Χορογραφίες καραντίνας #8: Η Μάρθα Πασακοπούλου φτιάχνει ένα video #μένοντας_σπίτι

Η Μάρθα Πασακοπούλου γεννημένη στον Πειραιά το 1984, σπούδασε χορό στην Ανώτερη Επαγγελματική σχολή Ν. Κονταξάκη (2006), και Χημεία στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Το 2011 ολοκλήρωσε τις Μεταπτυχιακές σπουδές της στο London Contemporary Dance School, με ενδιαφέρον στον αυτοσχεδιασμό και την αντιληπτικότητα του περφόρμερ, και έκτοτε έχει συνεργαστεί ως χορεύτρια με διάφορους χορογράφους όπως τους Wally Cardona, Eva Recacha, Robert Clark, Pietro Marullo, Michael Klien, Leila McMillan, Roberta Jean, Seke Chimutengwende, Sung Im Her, Requardt & Rosenberg, Backsteinhaus Production, David Dorfman Dance, και τους καλλιτέχνες Tino Sehgal (Tate Modern/ Roman Agora/ Palais de Tokyo), Στέφανο Τσιβόπουλο (Kalfayan Gallery) και Marina Abramovic (Serpentine Gallery/ Benaki Museum). Είναι υπότροφος Α. Σ. Ωνασείου, Ι. Κωστοπούλου και Σκυλίτση, ενώ το 2015 έλαβε την υποτροφία danceweb από το Φεστιβάλ χορού Impulstanz στη Βιέννη.

Τελευταία πειραματίζεται με τη δική της χορογραφική δουλειά και το 2017 σε συνεργασία με τον Άρη Παπαδόπουλο ίδρυσαν την ομάδα arisandmartha και με το πρώτο τους χορογραφικό έργο touching.just, επιλέχθηκαν ως Aerowaves 2018 Artists. Η Μάρθα είναι ARTWORKS Fellow Artist 2019/20 από το Ίδρυμα Σ. Νιάρχος (SNF).

“Lucy. tutorial for a Ritual”,  arisandmartha, Athens & Epidaurous Festival 2019. Photo: Evi Fylaktou

Διανύουμε ήδη την 5η εβδομάδα του #μένουμε_σπίτι. Ομολογουμένως σε αυτό το διάστημα έχω περάσει από διαφορετικές σκέψεις, διαθέσεις, συνδέσεις, αποσυνδέσεις, κατανοήσεις και παρεξηγήσεις. Από το πόσο ιστορικές και αβέβαιες είναι οι μέρες που διανύουμε και αυτές που έπονται, μέχρι το πόσο υποκειμενικά, ή καλύτερα “αφηρημένα” μεταφράζονται έννοιες όπως, περιορισμός, εγκλωβισμός, ατομική ευθύνη, πολιτική ευθύνη, κοινωνικό κράτος, σπίτι, τέχνη, ποσότητα, ποιότητα, zoom, τηλεδιάσκεψη, βιβλία, pdf βιβλία, πληροφορία, on line παραστάσεις, φόβος, φροντίδα, δικαίωμα, αλληλεγγύη, ΚΑΔ, σώμα, μέσα, έξω, ανάμνηση, επιθυμία, αδράνεια, άνω τελεία, κ.α.

Τις πρώτες μέρες λοιπόν σκεφτόμουν ότι σε 2 εβδομάδες θα επιστρέψω σε μία “κανονικότητα” όπως την είχα αφήσει. Σήμερα, αντιλαμβάνομαι πως εκείνο που είχα αφήσει έχει αλλοιωθεί• σίγουρα δεν θα είναι ποτέ το ίδιο. Και αναρωτιέμαι τί ήταν αυτό που τελικά είχα αφήσει; Μεγάλη συζήτηση… νιώθω πλέον, πως έχουν φύγει αρκετά στρώματα που συγκάλυπταν μια πραγματικότητα, ή μια πάλαι ποτέ κανονικότητα, και τώρα έρχεσαι αντιμέτωπος με τον εαυτό σου, επαναπροσδιορίζοντας τόσο το ποιος είσαι όσο και το πού στέκεσαι σε σχέση με το άλλο (βλ. κόσμος).

Η κατάσταση αυτή των περιορισμών τείνει να γίνεται μία κανονικότητα και μας εκπαιδεύει σε μια μορφή αδράνειας.

Πραγματική αναμέτρηση. Ζόρικη, ναι. Εύχομαι τουλάχιστον ότι αυτό που αποκαλούν επόμενη μέρα (τι όρος κι αυτός!), δεν θα έρθει απλώς με ένα “ωραίο τσιμπούσι” όπως διάβασα σε μια συνέντευξη γνωστού καλλιτέχνη πριν μέρες, αλλά με μια αίσθηση αλληλεγγύης, ετοιμότητας για αυτό (το κατά τη γνώμη μου δύσκολο) που έρχεται, και ευγνωμοσύνης ακόμη και για τα μικρά πράγματα. (Let’s not think big yet!)

