Κρατικά Βραβεία Παιδικού Βιβλίου: Αυτές είναι οι υποψηφιότητες για το 2019

Από τις πλουσιότερες παραγωγές παιδικών βιβλίων του 2018 είναι αυτή που εμπίπτει στην κατηγορία του παιδικού λογοτεχνικού βιβλίου. Πρόκειται για βιβλία στα οποία δεσπόζει μεν η λεκτική αφήγηση αλλά και η εικονογράφηση παίζει ένα εξαιρετικά σημαντικό ρόλο, γεγονός που εξακολουθεί να εγείρει το ζήτημα της βράβευσης και του/της εικονογράφου. Στην φετινή βραχεία λίστα περιλαμβάνονται βιβλία διαφορετικής θεματικής και αφηγηματικού στυλ πράγμα που αφήνει να εννοηθεί ένα αναγνωστικό κοινό που κινείται από πολύ μικρή έως και προ-εφηβική ηλικία. Η ευχάριστη έκπληξη στην φετινή παραγωγή είναι τα βιβλία ποίησης, τα οποία εκπροσωπούνται επαξίως και στην βραχεία λίστα.

Πάγιο κριτήριο της επιτροπής σε σχέση με το συγκεκριμένο είδος βιβλίων είναι όχι μόνον η πρωτοτυπία και η άρτια αισθητική έκφραση των εικόνων αλλά και η δημιουργική σχέση που οι εικόνες αναπτύσσουν με την λεκτική απόδοση της ιστορίας. Από την πλούσια φετινή παραγωγή εικονογραφημένων βιβλίων, η οποία δυστυχώς περιλαμβάνει έναν μεγάλο αριθμό βιβλίων φτωχής ποιότητας, επιλέξαμε για την βραχεία λίστα βιβλία που πληρούν το παραπάνω κριτήριο και που ξεχωρίζουν για την πρωτοτυπία της θεματικής τους αλλά και για τις στυλιστικές τους επιλογές από πλευράς της εικονογράφησης. Έτσι περιλαμβάνονται βιβλία που παρουσιάζουν, μέσα από λέξεις και εικόνες, σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα αλλά και ένα βιβλίο ποίησης και, τέλος, ένα βιβλίο χωρίς λόγια, γεγονός που αποτέλεσε μία ιδιαίτερα ευχάριστη παρουσία μιας και το είδος σπανίζει στην ελληνική παραγωγή παιδικών βιβλίων.

Το εφηβικό βιβλίο εμφανίζει και φέτος την μικρότερη εκδοτική παραγωγή. Ωστόσο υπήρξαν ορισμένα βιβλία που ξεχώρισαν τόσο από πλευράς πρωτότυπης θεματικής όσο και από πλευράς γενικότερης αφηγηματικής ποιότητας. Όσον αφορά την θεματική τους, στην βραχεία λίστα συμπεριλαμβάνονται βιβλία που αφορούν ζητήματα άμεσα συνδεδεμένα με την εφηβική ζωή, αλλά και ζητήματα ιστορικά, όπως και ζητήματα διαχείρισης επώδυνων καταστάσεων όπως είναι η ασθένεια και ο θάνατος. Πάντως, όλα τα επιλεγέντα βιβλία χαρακτηρίζονται από την εκφραστική και αφηγηματική τους δύναμη που καταφέρνει όχι μόνον να απεικονίζει γλαφυρά την μυθοπλαστική «πραγματικότητα» αλλά και να συγκινεί με τρόπους που μόνον η καλή λογοτεχνία διαθέτει.

Όπως διαφαίνεται και στην φετινή παραγωγή βιβλίων γνώσεων, έχει πλέον καταξιωθεί ο αφηγηματικός τρόπος παρουσίασης του υλικού τους και όχι ο πληροφοριακός. Έτσι, τα βιβλία που η επιτροπή επέλεξε για την βραχεία λίστα είναι βιβλία που αν και διαφέρουν ως προς την θεματική τους, συγκλίνουν στο ότι όλα παρουσιάζουν το πληροφοριακό υλικό τους με γλαφυρά αφηγηματικά κείμενα αλλά και με εξαιρετική εικονογράφηση. Πρέπει να επισημανθεί, βέβαια, ότι η δουλειά των εικονογράφων δεν βραβεύεται στην συγκεκριμένη κατηγορία όπως θα έπρεπε, εφόσον συμβάλλει καθοριστικά όχι μόνον στην αισθητική των βιβλίων αλλά και στην ίδια την  λειτουργία τους. Τα βιβλία της φετινής βραχείας λίστας, τα οποία επιλέχθηκαν από μία σχετικά μικρή παραγωγή, διακρίνονται για την ποικιλία αλλά και την πρωτοτυπία των θεμάτων τους που περιλαμβάνει από θέματα πολιτικής ιστορίας μέχρι και παρουσιάσεις μουσειακών συλλογών.

Αναστασία Οικονομίδου, Πρόεδρος