Tι λένε οι θεατές για την κρίση στον πολιτισμό;

Στην τεράστια συζήτηση που έχει ανοίξει για τον πολιτισμό και τα προβλήματα επιβίωσης του κλάδου, ο διάλογος συντηρείται ανάμεσα στους εργαζόμενους και στην Πολιτεία. Μοιάζει, όμως, να απουσιάζει ο τρίτος κρίσιμος κρίκος στην αδιάσπαστη αυτή αλυσίδα: Ο θεατής. Ο θεατρόφιλος, ο σινεφίλ, ο οπαδός των live, ο επισκέπτης των μουσείων και των γκαλερί.

Χωρίς αυτούς η τέχνη θα είναι μια έκφραση απόλυτης μοναξιάς. Χωρίς αυτούς η τέχνη θα ρημάξει. Στην προσπάθεια να συνεχιστεί ο διάλογος – που τροφοδοτείται κυρίως από τους καλλιτέχνες – δίνουμε φωνή σε θεατές. Σε σταθερούς φίλους της τέχνης, ανθρώπους που έχουν εντάξει διάφορες εκφάνσεις του πολιτισμού στην καθημερινότητα και στη ζωή τους.

Πόσο τους λείπει η επαφή με το ζωντανό θέαμα; Ποια είναι η εντύπωση τους για την on line τέχνη; Πόσο τους έχει αποτρέψει ο φόβος της πανδημίας από τον πολιτιστικό συγχρωτισμό; Ποια θα είναι η πρώτη τους έξοδος; Πως θα βιώσουν το ακρωτηριασμένο πολιτιστικό καλοκαίρι; Ποιες είναι οι προσδοκίες τους για το χειμώνα; Συντάσσονται με τους εργαζόμενους στον πολιτισμό; Τελικά, είναι υπαρξιακή η ανάγκη για πολιτισμό; Μας απαντούν έξι συνειδητοί θεατές, αποκαλύπτοντας τον καταλυτικό ρόλο τους στη νέα παγκόσμια κρίση για τον πολιτισμό.

«Θα περιμένω υπομονετικά μέχρι να επανακάμψουμε στις αρένες»

Πάνε, σχεδόν, 25 χρόνια από τότε που ξεκίνησα να πηγαίνω σε συναυλίες. Είχα, πάντα, μια αγάπη για τη μουσική που νομίζω δυνάμωσε και βάθυνε με τον καιρό. Ωρίμασα κι εγώ, άλλαξαν και οι προσλαμβάνουσες. Αν πρέπει να με κατατάξω κάπου ως θεατή, ανήκω στο κοινό των μικρής κλίμακας “ψαγμένων” συναυλιών από ξένους καλλιτέχνες· αν και η τελευταία συναυλία που πήγα πριν την καραντίνα ήταν αυτή του Othon στο ‘Ιδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης. Δεν αγαπώ τις massive καταστάσεις, πόσω μάλλον, στην τέχνη. Κι έτσι ακόμα και στο θέατρο προτιμώ παραγωγές που ανεβαίνουν σε σκηνές ρεπερτορίου.

Το lockdown με βρήκε σε μια κατάσταση γενικότερης αδράνειας – σ’ αυτό συμβάλλει και ο οικονομικός παράγοντας – γι’ αυτό και η απώλεια της τέχνης στη ζωή μου δεν έχει φανεί πολύ ακόμα. Ωστόσο, το καλοκαίρι έκανα πλάνα να πάω στους Pet Shop Boys (τους οποίους είχα ξαναδεί και ήταν φοβεροί) αλλά και στους Bauhus. Θα τιμούσα, δηλαδή, το Release Festival που φτιάχνει ωραία line up.

