Πριν από περίπου ένα μήνα κυκλοφόρησε ένα docuseries (ντοκιμαντέρ-σειρά) του Netflix με τίτλο “Πανδημία: Ο κύκλος του ιού της γρίπης“.
Σε μία περίοδο που -ας είμαστε ειλικρινείς- το θέμα “πανδημίες” δεν ήταν στην κορυφή των ενδιαφερόντων μας, το πολύ ενημερωτικό αυτό ντοκιμαντέρ κυκλοφόρησε σχεδόν “αθόρυβα“. Έτσι, λίγοι ήταν αυτοί που το παρακολούθησαν. Ακόμα πιο λίγοι εκείνοι που εξέφρασαν την ανησυχία τους για την ανετοιμότητα μας να διαχειριστούμε μια επικείμενη πανδημία.
Ένα μήνα αργότερα, ο κορονοϊός έχει μεταδοθεί σε σχεδόν όλες τις χώρες του πλανήτη και λόγω της μεταδοτικότητας και θνησιμότητας του θεωρείται επισήμως πανδημία. Για τους επιστήμονες που συμμετείχαν στο ντοκιμαντέρ και για όσους το παρακολούθησαν, όμως, αυτό ήταν αναμενόμενο.
Το λογότυπου του “Πανδημία” στο Netflix
Τώρα που όλος ο κόσμος ασχολείται πλέον με τον κορονοϊό και όλοι ξέρουμε τι σημαίνει πανδημία, το ντοκιμαντέρ αυτό με τον αφοπλιστικό και επίκαιρο τίτλο έχει τραβήξει τα βλέμματα. Προς το παρόν, έχει σκαρφαλώσει στην 6η Θέση του Top 10 του ελληνικού Netflix, ενώ συνεχίζει να ανεβαίνει στις τάσεις.
Το ντοκιμαντέρ κυκλοφόρησε με τον πολύ πιο ταιριαστό αγγλικό τίτλό “Pandemic: How to Prevent an Outbreak“. Δηλαδή “Πανδημία: Πως να αποτρέψουμε μία έξαρση“. Αυτό που προσπαθεί είναι να μας εξηγήσει με απλούς όρους, πώς ξεκινούν οι εξάρσεις των ιών και πόσο εύκολα μπορούν να μεταδοθούν σε ολόκληρο τον πλανήτη.
Αρχικά, να σημειωθεί ότι ο κορονοϊός δεν είχε εμφανιστεί ακόμα όταν γυριζόταν το ντοκιμαντέρ. Έτσι, η σειρά καταπιάνεται κυρίως με τους ιούς της γρίπης (και συγκεκριμένα την γρίπη των χοίρων και των πτηνών) και τον ιό Έμπολα. Όλα όσα οι επιστήμονες προβλέπουν αναφορικά με μία νέα πανδημία είναι σοκαριστικά “προφητικά” για τον κορονοϊό.
Μπορεί το “Pandemic” να μην κατονομάζει ρητά τον κορονοϊό, δίνει όμως το “προφίλ” του ιού. Και το πιο σημαντικό; Μας δείχνει τους επιστήμονες, γιατρούς, εργαζομένους υγείας και ερευνητές που αυτή τη στιγμή βρίσκονται στην “πρώτη γραμμή” για την καταπολέμηση του COVID-19.
Όλα όσα προέβλεψε το ντοκιμαντέρΑπό το πρώτο κιόλας επεισόδιο, οι ειδικοί ήταν κατηγορηματικοί: Μια νέα πανδημία είναι θέμα χρόνου. Σύμφωνα με τον Dr. Dennis Carroll, διευθυντή του τμήματος αναδυόμενων απειλών της USAID, “όταν κάνουμε λόγο για το ξέσπασμα μιας νέας πανδημίας, το ζήτημα δεν είναι το αν, αλλά το ποτέ θα συμβεί.”
Όταν γυριζόταν το ντοκιμαντέρ -προ κορονοϊού- ο πιο επικίνδυνος ιός ήταν αυτός των πτηνών (Η7Ν9) στην Κίνα. Παρ΄όλο που το 60% των νοσούντων έχανε τη ζωή του, αυτός ο ιός δεν μεταδίδεται εύκολα στους ανθρώπους. Κάτι που δυστυχώς δεν μπορούμε να πούμε και για τον Covid-19. Παρ’ όλ’ αυτά, ο Dr. Carroll, προειδοποιούσε για την επικινδυνότητα ενός νέου ιού. Μάλιστα, μίλησε για έναν ιό που θα προερχόταν από κάποιο ζώο, με αποτέλεσμα να μην έχουμε ανοσία και αντισώματα. Κάτι που φυσικά μπορεί να κάνει κάθε ιό θανατηφόρο.
