Drag shows στην εποχή του lockdown: Δυναμική επιστροφή online

Σε μια περίοδο που η drag σκηνή είχε αρχίσει να κερδίζει έδαφος και στο mainstream κοινό, το lockdown των νυκτερινών κέντρων που φιλοξενούν τα shows έδωσε ένα ισχυρό πλήγμα στην κοινότητα. Και ενώ η πλειοψηφία των εργαζομένων στον καλλιτεχνικό χώρο συστρατεύθηκε σε επίσημα σωματεία ή πρωτοβουλίες όπως το κίνημα των Support Art Workers, οι drag performers συνειδητοποιούν την επιτακτική ανάγκη να οργανωθούν καλύτερα, διεκδικώντας βασικά εργασιακά δικαιώματα.

Το 1ο Greek Online Drag Fest, είναι μια προσπάθεια προς αυτή την κατεύθυνση, καθώς έχει στόχο να υποστηρίξει τους καλλιτέχνες που έχουν μείνει χωρίς δουλειά, να συστήσει στο ευρύτερο κοινό αυτή την τέχνη, αλλά και να  προσφέρει στους φανς της drag σκηνής νέα shows από τους αγαπημένους τους performers, από την ασφάλεια του σπιτιού τους.

McMorait: Το McMorait είναι ένα Genderfuck Royalty, βγαλμένο από την αντιδραστική Punk σκηνή, μέλος του Haus of Proletarea από την Θεσσαλονίκη. Είναι βαθιά θυμωμένο με τον κόσμο και έχει οριακά σαλτάρει. On stage μιλάει πολύ συχνά για την πολιτική επικαιρότητα, την ψυχική υγεία και την σεξουαλική απελευθέρωση, ενώ τα κομμάτια στα οποία περφορμαρεί είναι κυρίως Punk Rock, Disco, TripHop και Psychedelic. Προσπαθεί να σπάει τα έμφυλα πρότυπα και να μην είναι ούτε άντρας ούτε γυναίκα. Κάνει Lipsync, χορεύει, δεν ξέρει πως να βάφεται αλλά ξέρει να ξεσηκώνει το κοινό και να επικοινωνεί μαζί του. Στην Ελλάδα, και γενικά στον κόσμο, το Genderfuck Drag είναι ένας τύπος που ανθίζει, επηρεασμένος από την queer θεωρία και το κίνημα για την απελευθέρωση της κοινωνίας από τα έμφυλα πρότυπα.

Dr Oglie Boss: Η drag περσόνα μου είναι ο Dr Oglie Boss. Όταν έκανα τις πρώτες δοκιμές να τον φέρω στη ζωή είχα στο μυαλό μου ότι πρέπει να πετύχω την απόλυτη μεταμόρφωση. Από μια υπερβολικά θηλυκή εικόνα να φτάσω σε αυτό που καταλάβαινα ότι είναι το άλλο άκρο και προσπαθούσα να βγάλω μια επίσης υπερβολική αρσενική εικόνα έχοντας στο μυαλό τα τα μάτσο αντρικά πρότυπα. Αυτό συνέβαινε γιατί δεν γνώριζα για την πληθώρα μεταμορφώσεων που υπήρχαν. Ενώ παρακολουθούσα το drag για πολλά χρόνια δυσκολεύτηκα αρκετά να βρω τους kings που αργότερα θα γινόταν και οι επιρροές μου. Σε αυτό βοήθησε πολύ το instagram αλλά ακόμα και εκεί έπρεπε να ξέρω τι ψάχνω. Στην ελληνική σκηνή είχαμε λίγα παραδείγματα και ακόμα λιγότεροι ήταν εκείνοι που θα εμφανιζόταν σε σόου για να τους προσεγγίσω. Όταν λοιπόν το πήρα απόφαση και ξεκίνησα ως περφομερ, λίγους μήνες μετά και προς μεγάλη μου χαρά οι drag kings απέκτησαν την προσοχή που τους άξιζε με την στέψη σε ένα δημοφιλές reality- διαγωνισμό για drag, το Dragula. Είδα μέσω αυτού ότι για να είμαι ο άντρας που θέλω το μόνο που έχω να κάνω είναι να μην περιορίζομαι. Κατάλαβα ότι το γνωστό μάτσο αντρικό πρότυπο δεν είναι αυτό που με εκφράζει απόλυτα και βρήκα τις λεπτές γραμμές οι οποίες ξεπερνάνε την ταυτότητα φύλου. Έτσι λοιπόν κατέληξα σε μια περσόνα με αρσενικούς προσδιορισμούς που μεταλλάσσεται από τον απόλυτο τζέντλεμαν σε ένα πλάσμα της νύχτας και έχει πάνω του χαρακτηριστικά από οτιδήποτε θεωρώ όμορφο στον κόσμο.