Εντάξει, οι συναυλίες δεν είναι το ίδιο αξιομνημόνευτες όσο περνούν τα χρόνια. Ισχύει το «όσο πιο παλιά, τόσο πιο καλά». Σίγουρα έχει να κάνει με μένα, αλλά έχει να κάνει και με το κοινό, τους καλλιτέχνες, τα νέα συναυλιακά ήθη. Το βέβαιο είναι, πάντως, πως έχω εμπειρίες ζωής να θυμάμαι μέσα σε συναυλιακούς χώρους: Ανάμεσα τους θα πω τους Cramps, τους Sonics και τους Sex Pistols – που ήταν ένα όνειρο το οποίο έγινε πραγματικότητα.

Φέρω, κάπως, σαν παράσημα τα εισιτήρια των συναυλιών που έχω πάει. Αλλά και λιγότερο σημαντική να ήταν μια συναυλία, πάντα σηματοδοτεί κάτι, μια εμπειρία. Για παράδειγμα, δεν θα ξεχάσω ότι έφτασα στο γήπεδο για να δω τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου με σπασμένη κλείδα. Και τον είδα.

Φαίνεται πως δεν είμαι ο κατάλληλος άνθρωπος για να βρουν έδαφος οι ψηφιακές μεταδόσεις συναυλιών ή άλλων εκδηλώσεων. Με αφήνει παγερά αδιάφορο η προοπτική μετάδοσης μιας συναυλίας στο internet. Δεν μου προσφέρει τίποτα από την επικοινωνία και την επαφή ενός live. Θα περιμένω υπομονετικά μέχρι να επανακάμψουμε στις αρένες. Και νομίζω πως η λαχτάρα ν’ αποκαταστήσουμε την απόσταση – που στο μεταξύ θα έχει δημιουργηθεί – θα μας φέρει πιο κοντά.

Γιάννης Μαγκουτάς, ιδιωτικός υπάλληλος:

«Αν τα επιδημιολογικά δεδομένα κρατηθούν στα σημερινά επίπεδα θα πάω και το χειμώνα σε κλειστούς χώρους»

Η βόλτα σε μια γκαλερί ή η επίσκεψη σ’ ένα μουσείο είναι κομμάτι της καθημερινότητας μου. Εννοείται πως θα ενημερωθώ για τις παραστάσεις που παίζονται ή έρχονται και θα οργανώσω τις εξόδους μου ανάλογα με την παρέα που θα με ακολουθήσει σε κάποια πολιτιστική εκδήλωση. Με λίγα λόγια, όλο το φάσμα της τέχνης είναι κομμάτι της καθημερινότητας μου.

Ευτυχώς, είχα προλάβει να πάρω μια γερή δόση πολιτισμού πριν κλείσουν τα πάντα. Είχα δει την «Βασίλισσα της ομορφιάς» στο Επί Κολωνώ και την «Μπαλάντα της τρύπιας καρδιάς» στο ‘Αστυ. Μάλιστα, ακόμα έχω τα προπωλημένα εισιτηρία για το «Masterclass»… Προγραμμάτιζα να το δω για δεύτερη φορά αλλά επιβλήθηκε η καραντίνα. Δεν πειράζει, το φθινόπωρο, σκέφτομαι. Εννοείται πως όλα αυτά μου έλειψαν πολύ τους προηγούμενους μήνες. ‘Ηδη οργανώνομαι για να πάω σε θερινό. Κι ίσως σε κάποια συναυλία μικρότερης κλίμακας το επόμενο διάστημα, πάντα προσαρμοσμένος στις υγειονομικές επιταγές.

Σίγουρα θα είναι μια διαφορετική εμπειρία, αφού για να φτάσεις στη θέση σου θα πρέπει ν’ ακολουθήσεις τόσες οδηγίες. Από την άλλη, το έχω για καλό να πηγαίνω έστω και μια φορά, κάθε χρόνο στο Ηρώδειο. Πρωτοπήγα όταν ήμουν 10 ετών και λέω να μην αλλάξω την παράδοση τώρα, παρά τις συνθήκες. Αν τα επιδημιολογικά δεδομένα κρατηθούν στα σημερινά επίπεδα θα πάω και το χειμώνα σε κλειστούς χώρους. Μένει να το δούμε…