Μάικλ Τζάκσον: Η μετά θάνατον αποκαθήλωση του βασιλιά της ποπ

Σαν σήμερα πριν έντεκα χρόνια ο Μάικλ Τζάκσον, ίσως ο επιδραστικότερος καλλιτέχνης που γνώρισε ποτέ ο κόσμος μας, έφυγε από τη ζωή και ο ολόκληρος ο πλανήτης βυθίστηκε σε θλίψη. Εκατομμύρια θαυμαστές του σε όλο τον κόσμο διαδήλωσαν για την μνήμη του, η έπαυλή του και το «αστέρι» του στο Hollywood Walk of Fame μετατράπηκαν σε λαϊκό προσκύνημα, η κηδεία του μεταδόθηκε ζωντανά σε όλο τον κόσμο, ενώ λέγεται ότι την παρακολούθησαν περίπου 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι από κάθε γωνιά του πλανήτη!

Τότε ήταν αδιαμφισβήτητο: Ο Μάικλ Τζάκσον ήταν όχι μόνο ο βασιλιάς της ποπ, αλλά και ένας πραγματικός φιλάνθρωπος, παρά τις κακουχίες που είχε περάσει στη ζωή του. Τα ΜΜΕ τιμούσαν την μνήμη του με εκπομπές, αφιερώματα και ντοκιμαντέρ για τη ζωή του, οι μεγαλύτεροι καλλιτέχνες του κόσμου -από τον Bono και την Madonna μέχρι και τους Metallica– συμμετείχαν σε συναυλίες-φόρους τιμής, ο κόσμος ερωτεύτηκε ξανά τη μουσική του, με αποτέλεσμα να σπάσει κάθε ρεκόρ πωλήσεων ακόμα και μετά θάνατον.

Στιγμιότυπο από την ταινία This Is It

Μόλις τέσσερις μήνες μετά τον θάνατό του κυκλοφόρησε και το This Is It, ένα μουσικό ντοκιμαντέρ με τις τελευταίες στιγμές του Jackson στις πρόβες για την πολυαναμενόμενη περιοδεία του –που φυσικά δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ. Όλοι φυσικά έσπευσαν να δουν την ταινία, η οποία έσπασε επίσης κάθε ρεκόρ πωλήσεων, ήδη έναν μήνα πριν την κυκλοφορία της, και τελικά έμεινε στην ιστορία ως το ντοκιμαντέρ/μουσική ταινία με τα υψηλότερα έσοδα.

Φυσικά, ο Τζάκσον είχε κερδίσει επάξια τον τίτλο του βασιλιά της ποπ, πολύ πριν τον θάνατό του. Ξεκινώντας στους Jackson 5 κυκλοφόρησε την πρώτη του μεγάλη επιτυχία “ABC” σε ηλικία μόλις 12 ετών. Η καριέρα των αδελφών Jackson απογειώθηκε και από παιδί-θαύμα μετατράπηκε σε εφηβικό είδωλο.

Με το πέμπτο άλμπουμ του “Off The Wall” και με επιτυχίες όπως το “Don’t Stop ‘Till You Get Enough”, καθιερώθηκε και επίσημα ως σόλο καλλιτέχνης, ξεκινώντας την πορεία που όλοι ξέρουμε με τις αμέτρητες επιτυχίες, τους φανατικούς θαυμαστές και μία καριέρα χωρίς προηγούμενο.

Ο Michael Jackson σε συναυλία το 1988

Το ταλέντο και η τεράστια παρακαταθήκη του Μάικλ Τζάκσον στην ποπ κουλτούρα δεν μπορούν να αμφισβητηθούν. Κανείς δεν μπορεί να πει ότι πρόκειται για κάποια εκείνες τις περιπτώσεις που ο κόσμος υπερβάλλει, για να τιμήσει την μνήμη του νεκρού. Ίσως, όμως, για να μην προσβάλλουν την μνήμη του, πολλοί φαίνεται να ξέχασαν ή να αγνόησαν τις σοβαρότατες κατηγορίες εναντίον του.

Η πρώτη κατηγορία εναντίον του Μάικλ Τζάκσον έγινε από τον πατέρα του 13χρονου Τζόρνταν Τσάντλερ, ενός “φίλου” του Τζάκσον. Ο πατέρας του Τζόρνταν κατηγόρησε τον Τζάκσον για σεξουαλική παρενόχληση ανηλίκου. Ο Τζόρνταν αρνήθηκε να καταθέσει στο δικαστήριο, παρ’ όλ’ αυτά ο Μάικλ Τζάκσον επέλεξε να λύσει την υπόθεση με έναν διακανονισμό πολλών εκατομμυρίων, την οποία ο πατέρας του Τζόρνταν αποδέχτηκε, με αποτέλεσμα η δίκη να μην συνεχιστεί.

Η υπόθεση άνοιξε ξανά το 2003, όταν κυκλοφόρησε το ντοκιμαντέρ “Living With Michael Jackson” όπου ο ίδιος ο Τζάκσον δήλωσε ότι δεν θεωρεί κακό να κοιμάται στο ίδιο κρεβάτι με τους νεαρούς φίλους του. “Δεν είναι σεξουαλικό, απλά πηγαίνουμε για ύπνο” είχε δηλώσει. Τελικά, η υπόθεση κράτησε δύο χρόνια και μετά από πολύωρες συσκέψεις, ο Μάικλ Τζάκσον κρίθηκε αθώος από το δικαστήριο.