O Dr Oglie Boss είναι μέλος του Haus Of Karma

McMorait: Σίγουρα σε μια φάση με συσσωρευμένα συναισθήματα και ανάγκες. Με πολύ διάθεση να κάνουμε πράγματα, να αλληλεπιδράσουμε με κόσμο, να δημιουργήσουμε και να ξαναβρούμε γενικά τους ρυθμούς μας.

DrO: Σε μια φάση μεταξύ απελπισίας και δημιουργικότητας. Θεωρώ ότι τώρα αρχίζει να απελευθερώνεται η πίεση αυτής της διαδικασίας όπως και να την έζησε το καθένα μας.

Το Drag αποτελεί μια underground σκηνή και τέχνη που τα τελευταία χρόνια αποκτά μια πιο mainstream ορατότητα.

McMorait: Ήταν μια περίοδος που μας άφησε μόνες με τις σκέψεις μας. Κι ενώ αυτό μπορεί να είναι πολύ σημαντικό για την εξέλιξη μιας προσωπικότητας, σε κάποιες περιπτώσεις γίνεται κουραστικό ή και επικίνδυνο. Φυσικά, φάγαμε πολύ, είδαμε άπειρες σειρές και ταινίες, διαβάσαμε… Η κοινωνική αλληλεπίδραση και η παραγωγικότητα ήταν αυτά που μου έλειψαν προσωπικά περισσότερο.

DrO: Ήμουν από τους τυχερούς καθώς σε όλο αυτό το διάστημα δεν υπήρξα ιδιαίτερα μόνη μου. Έβλεπα συχνά τους γονείς μου, ήμουν σε διαρκή επικοινωνία με όλο το drag family, συγκατοίκησα με αγαπημένο μου άνθρωπο και μπορούσα να επικοινωνώ τα συναισθήματα μου με τα άτομα που μου έλειπαν. Ξέσπασα για τα ζόρια που είχα πριν από όλη αυτήν την κατάσταση και οργανώθηκαν για τα επόμενα βήματα. Το μόνο που έλειψε ήταν ότι λόγω ελέγχου έχασα τον αυθορμητισμό από την καθημερινότητα μου.

Η καραντίνα ήταν και μια αφορμή να φανούν πολλά σάπια κομμάτια της κοινωνίας. Από τα τραγελαφικά κινήματα ενάντια σε εμβόλια και 5G, μέχρι βαθιά ρατσιστικά, ξενοφοβικά, σεξιστικά και ομοφοβικά γεγονότα

McMorait: Προσωπικά, η καραντίνα με πίεσε πολύ ψυχολογικά. Οι σκέψεις μου συχνά έφευγαν εκτός ελέγχου και η αδυναμία να επικοινωνήσω με κόσμο δεν διευκόλυνε την κατάσταση. Στο τρέχον ακαδημαϊκό έτος παρακολουθώ ένα μεταπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών. Φυσικά και εκεί παρουσιάστηκαν δυσκολίες. Πάγωσαν οι αιτήσεις για πρακτικές, ενώ καθυστέρησαν και οι διπλωματικές. Για τα σόου το ίδιο.Για όλες μας το κλείσιμο τον μαγαζιών και οι ακυρώσεις εκδηλώσεων (όπως τα Pride), άφησαν όλες τις Drag / Queer / Clubkid Performers χωρίς δουλειά. Η ομάδα μας στη Θεσσαλονίκη, το Haus of Proletarea, εμφανίζεται κατά βάση σε κοινωνικούς χώρους και καταλήψεις, που επίσης παρέμειναν κλειστά. Φυσικά, όλα αυτά είχαν από πίσω την ανάγκη της κοινωνίας να νιώσει ασφάλεια, λόγω ενός πρωτόγνωρου για τις περισσότερες κινδύνου. Ήταν όμως και μια αφορμή να φανούν πολλά σάπια κομμάτια της κοινωνίας. Από τα τραγελαφικά κινήματα ενάντια σε εμβόλια και 5G, μέχρι βαθιά ρατσιστικά, ξενοφοβικά, σεξιστικά και ομοφοβικά γεγονότα, κορύφωση των περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας, τα απαράδεκτα νομοσχέδια για περιβάλλον και παιδεία και πολλά άλλα. Μπορεί εμείς να παραμείναμε κλεισμένες και αδρανείς, αλλά όλα τα συστήματα καταπίεσης γύρω μας συνέχισαν να δρουν πάνω στις ζωές μας.