“5 Steps to Save the World”, arisandmartha, Athens & Epidaurous Festival 2018 & The Performance Shop. Photo: Viviana Chiotini

Πέρα από την οργανική επιθυμία του σώματος που θέλει να ιδρώσει, να μετακινηθεί, να αιωρηθεί, να τσαλακωθεί, να πονέσει, αυτή η απαγόρευση κυκλοφορίας μου δημιουργεί επιπλέον δυσφορία και με οδηγεί σε δύο τουλάχιστον σκέψεις. Νιώθω ότι ξεκινά μια συζήτηση για το θέμα της επαφής. Ιδίως τις πρώτες μέρες που μπορούσε κανείς να διακρίνει αυτά τα παράξενα σλάλομς των πεζών προς αποφυγή οποιασδήποτε επαφής, ένιωθες ότι (επιτέλους!) αναπτύσσονται κιναισθητικά αντανακλαστικά σε μια μεγάλη μερίδα του κόσμου, κάτι το οποίο σίγουρα μου έλειπε κάθε φορά που έμπαινα στο 3 (τρόλει). Σήμερα, 5 εβδομάδες μετά, βλέπω πως αυτές οι λοξές διαδρομές όλο και ελαττώνονται, σαν να εμφανίζεται μια φυσική ροπή του σώματος να έρχεται κοντά στο άλλο. Τελικά νομίζω το προτιμώ έτσι.

Αυτήν την περίοδο νιώθω να ξαναβρίσκω την πίστη μου στην τέχνη. Σαν να βλέπω την πραγματική ανάγκη για αυτήν βιώνοντάς την μέσω της απουσίας της.

Ταυτοχρόνως όμως δεν μπορώ να μην παρατηρήσω ότι η κατάσταση αυτή των περιορισμών τείνει να γίνεται μία κανονικότητα και μας εκπαιδεύει σε μια μορφή αδράνειας. Στη φυσική η αδράνεια προσδιορίζεται ως η ιδιότητα των σωμάτων να αντιστέκονται σε οποιαδήποτε μεταβολή της κινητικής τους κατάστασης. Με προβληματίζει λοιπόν αυτή η επιβολή περιορισμών σε σχέση με τις ελευθερίες μας και μάλιστα με μια δυναμική που τείνει στην κανονικοποίηση αυτών των περιορισμών.

“Project Syntagma”, Kalfayan Gallery. Photo: Stefanos Tsivopoulos

Φυσικά και τις έχεις επηρεάσει. Την κατάσταση αυτή τη βιώνω σαν ένα συμβάν. Κάτι μετατοπίζεται σε σχέση με το πριν. Βιώνω έντονα την έννοια της ματαιότητας, όχι ευτυχώς της ύπαρξης (τουλάχιστον όχι ακόμα), αλλά της δράσης. Αυτή η συνθήκη με βρήκε σε μια περίοδο όπου αμφισβητούσα έντονα την έννοια και τη χρησιμότητα της τέχνης. Κυρίως λόγω της προσωπικής μου διαπίστωσης για το πώς γίνονται και κινούνται τα πράγματα μέσα σε αυτό το μοντέλο που ζω και αποτελώ κομμάτι του, αλλά και λόγω αυτής της υπερπληθώρας έργων τέχνης.

Δεν είμαι υποστηρικτής της αναπαραγωγής ζωντανών έργων τέχνης (παραστάσεων) μέσω μιας οθόνης. Πιστεύω ότι μιλάμε για άλλο έργο. Με κούρασε ήδη.

Ομολογώ ότι αυτήν την περίοδο νιώθω να ξαναβρίσκω την πίστη μου στην τέχνη. Σαν να βλέπω την πραγματική ανάγκη για αυτήν βιώνοντάς την μέσω της απουσίας της. Σίγουρα δεν είμαι υποστηρικτής της αναπαραγωγής ζωντανών έργων τέχνης (παραστάσεων) μέσω μιας οθόνης. Πιστεύω ότι μιλάμε για άλλο έργο. Με κούρασε ήδη. Ανυπομονώ για τη στιγμή της tet-a-tet συνάντησης. Για τώρα εκεί βρίσκω ακόμη όλη την ουσία.

Σίγουρα έχω βρεθεί σε μια διαδικασία διερώτησης για το μέλλον και τη μορφή των εννοιών “παράσταση”, “χορογραφία”, “εγγύτητα” τόσο προσωπικά όσο και ομαδικά. Αναρωτιέμαι αν ήρθε το τέλος των παραπάνω, ή αν αυτό το τέλος σηματοδοτεί ταυτοχρόνως το μέλλον τους.

Για καλή μου τύχη εκτός από διάφορες συζητήσεις που κάνουμε τόσο με τον καλό φίλο και συνεργάτη Άρη Παπαδόπουλο αλλά και με άλλους φίλους, βρίσκομαι σε μια ομάδα της οποίας η παραγωγή έχει αναβληθεί μέχρι νεοτέρας, όπου προσπαθούμε όλοι μαζί με συχνά διαδικτυακά ραντεβού, διάβασμα, γράψιμο και συζήτηση, να αφεθούμε στη διαδικασία και να δούμε πού θα μας πάει. Δεν ξέρω αν θα βρούμε κάτι καινούργιο, δεν είναι άλλωστε ο στόχος, σίγουρα όμως αυτή η ερευνητική πορεία και η συζήτηση έχει από μόνη της μια αξία.