Ο Michael Jackson με τον Safechuck στο Λονδίνο.

Μετά από πολλά χρόνια απουσίας λόγω των παραπάνω κατηγοριών, αλλά και κάποιων προβλημάτων υγείας, ο Μάικλ Τζάκσον θα έκανε την θεαματική του επιστροφή με μία μεγάλη συναυλία στην O2 Arena -που φυσικά δεν πρόλαβε να πραγματοποιήσει. Τα εισιτήρια είχαν ξεπουλήσει και ο κόσμος έδειχνε να έχει ξεχάσει τις κατηγορίες εναντίον του.

Οι σημαντικότερες κατηγορίες εναντίον του Michael Jackson, όμως, έγιναν δέκα χρόνια μετά τον θάνατο του με το ντοκιμαντέρ του HBO «Leaving Neverland». Στο ντοκιμαντέρ αυτό παρακολουθούμε κυρίως τις ιστορίες δύο ανδρών, του Wade Robson και του James Safechuck. Ήταν φίλοι του Τζάκσον όταν ήταν ακόμη παιδιά και μάλιστα είχαν καταθέσει υπέρ του το 1993 στην πρώτη δίκη του. Κάποια χρόνια αργότερα, πλέον ενήλικες, συνειδητοποίησαν ότι είχαν πράγματι κακοποιηθεί σεξουαλικά από τον Τζάκσον, κάτι που ως ανήλικοι δεν μπορούσαν να καταλάβουν.

Έτσι, οι δύο άντρες και οι οικογένειές τους αποφάσισαν να μιλήσουν και να πουν την ιστορία τους, κάτι που έκαναν με λεπτομέρειες στο Leaving Neverland. Γενικότερα,  πρόκειται για ένα ντοκιμαντέρ που αξίζει κανείς να δει, καθώς είναι το πρώτο ντοκιμαντέρ που ερευνά σε τόσο βάθος τις κατηγορίες εναντίον του Τζάκσον. Γενικά έλαβε θετικές κριτικές, αν και κατηγορήθηκε από μερικούς ότι “αφηγείται μόνο μία πλευρά της ιστορίας”.

Μπορούμε, λοιπόν, να διαχωρίσουμε τον Μάικλ Τζάκσον από το έργο του, μετά από όλες αυτές τις κατηγορίες εναντίον του; Αυτό είναι ένα ερώτημα, με το οποίο έχουμε ξαναέρθει αντιμέτωποι με τον Woody Allen, τον Ρόμαν Πολάνσκι και δυστυχώς πολλούς άλλους καλλιτέχνες.

Κάποιοι θεωρούν ότι η τέχνη είναι κάτι τόσο βαθύ που ξεπερνά τον καλλιτέχνη, ενώ μεταμοντέρνοι κριτικοί, όπως ο Ρολάν Μπαρτ, έφτασαν στο σημείο να θεωρούν ότι ο “δημιουργός είναι νεκρός” (συγκεκριμένα, το διάσημο δοκίμιο του Μπαρτ είχε τίτλο: “Ο συγγραφέας είναι νεκρός”, η ιδέα του όμως υιοθετήθηκε από κριτικούς κάθε είδους τέχνης), με την έννοια ότι ο καλλιτέχνης σαν άνθρωπος δεν έχει καμία δύναμη στο έργο του. Τη δύναμη την έχει ο “καταναλωτής” του έργου (ο αναγνώστης, ο θεατής κλπ) και ο τρόπος που αυτός  ερμηνεύει το έργο αυτό.

Από την άλλη, κάποιοι υποστηρίζουν ότι δεν μπορούν να συνεχίσουν να απολαμβάνουν την τέχνη δημιουργών που αντιμετωπίζουν τόσο βαριές κατηγορίες, όσο σπουδαίο και να είναι το έργο τους, είτε επειδή δεν μπορούν να αγνοήσουν αυτά που έμαθαν, είτε επειδή δεν το θεωρούν σωστό για τα θύματά και κάθε άλλο θύμα κακοποίησης που θα θελήσει να πει την ιστορία του.

Έντεκα χρόνια μετά τον θάνατο του Μάικλ Τζάκσον, μάλλον δεν θα μάθουμε ποτέ την αλήθεια. Ο Τζάκσον, νεκρός πλέον, δεν μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του, ενώ σύμφωνα με το ποινικό δίκαιο “κάθε άνθρωπος θεωρείται αθώος μέχρι την απόδειξη του αντίθετου”. Παρ’ όλ’ αυτά, δεν πρέπει να στερούμε τη φωνή από τα θύματα σεξουαλικής κακοποίησης, όσα χρόνια κι αν περάσουν και όσο αγαπημένος και να μας είναι ένας καλλιτέχνης. Το αν θα συνεχίσουμε να απολαμβάνουμε το έργο τους έγκειται μάλλον στην κρίση του καθενός μας.