Ο Dr. Dennis Carroll συμμετείχε στο ντοκιμαντέρ “Πανδημία” του Netflix
Στο τρίτο επεισόδιο, μάλιστα, οι προειδοποιήσεις για τη σημερινή κατάσταση γίνονται ακόμα περισσότερες. Καθώς οι επιστήμονες κάνουν λόγο για ανάγκη ελέγχου των ζώων που συνήθως μεταφέρουν τους ιούς, τους βλέπουμε να παίρνουν δείγματα από νυχτερίδες. Εφόσον, ο ασθενής 0 δεν έχει βρεθεί ακόμα, δεν μπορούμε να ξέρουμε με σιγουριά την πηγή του κορονοϊού. Παρ’ όλ’ αυτα, η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα υποψιάζεται ότι ο SARS-CoV-2, ο νέος κορονοϊός δηλαδή, προέρχεται από μια νυχτερίδα και μεταδόθηκε σε ένα πανγκολίν, από το οποίο πέρασε και στον άνθρωπο. Εξάλλου, όπως αναφέρει και ο Δρ. Καγιάλι, ο επικεφαλής της ομάδας που εξέταζε νυχτερίδες, “οι νυχτερίδες είναι συνήθως υπευθυνες για μια σειρά από “τρομακτικούς” ιούς, όπως είναι οι κορονοϊοί, οι SARS και οι MERS.”
Παράλληλα, ο Dr. Carroll έκανε λόγο για την ανάγκη παρακολούθησης της Κίνας: “Δεν μπορούμε να προβλέψουμε που θα εμφανιστεί η επόμενη πανδημία. Υπάρχουν κάποια μέρη όμως τα οποία πρέπει να προσέχουμε ιδιαίτερα. Ένα από αυτά τα μέρη, είναι και οι αγορές κρέατος της Κίνας. Σχεδόν όλοι οι θανατηφόροι ιοί γρίπης του τελευταίου μισού αιώνα έκαναν εκεί την εμφάνιση τους.”
Γιατρός που συμμετείχε στο ντοκιμαντέρ «Πανδημία» του Netflix
Θα μπορούσε κανείς να πει ότι αυτό το ντοκιμαντέρ αποτελεί ουσιαστικά μια σειρά-φόρος τιμής για τους αφανείς ήρωες που αγωνίζονται για την υγεία μας. Εκείνους που προσπαθούσαν να μας προειδοποιήσουν -αλλά κανείς δεν άκουγε. Εκείνους που πριν, κατά τη διάρκεια και μετά από την έξαρση μιας πανδημίας, εργάζονται καθημερινά σε εξαντλητικά ωράρια, ώστε η ανθρωπότητα να αντιμετωπίσει όσο καλύτερα γίνεται την κρίση. Αυτοί είναι οι επιστήμονες, οι ερευνητές, αλλά και οι γιατροί και νοσηλευτές. Όχι μόνο αυτοί που βλέπουμε στο ντοκιμαντέρ, αλλά και οι ανώνυμοι που δεν θα μάθουμε ποτέ το όνομα τους.
Είναι σίγουρα ένα ενδιαφέρον ντοκιμαντέρ, και όχι μόνο επειδή δείχνει όλα όσα συμβαίνουν σήμερα στον κόσμο μας. Μας προτρέπει να μάθουμε από τα λάθη του παρελθόντος, ώστε την επόμενη φορά να είμαστε πιο προετοιμασμένοι. Η ανετοιμότητα των περισσότερων χωρών να διαχειριστούν μια κρίση, καθώς και η αδυναμία των συστημάτων υγείας ανά τον κόσμο αποτελούν ακόμα σοβαρά προβλήματα που περιορίζουν την καταπολέμηση του κορονοϊού. Για τον Dr. Carroll, είναι σημαντικό να πάρουμε τα κατάλληλα μέτρα πρόληψης. Τότε δεν θα υπήρχε καμία δικαιολογία για “μία έξαρση, να γίνει κάτι παραπάνω από έξαρση. Όλα, όμως ξεκινούν με έγκαιρη και αποτελεσματική παρακολούθηση.”
Ίσως, λοιπόν, θα έπρεπε να λαμβάνουμε σοβαρά τις εκκλήσεις της επιστημονικής κοινότητας, έτσι ώστε η επόμενη πανδημία ή κρίση να μας βρει προετοιμασμένους.
