Support Art Workers: Τι απαντούν οι καλλιτέχνες στα μέτρα του Υπουργείου Πολιτισμού

H εξαγγελία των μέτρων του ΥΠΠΟ για τους εργαζόμενους στον Πολιτισμό την 7η Μαΐου 2020, κατέστη πλήρως αποκαρδιωτική και εντελώς αναντίστοιχη με την τρέχουσα συγκυρία. Μετά τα αναλυτικά αιτήματα που κατέθεσε η πρωτοβουλία #SupportArtWorkers, λαμβάνοντας υπ’ όψιν την ετερογένεια των εργασιακών σχέσεων στον Πολιτισμό και τα αιτήματα των σωματείων όλων των κλάδων, τη γενικότερη κατακραυγή και τις δυναμικές κινητοποιήσεις της περασμένης εβδομάδας, το ΥΠΠΟ για ακόμα μια φορά στάθηκε πολύ κατώτερο των περιστάσεων.

Το κείμενο που ακολουθεί θα είναι εκτενές. Είναι αναγκαίο γιατί θελήσαμε να παρουσιάσουμε μία λεπτομερή και εμπεριστατωμένη απάντηση στο θολό και εσκεμμένα γενικόλογο powerpoint που παρουσιάστηκε από την ηγεσία του Υπουργείου και ανακοινώθηκε στα Μέσα.

Το ΥΠΠΟ αναγνωρίζει ως δομικά προβλήματα στον Πολιτισμό την αδήλωτη εργασία, την πολυπλοκότητα των εργασιακών σχέσεων και το «αχαρτογράφητο» του χώρου (σημειωτέον η τελευταία σχετική έρευνα που παρήγγειλε το Υπουργείο έγινε το 2016), χωρίς καμία εξαγγελία να είναι προσαρμοσμένη σε αυτές τις ιδιαιτερότητες.

Το κύριο πρόβλημα των εργαζόμενων στις Τέχνες είναι όχι μόνο η αδήλωτη εργασία, αλλά κυρίως η πολυπλοκότητά της: εκ περιτροπής, εποχικοί εργαζόμενοι, πολλαπλότητα στις ειδικότητες και στα ένσημα (ωρομίσθιοι, συμβάσεις έργου, ημερομίσθιοι, συμβάσεις ορισμένου χρόνου, ένσημα βάσει τεκμαρτού εισοδήματος κ.ά.). Το πρόβλημα των μέτρων που ανακοινώθηκαν έγκειται στον οριζόντιο χαρακτήρα τους, ο οποίος προϋποθέτει καθεστώς σύμβασης διαρκείας, συνθήκη–εξαίρεση για τους καλλιτεχνικούς κλάδους.

Η γενικότερη φιλοσοφία των μέτρων αναλίσκεται στην εφάπαξ αποζημίωση των εργαζομένων στις Τέχνες για το διάστημα Μαρτίου – Μαΐου 2020, χωρίς καμία απολύτως στόχευση στο μέλλον και στη δομική κρίση που θα βιώσει ο χώρος όχι μόνο το καλοκαίρι, αλλά κυρίως τον χειμώνα, με την επιστροφή στους κλειστούς πολιτιστικούς χώρους, που ωστόσο, σύμφωνα με δημοσιεύματα, στο εξωτερικό δεν θα ανοίξουν πριν τα Χριστούγεννα. Την ίδια στιγμή, το Υπουργείο παρουσιάζει το νέο πλαίσιο των υγειονομικών κανόνων ως πολύ αυστηρό και συναρτά (όπως πρέπει άλλωστε) την όλη πορεία επιστροφής με την εξέλιξη της υγειονομικής καμπύλης.

Παραδόξως, σύμφωνα με την Υπουργό, ενώ θα καταβληθεί μια προσπάθεια από τους κρατικούς φορείς να τηρήσουν τα πρωτόκολλα υγείας, θα «είναι απόφαση του κάθε ιδιώτη» αν θα μπορεί να πράξει αναλόγως. Αυτολεξεί, «η αγορά θα αυτορρυθμιστεί». Κατ’ επέκταση και η Δημόσια Υγεία θα «αυτορρυθμιστεί». Καμία ρύθμιση, καμία έγνοια για το πώς θα επιβιώσει η πλειοψηφία των 100 – 140 χιλιάδων εργαζόμενων που, ακριβώς λόγω των νέων περιορισμών και της «αυτορρύθμισης», θα στερηθούν το αντικείμενο εργασίας τους.