To McMorait μέλος του Haus of Proletarea από την Θεσσαλονίκη

DrO: Σίγουρα το περίμενα χειρότερο. Ναι επαγγελματικά έχασα πολλές δουλειές και σίγουρα αυτό με δυσκόλεψε αλλά στο τέλος κάθε μέρας ήμουν καλά. Προσωπικά υπήρχαν μέρες απόλυτης φρίκης αλλά και πολύ καλές όπως συμβαίνει έτσι κι αλλιώς. Κοινωνικά περίπου το ίδιο. Όπως ανέφερα και πριν ήμουν από τους τυχερούς .

Όσα περφομερ κατάφεραν να εργάζονται με ασφάλιση στην drag σκηνή μπόρεσαν να πάρουν και το επίδομα. Το θέμα είναι ότι τα περισσότερα από εμάς δεν δουλεύουμε υπό αυτές τις συνθήκες και όχι από επιλογή.

McMorait: Το Drag είναι μια τέχνη που από την ίδια της την φύση, δηλαδή την αποδόμηση των έμφυλων ρόλων και προτύπων, πάει κόντρα σε θεμελιώδεις ιδέες της συντηρητικής ελληνικής κοινωνίας. Στα μάτια μεγάλου μέρους της κοινωνίας αυτής δεν είμαστε καν καλλιτέχνιδες, αλλά μιάσματα, παρενδυτικοί, ανώμαλες, τραβεστί και άλλες ταυτότητες που χρόνια φορτώνονται με προσβλητικό πρόσημο στα ΛΟΑΤΚΙΑ+ άτομα, και παρά τις προσπάθειες επανοικειοποίησης τους, εξακολουθούν να έχουν τραυματική χροιά για πολλά άτομα. Δεν υπάρχει νομική πρόβλεψη για την τέχνη μας, δεν υπάρχει ακόμα κάποιο οργανωμένο σωματείο για την διεκδίκηση των δικαιωμάτων μας, και φυσικά μια κυβέρνηση με έντονα συντηρητικές καταβολές δεν θα έπαιρνε την πρωτοβουλία να καλύψει με τα μέτρα της άτομα σαν εμάς.

DrO: Όσα περφόμερ κατάφεραν να εργάζονται με ασφάλιση στην εν λόγω σκηνή εντάχθηκαν σε κάποιο πρόγραμμα και μπορούσαν να πάρουν και το επίδομα. Το θέμα είναι ότι τα περισσότερα από εμάς δεν δουλεύουμε υπό αυτές τις συνθήκες και όχι από επιλογή. Νομικά δεν υπάρχει κάλυψη για την συγκεκριμένη σκηνή και σίγουρα δεν έχουν γίνει και όλα τα βήματα και από εμάς τα ίδια για να διεκδικήσουμε βασικά εργασιακά δικαιώματα. Θεωρώ ότι όλο αυτό ήταν μια καλή σφαλιάρα για να απαιτήσουμε χώρο για το drag γενικά.

DrO: Δεν ξέρω αν αποτελούμε μέρος της καλλιτεχνικής κοινότητας η όχι. Ξέρω ότι θα έπρεπε να αποτελούμε. Σίγουρα υπάρχουν κοινά αιτήματα και διεκδικήσεις. Παρόλα αυτά εξακολουθεί να χάνεται σαν αυτούσια τέχνη. Συνδυάζει τόσα πολλά πράγματα που ακόμα η ίδια η κοινότητα δεν ξέρει που να το κατατάξει. Είμαστε ηθοποιοί; Τραγουδιστές; Χορευτές; Make up Artists; Ναι σε όλα. Και πολλά παραπάνω.

Το μέλλον είναι αβέβαιο, όμως η ιστορία των ΛΟΑΤΚΙΑ+ ατόμων έχει πολλά να μας μάθει για το πως να επιβιώσουμε και να επανέλθουμε δριμύτερες!

McMorait: Ο χώρος της τέχνης υπήρξε πάντα πρωτοπόρος κοινωνικά. Η τέχνη επιτρέπει στον άνθρωπο να ξεφύγει από τις νόρμες και τα πρότυπα, να κατανοήσει την διαφορετικότητα και να χτίσει κοινωνικές δομές ασφαλείς και φιλόξενες για όλα μας. Το Drag αποτελεί μια underground σκηνή και τέχνη που τα τελευταία χρόνια αποκτά μια πιο mainstream ορατότητα. Ο κόσμος των τεχνών δεν αποκλείει το drag, είναι όμως παράλληλα και τόσο ευρύς (και σε πολλές περιπτώσεις στην Ελλάδα παραμελημένος) που εμείς χάνουμε την ορατότητα μας μέσα σε αυτόν.

