Εθνική Λυρική Σκηνή: Καλοκαιρινή περιοδεία με 20 νέες παραγωγές

«Θέλω να δω τον Πάπα!» | Φωτογραφία: Α. Σιμόπουλος

Παραγωγή της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ

Το 2020 συμπληρώνονται 70 χρόνια από τον θάνατο του Θεόφραστου Σακελλαρίδη, ενός δημιουργού του οποίου το αποτύπωμα στην εγχώρια μουσικοθεατρική ζωή υπήρξε βαθύ, παρά το γεγονός πως το δημιουργικό πεδίο στο οποίο διέπρεψε ήταν το ελαφρό μουσικό θέατρο. Η Εθνική Λυρική Σκηνή τιμά τον πρωτεργάτη της ελληνικής οπερέτας, το δύσκολο φετινό καλοκαίρι, παρουσιάζοντας δύο από τα σημαντικότερα έργα του με τη μορφή ζωντανής «ραδιοφωνικής» παράστασης. Το μουσικό θέατρο είναι, άλλωστε, ένα κατεξοχήν θέατρο του ήχου. Έτσι, τηρώντας τις αποστάσεις και δίνοντας μεγαλύτερο χώρο στη φαντασία, τα δύο έργα του Σακελλαρίδη θα παρουσιαστούν εναλλάξ σε έξι αρχαιολογικούς χώρους, επενδύοντας ιδανικά, με τη σπιρτάδα, το χιούμορ και την υπέροχη μουσική τους, τα καλοκαιρινά βράδια ενός δίσεκτου έτους.

• 23 Ιουλίου, Φρούριο Κέρκυρας
• 26 Ιουλίου, Κάστρο Ιωαννίνων
• 30 Ιουλίου, Επταπύργιο, Θεσσαλονίκη
• 2 Αυγούστου, Θέατρο Κάστρου Καβάλας
• 6 Αυγούστου, Αρχαίο Θέατρο Μαρώνειας
• 9 Αυγούστου, Αρχαιολογικός χώρος Αρχαίας Ζώνης

Συντελεστές:

Ενορχήστρωση για τετραμελές ενόργανο σύνολο: Μιχάλης Παπαπέτρου
Διανομή: Ρίτα Άννα Στυλιανάκη, Αδριανός Δημήτρης Πακσόγλου, Λατρούδης Βαγγέλης Μανιάτης, Άννα Μυρτώ Μποκολίνη, Βαρονάς Κωστής Ρασιδάκης, κυρία Λατρούδη Λυδία Αγγελοπούλου
Μουσικοί: Δημήτρης Τίγκας (κοντραμπάσο), Διονύσης Βερβιτσιώτης (βιολί), Γιάννης Κρητικός (κλαρινέτο), Σταμάτης Πασόπουλος (μπαγιάν)

Στο «Θέλω να δω τον Πάπα!» ξεδιπλώνεται στο έπακρο η σύγχρονη αστική θεματολογία του Σακελλαρίδη, ο οποίος υπογράφει και το ποιητικό κείμενο του έργου, υποσκάπτονται τα θεμέλια της αστικής ζωής και ασκείται βιτριολική κριτική στον θεσμό της οικογένειας.

Ακολουθώντας, βεβαίως, τα πρότυπα του είδους, ο συνθέτης επιδεικνύει ιδιαίτερη μουσικοθεατρική επινοητικότητα στη σκιαγράφηση των χαρακτήρων που δυναμιτίζουν τις σταθερές της οικογενειακής ζωής. Το λιμπρέτο της οπερέτας αποτελεί διασκευή στα καθ’ ημάς της φάρσας του Μωρίς Εννεκέν Οικιακές χαρές (1894). Σε έργα του Εννεκέν βασίζονται και άλλα σημαντικά έργα του συνθέτη, όπως ο Βαφτιστικός (1918) και η Κόρη της καταιγίδος (1923). Η σφιχτή φάρσα του Εννεκέν αποδίδεται σε ρέοντα θεατρικό λόγο από τον Σακελλαρίδη, ο οποίος και στο έργο αυτό επιτυγχάνει μια ιδεώδη μουσικοθεατρική δραματουργία διανθίζοντας την πλοκή με τα δεκαπέντε μουσικά νούμερα της οπερέτας.