Επιπλέον, το πιο αιφνιδιαστικό και άξιο απορίας είναι ΓΙΑΤΙ οι εργαζόμενοι στις Τέχνες δεν δικαιούμαστε προγραμματισμό για την επιστροφή στην εργασία μας, όπως οι υπόλοιποι κλάδοι εργασίας. Εδώ και έναν μήνα περίπου, ανακοινώνονται αναλυτικές οδηγίες και συγκεκριμένο πλάνο για την επιστροφή στην «κανονικότητα» για κάθε κλάδο μεμονωμένα και με σημαντικό χρονικό διάστημα προετοιμασίας. Αντιθέτως, οι καλλιτεχνικές σχολές κλήθηκαν αρχικά να λειτουργήσουν σε τέσσερις ημέρες από τη συνέντευξη Τύπου (μέτρο που μετά από εύλογες αντιδράσεις «πάγωσε» προσωρινά και αναμένεται νέα οδηγία του Υπουργείου) και οι πρόβες να ξεκινήσουν σε μία εβδομάδα.

Δεν γνωρίζουμε με ποια κριτήρια κανονίστηκε αυτή η επιστροφή και γιατί επισπεύδεται σε σχέση με ό,τι ισχύει για τον γενικό πληθυσμό. Είναι απολύτως ανεύθυνο να καλούνται οι εργαζόμενοι να επιστρέψουν στους χώρους εργασίας τους μέσα σε τέσσερις μόνο μέρες, χωρίς καμία περαιτέρω διευκρίνιση από την ηγεσία του ΥΠΠΟ και χωρίς να έχει πιστωθεί το αναγκαίο χρονικό διάστημα για την επαναφορά.

Επίσης, είναι εξοργιστικό το ότι οι πρόσφατες εξαγγελίες παρουσιάζονται ως ξεχωριστό, δυσθεώρητο κονδύλι 100 εκατομμυρίων ευρώ, δημιουργώντας εντυπώσεις στην κοινή γνώμη, ενώ στην πραγματικότητα πρόκειται για τα αυτονόητα μέτρα που ισχύουν για όλους τους εργαζόμενους σε όλους τους υπόλοιπους κλάδους και παρ’ όλα αυτά συνεχίζουν να μην περιλαμβάνουν την πλειοψηφία των εργαζομένων, όπως θα αναλυθεί ενδελεχώς παρακάτω.

Θέλουμε να επισημάνουμε την απαράδεκτη αδιαφορία του Υπουργείου για το σύνολο των Τεχνών. Σε μια χώρα που καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους κατακλύζεται από συναυλίες και μουσικά γεγονότα, είναι αδιανόητο να μην υπάρχει ειδική μέριμνα για τον τομέα της Μουσικής, που συγκεντρώνει την πλειονότητα των εργαζομένων και δημιουργών στις Τέχνες. Μια μέριμνα, έστω για εναλλακτικούς τρόπους στήριξής της, τη στιγμή που η Μουσική χάνει το κυριότερο έσοδό της, τις συναυλίες.

Ειδικά για τους μουσικούς, η απουσία συμπερίληψης των εργαζομένων που α) έχουν εργαστεί με συμβάσεις ορισμένου χρόνου, β) βεβαιωμένα εργάστηκαν κατά τους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο ή μπορούν να πιστοποιήσουν την επαγγελματική τους ιδιότητα με βεβαίωση των οικείων σωματείων, γ) έχουν εργαστεί με εργόσημο, δ) είναι αποδεδειγμένα πλανόδιοι μουσικοί ή μουσικοί του δρόμου, οδηγεί σε πλήρη οικονομική καταστροφή μεγάλο αριθμό αυτών.

Είναι επίσης απαράδεκτη η απουσία περαιτέρω εξειδίκευσης μέτρων για τα Εικαστικά, το Βιβλίο, τον Κινηματογράφο και τη Φωτογραφία.