωπικό κάθε μουσείου, προκειμένου σε κάθε αίθουσα, ανάλογα με το μέγεθός της, να μην υπάρχουν ταυτόχρονα περισσότερα από 20-30 άτομα. Αντίστοιχη μέριμνα θα πρέπει να υπάρχει στην περίπτωση που μεγάλος αριθμός επισκεπτών συγκεντρώνεται στα εκδοτήρια των εισιτηρίων».

Πώς όμως μπορεί να εφαρμοστεί αυτή η «ελεγχόμενη ροή», σε μουσεία που παραμένουν υποστελεχωμένα; Ακόμη περισσότερο, πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί ο συνωστισμός που θα δημιουργηθεί στους προθαλάμους ή και έξω από τα μουσεία, αν υποθέσουμε ότι οι επισκέπτες γίνονται δεκτοί σε ομάδες των 20-30 ατόμων;

Το παράδειγμα του ΕΜΣΤ είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστικό: Μετά την ανακοίνωση της διακοπής λειτουργίας των σχολείων, σημειώθηκε αύξηση της επισκεψιμότητας, καθώς το μουσείο αποτελεί πάντοτε μια δημιουργική διέξοδο για την απασχόληση των παιδιών. Όπως σημειώνει το Σωματείο Εργαζομένων σε ανακοίνωσή του στις 12 Μαρτίου, «το ΕΜΣΤ από τις 28 Φεβρουαρίου, που ξεκίνησε η δωρεάν δοκιμαστική λειτουργία του, έχουν επισκεφτεί πάνω από 11.000 επισκέπτες. Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι δυνατόν να εφαρμοστεί ελεγχόμενη ροή του κοινού, χωρίς να προκαλέσει τεράστιες ουρές αναμονής και απίστευτη ταλαιπωρία στους επισκέπτες», καθώς δεν θα μπορούν να βρίσκονται ταυτόχρονα στις αίθουσές του περισσότεροι από 150-200 επισκέπτες κάθε φορά.

Επιπλέον, η σημερινή οριακή λειτουργία του μουσείου από άποψη προσωπικού δεν επιτρέπει την απασχόληση υπαλλήλων στα εκδοτήρια προκειμένου να υποδεχθούν (και πολύ περισσότερο να διαχειριστούν αποτελεσματικά) το κοινό.

Το Σωματείο Εργαζομένων ΕΜΣΤ καλεί την υπουργό έστω και «την ύστατη στιγμή να αναθεωρήσει την απόφαση της», καθώς «στην περίπτωση των μουσείων, αν υπάρξει κάποιο κρούσμα, η ανίχνευση του είναι παντελώς αδύνατη».

Τη στιγμή που όλα τα μεγάλα μουσεία ανά τον κόσμο, από το Μητροπολιτικό της Νέας Υόρκης, το Πράδο και το Ρέινα Σοφία της Ισπανίας, το Μουσείο Ρέμπραντ της κατά τα άλλα νωχελικής απέναντι στην πανδημία Ολλανδίας, κλείνουν προσωρινά τις πόρτες τους στο κοινό, η Λίνα Μενδώνη επιμένει σε μια ανεύθυνη και επικίνδυνη στάση, ανάλογη αυτής του ιδιωτικού Μουσείου Γκουγκενχάιμ στο Μπιλμπάο, που παραμένει ανοιχτό για «επισκέπτες που θέλουν να περάσουν ευχάριστα την ώρα τους τριγυρισμένοι από έργα τέχνης», όπως ανακοίνωσε…

Λίγο μετά την ανάρτηση του παραπάνω κειμένου, ανακοινώθηκε από το ΥΠΠΟ η αναστολή λειτουργίας των μουσείων μέχρι τις 30 Μαρτίου, με την επίκληση της έλλειψης φυλακτικού προσωπικού. Σημειώνεται ότι δεν δίνεται καμία κατεύθυνση για τα ιδιωτικά μουσεία, η λειτουργία των οποίων ή όχι επαφίεται στη διακριτική τους ευχέρεια…

Με δεδομένο ότι στους αρχαιολογικούς χώρους και στα Μουσεία, λόγω των ειδικών συνθηκών, παρουσιάζονται ελλείψεις στο φυλακτικό προσωπικό σύμφωνα με τα στοιχεία που εστάλησαν σήμερα το πρωί στο ΥΠΠΟΑ, η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού κ. Λίνα Μενδώνη, σε συνεννόηση και με την Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων Υπουργείου Πολιτισμού αποφάσισε για την ασφάλεια των εργαζομένων αλλά και των μουσείων και των μνημείων να ανασταλεί η λειτουργία τους ως και την 30η Μαρτίου. Εννοείται ότι στα Μουσεία και στους αρχαιολογικούς χώρους θα υπάρχει το αναγκαίο προσωπικό φύλαξης.

Παράλληλα έχουν δοθεί οι σχετικές οδηγίες για τη σχολαστική καθαριότητα των χώρων υγιεινής που χρησιμοποιεί το προσωπικό στο σύνολο των υπηρεσιών του ΥΠΠΟΑ, μουσείων και αρχαιολογικών χώρων.