Τους χρωστάμε την διάσωση των ειδών στην Ελλάδα. Ας τους γνωρίσουμε

Και μπορεί οι πόρτες των καταφυγίων στο Νυμφαίο και τις Αγραπιδιές της Φλώρινας να έχουν μόλις ανοίξει ξανά για το κοινό – μετά την αναπάντεχη περίοδο της καραντίνας – αλλά η ζωή για τις αρκούδες και τους λύκους που προστατεύει ο Αρκτούρος συνεχιζόταν κανονικά.

Ακριβώς 65 ζώα φιλοξενούνται αυτή τη στιγμή στις δασικές εγκαταστάσεις της οργάνωσης – 21 αρκούδες (ύστερα από δύο απελευθερώσεις), 13 λύκοι, ένα ελάφι, πέντε ορφανά ζαρκαδάκια και 25 ποιμενικοί σκύλοι – που παρά τις επιβεβλημένες συνθήκες εγκλεισμού για τους ανθρώπους, εκείνα περίμεναν την ανθρώπινη φροντίδα.

Ένα μεγάλο γεύμα νωρίς το πρωί για τις αρκούδες, δύο φορές την εβδομάδα για τους λύκους (όπως ακριβώς τρέφονται και στη φύση) είναι η σταθερή ρουτίνα των φροντιστών του προστατευόμενου πληθυσμού. «Ευτυχώς φέτος, δεν βρέθηκαν ορφανά αρκουδάκια, μόνο πέντε μικρά ζαρκάδια. Οι ανάγκες για φιλοξενία ποικίλουν από χρονιά σε χρονιά. Αλλά ένας μέσος όρος θα μπορούσε να μιλήσει για 10- 20 άτομα που προστίθενται κάθε χρόνο στα προστατευόμενα μέλη» λέει ο Πάνος Στεφάνου, υπεύθυνος επικοινωνίας του Αρκτούρου.

Τις περισσότερες φορές, πρόκειται για ζώα τραυματισμένα είτε μετά από τροχαίο είτε από παγίδες που κάτοικοι των γύρω περιοχών εγκαθιστούν παράνομα για να προστατεύσουν τα αγροκτήματα τους. Σε ανάλογες παρεμβάσεις οφείλονταν τέσσερα πρόσφατα περιστατικά τραυματισμού αρκούδας στα οποία επενέβη η ομάδα του Αρκτούρου – αν και όπως τονίζει ο κ. Στεφάνου «όλες οι μελέτες καταδεικνύουν πως ο κίνδυνος που διατρέχουν τα άγρια ζώα είναι ανθρωπογενούς προέλευσης».

Το ενδιαφέρον των ανθρώπων για τη διατήρηση των ειδών γέρνει στην πλάστιγγα με τους παράγοντες απειλής· διαφορετικά η καφέ αρκούδα θα κινδύνευε από εξαφάνιση. Ευτυχώς, οι λαθροκυνηγοί είναι λίγοι κι έτσι η βαρύτητα πέφτει στην αρμονική συμβίωση των ανθρώπων με τον πληθυσμό των 400 περίπου αρκούδων που διαβιούν στην Ελλάδα. «Αρκεί να λάβουν μέτρα προστασίας για να περιφρουρήσουν τα κτήματα και τα κοπάδια τους και όταν συμβούν ατυχήματα να υπάρξουν αποζημιώσεις από τον ΕΛΓΑ. Αυτές οι ενέργειες συμβάλουν στον ομαλό κύκλο ζωής και μειώνουν πολύ τα περιστατικά αντεκδίκησης» σημειώνει ο Πάνος Στεφάνου.

Ευτυχώς, αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα, η κατάσταση δεν είναι δραματική: Το dna των αρκούδων έχει ενδυναμωθεί και ο αναπαραγωγικός κύκλος ανά τριετία για κάθε θηλυκή αρκούδα – που ανατρέφει επί δύο χρόνια τα μικρά της με περισσή φροντίδα – φαίνεται να συντηρείται υγιώς.

Πρόσφατα, η επιχείρηση απελευθέρωσης του Μπράντλει και του Κούπερ, δύο μικρών ορφανών αρκούδων που έμειναν για ένα χρόνο στο καταφύγιο του Αρκτούρου στέφθηκε με επιτυχία κατά το ήμισυ. Δυστυχώς, ο Κούπερ εντοπίστηκε κοντά σε οικιστική ζώνη και εξοικειωμένος καθώς ήταν με τους ανθρώπους δέχθηκε τροφή, ανακαλώντας την επανένταξη του και φέρνοντας τον πάλι πίσω στο καταφύγιο.

Όμως, η στιγμή της απελευθέρωσης, όπως επισημαίνει ο Πάνος Στεφάνου, είναι πάντοτε μια στιγμή κορύφωσης για την εκπαίδευση των μικρών να καταφέρουν να ζήσουν ελεύθερα στο φυσικό τους περιβάλλον. «Δεν μπορείς παρά να θαυμάσεις, να σεβαστείς αυτά τα ζώα για την ομορφιά, την περηφάνια και την ανθεκτικότητα τους να επιβιώνουν. Όσο κι αν ζουν μαζί μας στο καταφύγιο δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι είναι ζώα άγρια, δεν είναι κατοικίδια και δεν πρέπει να δημιουργούν εξαρτήσεις από τους ανθρώπους».

Στην περίπτωση του Πάτρικ, ενός μπέμπη αρκούδου που ήταν το νεαρότερο μέλος τους είδους που περιέθαλψε ποτέ ο Αρκτούρος, η επανένταξη επετεύχθη κι ο Πάτρικ ζει κάπου στα βουνά της Πίνδου εδώ και τρία χρόνια.

Το ακάματο και πολυδιάστατο έργο του Αρκτούρου που ξεκίνησε το 1992 μπαίνει σε μια πολύ κρίσιμη φάση, εξαιτίας της πανδημίας. Οι εβδομάδες της καραντίνας σηματοδότησαν την πρώτη φορά στην ιστορία του που έκλεισε τις εγκαταστάσεις για το κοινό, μειώνοντας δραματικά τα έσοδα από τις επισκέψεις. Την ίδια ώρα, αναμένεται πτώση και στις δωρεές καθώς, όπως μας ενημερώνει ο κ. Στεφάνου, «σε περιόδους κρίσης είθισται ενστικτωδώς οι υποστηρικτές να στρέφονται σε οργανώσεις ανθρωποκεντρικής δράσης. ‘Ομως, δεν πρέπει να ξεχνάμε πόσο ευάλωτες είναι οι περιβαλλοντικές οργανώσεις».

Ειδικά, αν λάβουμε υπόψιν όχι μόνο την εγκατάλειψη από την Πολιτεία αλλά και τις νομοθετικές ενέργειες που στρέφονται κατά της φύσης. ‘Ελάχιστη είναι η συμβολή του Πράσινου Ταμείου που, τα τελευταία χρόνια έχει επαναδραστηριοποιηθεί· γι’ αυτό ας μην ξεχνάμε πως μπορούμε να στηρίξουμε αυτά τα σπάνια θηλαστικά τόσο με χορηγίες, με μικρές δωρεές όσο και μέσω της εθελοντικής προσφοράς: https://www.arcturos.gr/gr/summeteho/donation/