DrO: Θέλω να πιστεύω πως είναι. Είναι μια πολυέξοδη μορφή τέχνης και ο κόσμος αρχίζει να το καταλαβαίνει.

McMorait: Η τέχνη δεν θα έπρεπε να αποτελεί κοινωνικό προνόμιο μόνο για τα άτομα που μπορούν να την αντέξουν οικονομικά, παράλληλα όμως πρέπει να εξασφαλίζεται η επιβίωση των καλλιτεχνών. Αυτό είναι ένα δίπολο που δύσκολα λύνεται. Επιλέξαμε σε αυτή την φάση που οι Drag Performers δεν έχουν πλέον εισόδημα, να είμαστε ξεκάθαρες με το κοινό μας. Είναι θετικό πως ο κόσμος αναγνωρίζει τον κόπο και τα έξοδα που έχει το Drag για να γίνει. Μακιγιάζ, ρούχα, περούκες, πρόβες κλπ… Το κοινό μας τα βλέπει αυτά και θέλει να μας στηρίξει.

DrO: Σαν σκηνή είχε αρχίσει να ανεβαίνει πολύ. Να έχει ποικιλομορφία. Νέα πρόσωπα, ιδιαίτερα acts, queens, kings, club kids. Προβλέπεται να υπάρχει μια πιο πολύ ενδιαφέρουσα συνέχεια και να βλέπουμε καθημερινά καινούργια και πανέμορφα πράγματα.

McMorait: Όπως είπα και πριν, το Drag τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να γίνεται πιο mainstream, κυρίως λόγω του πολύ δημοφιλούς ριάλιτι RPDR. Παράλληλα υπάρχει μια εξελισσόμενη συζήτηση γύρω από την ταυτότητα φύλου, τα έμφυλα πρότυπα, την αποδόμηση των στερεοτυπικών εικόνων της “γυναίκας” και του “άντρα” και της Queer θεωρίας. Όλα αυτά αποτελούν αφορμές για πολύ κόσμο να πειραματιστεί, να σπάσει τα όρια του φύλου, να βγει σε μια σκηνή ή μια οθόνη και με τον δικό του τρόπο να πει την προσωπική του αλήθεια και να διασκεδάσει το κοινό του. Η ελληνική Drag σκηνή τα τελευταία χρόνια εξελίσσεται ραγδαία. Έχουμε τεράστια ποικιλία αντιλήψεων, από κλασικές Drag Queens και Kings σε Club Kids, Queer/Genderfuck Royalties και φυσικά τις AFAB Queens. Διαδικτυακές πλατφόρμες ήταν για πολλές η μόνη διέξοδος να συνεχίσουν την τέχνη τους εν μέσω καραντίνας, για όσες όμως έχουμε κάνει ζωντανή performance, η αλληλεπίδραση με το κοινό είναι ασύγκριτη εμπειρία. Το μέλλον είναι αβέβαιο, όμως η ιστορία των ΛΟΑΤΚΙΑ+ ατόμων έχει πολλά να μας μάθει για το πως να επιβιώσουμε και να επανέλθουμε δριμύτερες!

DrO: Να στηρίζουμε το ένα το άλλο. Αυτό είναι το πρώτο βήμα. Όλα τα άλλα θα τα αντιμετωπίσουμε εν καιρώ .

McMorait: Για εμάς είναι σίγουρα σημαντική η οργάνωση μεταξύ μας. Αν δεν στηρίξουμε η μία την άλλη, δεν μπορεί να περιμένουμε στήριξη από αλλού. Έπειτα, χρειάζεται αναγνώριση του Drag όχι απλά ως τέχνη ή εργασία, αλλά ως ένα κοινωνικό αίτημα για την απελευθέρωση του φύλου και της σεξουαλικότητας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως προκύψαμε μέσα από τις καταπιέσεις μιας ολόκληρης κοινότητας, που αποτελεί και το κοινό μας, και οι διεκδικήσεις τους είναι και δικές μας. Αν θέλουμε να στηριχτεί το Drag, πρέπει να στηριχθεί ο αγώνας για μια κοινωνία ανοιχτή και ανεκτική.

McMorait: Αυτό ανοίγει πολλές συζητήσεις. Σίγουρα βοηθάει στην ορατότητα και συνεπώς στην διεύρυνση του κοινού μας. Μας γεμίζουν επιπλέον με νέες ιδέες και έμπνευση για μελλοντικά πρότζεκτ. Υπάρχουν όμως και παγίδες, όπως η υπερπροβολή κάποιων μορφών του Drag απέναντι σε άλλες, αλλά και οι απαιτήσεις που αυξάνονται πολύ και στις οποίες συχνά δεν μπορούμε να ανταποκριθούμε, ακόμα και οικονομικά. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως πρέπει να στηρίζουμε τις νέες performers και τις ντόπιες performers, που πιθανόν έχουν πολλές δυνατότητες αλλά δεν έχουν την ευκαιρία να τις επιδείξουν.

DrO: Μια άποψη είναι πως όντως βοηθάει την κοινότητα μέσω της προβολής. Προσωπικά πιστεύω πως θέτει κάποια στάνταρ που δεσμεύουν το drag όπως το έχω καταλάβει εγώ. All drag is valid και μέσα από τις περισσότερες από αυτές τις σειρές δεν το βλέπουμε αυτό. Όπως γίνεται πάντα με την πληθώρα σειρών και ταινιών προωθούνται συγκεκριμένα πρότυπα που δεν περιλαμβάνουν όλα μας.

Αυτό που άλλαξε από τη δολοφονία της Zackie Oh, είναι η αντιμετώπιση μας από το κοινό. Είμαστε πλέον αγγελιοφόροι της απαίτησης για αλλαγή. Για να μην υπάρξει μια ακόμα νεκρή.

DrO: Προσωπικά ανήκω στο Haus Of Karma. Δεν ξέρω αν είναι κάποια λογική συνέχεια από τη σειρά ξέρω ότι είναι πραγματικά μια οικογένεια που μεγαλώνει, αγαπιέται, μαλώνει και υπάρχει. Δεν ξέρω τι θα έκανα χωρίς αυτούς και ειλικρινά δεν θέλω να αναγκαστώ να μάθω.

McMorait: Το Haus of Proletarea ξεκίνησε με αφορμή την δολοφονία του Ζακ Κωστόπουλου. Στην αρχή κάναμε πολλές συζητήσεις και αυτομορφώσεις για την ιστορία του Drag και των Οίκων, και αποφασίσαμε να υιοθετήσουμε την έννοια του Haus, ως συνέχεια και τιμή στις αδερφές μας που ξεκίνησαν την κουλτούρα και την κοινωνική επανάσταση που σήμερα μας επιτρέπει να είμαστε εδώ και να συνεχίζουμε να αγωνιζόμαστε, να δημιουργούμε και να ζούμε όπως θέλουμε.

McMorait: Η δολοφονία της Zackie Oh ήταν ένα γεγονός που συγκλόνισε μεγάλη μερίδα του ΛΟΑΤΚΙΑ+ κόσμου, όχι μόνο στην Ελλάδα. Δυστυχώς, οι φωνές υποστήριξης σε πολλές περιπτώσεις καλύφθηκαν από τις μισαλλόδοξες κραυγές που μέχρι και σήμερα επιμένουν πως ο Ζακ ήταν ληστής και δρούσε υπό την επήρεια ουσιών, θεωρίες οι οποίες έχουν διαψευστεί. Δεν ξεχνάμε επιπλέον τις αμετανόητες δηλώσεις που έκαναν τότε στελέχη της σημερινής κυβέρνησης. Αυτό που άλλαξε, τουλάχιστον στα δικά μου μάτια, είναι η αντιμετώπιση μας από το κοινό, τόσο το ΛΟΑΤΚΙΑ+ όσο και το ευρύτερο κίνημα που συμμερίζεται τις αντιλήψεις μας για την κοινωνία. Είμαστε πλέον αγγελιοφόροι της απαίτησης για αλλαγή. Για να μην υπάρξει μια ακόμα νεκρή.

DrO: Ότι παρ’ όλες τις δυσκολίες είμαστε εδώ να κάνουμε αυτό που αγαπάμε. Να περάσει το καθένα μας τα δικά του μηνύματα. Και να είμαστε μαζί.

McMorait: Πέρα από την σαφή σύμπλευση μας με το κίνημα υποστήριξης των καλλιτεχνών #SupportArtWorkers, το μήνυμα μας δεν παύει να είναι αυτό που πάντα ήταν. Δικαίωμα στον αυτοπροσδιορισμό, απελευθέρωση από τα έμφυλα πρότυπα, κοινωνία ανεκτική στο διαφορετικό. Επιπλέον, εμένα με κάνει πάρα πολύ χαρούμενο το γεγονός πως μαζευτήκαμε πρώτη φορά τόσες πολλές μαζί, και μου δίνει αισιοδοξία για ένα μέλλον συνεργασίας και συλλογικής δράσης.