«Χαλιμά» | Valeria Isaeva

• 22 Ιουλίου, Παλαιό Φρούριο Κέρκυρας
• 25 Ιουλίου, Κάστρο Ιωαννίνων
• 29 Ιουλίου, Επταπύργιο, Θεσσαλονίκη
• 1 Αυγούστου, Θέατρο Κάστρου Καβάλας
• 5 Αυγούστου, Αρχαίο Θέατρο Μαρώνειας
• 8 Αυγούστου, Αρχαιολογικός χώρος Αρχαίας Ζώνης

Συντελεστές:

Ενορχήστρωση για τετραμελές ενόργανο σύνολο: Μιχάλης Παρασκάκης
Διανομή: Χαλιμά Άννα Στυλιανάκη, Σαχ Ρουμάν Δημήτρης Πακσόγλου, Αλή Μουσακάς Βαγγέλης Μανιάτης, Αμηνά Μυρτώ Μποκολίνη, Αβούλ/Καδής/Ρασίντ Κωστής Ρασιδάκης, Ζουμπέιντα Λυδία Αγγελοπούλου
Μουσικοί: Δημήτρης Τίγκας (κοντραμπάσο), Διονύσης Βερβιτσιώτης (βιολί), Γιάννης Κρητικός (κλαρινέτο), Σταμάτης Πασόπουλος (μπαγιάν)

Η «Χαλιμά», φαντασμαγορική οπερέτα σε τρεις πράξεις, όπως τη χαρακτηρίζει ο δημιουργός της, σημείωσε τεράστια επιτυχία όταν πρωτοπαρουσιάστηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’20 αλλά και στη δεκαετία του ’30 σε αθηναϊκά θέατρα, αλλά και σε περιοδείες στην Ελλάδα και στα κέντρα της ελληνικής διασποράς. Η υπόθεση, σύμφωνα με το λιμπρέτο του Σπύρου Ποταμιάνου, εμπνευσμένη αμυδρά από τις «Χίλιες και μία νύχτες», εξελίσσεται σε ένα παλάτι της Ανατολής, όπου ο κουτοπόνηρος μάγειρας Αλή Μουσακάς χρησιμοποιείται ως όργανο των ερωτικών σχεδίων της σαγηνευτικής Χαλιμάς και του αιχμάλωτου πρίγκιπα Σαχ Ρουμάν.

Η «Χαλιμά» πρωτοπαρουσιάστηκε από τον θίασο της Ολυμπίας Καντιώτη-Ριτσιάρδη στο Θέατρο Μοντιάλ, στις 31 Αυγούστου 1926. Τον κεντρικό ρόλο ερμήνευε η ίδια η Καντιώτη-Ριτσιάρδη, τον Σαχ Ρουμάν ο Σπύρος Μπάρτζος και τον Αλή Μουσακά ο Παρασκευάς Οικονόμου. Η σκηνοθεσία ήταν του Κωστή Βελμύρα, ενώ την ορχήστρα διηύθυνε ο ίδιος ο συνθέτης. Η Χαλιμά ανασύρθηκε από τα μουσικά αρχεία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και παίχθηκε σε πρώτη σύγχρονη αναβίωση το 2013 στην ΕΛΣ.

Αρχείο Στάθη Αρφάνη

Παραγωγή της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ

• 12 Σεπτεμβρίου, Πρώην Βασιλικό Κτήμα Τατοΐου
• 15 Σεπτεμβρίου, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο

Σκηνοθεσία, παραγωγή: Αδελφοί Γαζιάδη (1930)
Μουσική διεύθυνση: Αναστάσιος Συμεωνίδης
Με την Ορχήστρα της ΕΛΣ
Ερμηνεύουν: Βέρα Δέσποινα Σκαρλάτου, Τιτίκα Μιράντα Μακρυνιώτη, Πρίγκιπας Κωνσταντίνος Κληρονόμος

Αποκατάσταση 2019 από την Ταινιοθήκη της Ελλάδος με τη δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, στο εργαστήριο L’Immagine Ritrovata, από αρνητικό φιλμ σε βάση νιτρικής κυτταρίνης με γαλλικούς μεσότιτλους.

Οι «Απάχηδες των Αθηνών» του Δημήτρη Γαζιάδη, σε μουσική του Νίκου Χατζηαποστόλου, είναι η πρώτη «άδουσα και ηχητική» ελληνική ταινία (1930), που επί δεκαετίες θεωρούνταν χαμένη. Η κόπια σε θετικό βρέθηκε, πριν τέσσερα χρόνια, στη Γαλλική Ταινιοθήκη, γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς πρόκειται για την πρώτη ελληνική ταινία η οποία συνοδευόταν από συγχρονισμένη ηχογράφηση της μουσικής και των τραγουδιών. Η αποκατάσταση της εικόνας πραγματοποιήθηκε, για λογαριασμό της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, σε συνεργασία με τη Σελίν Ρουιβό της Γαλλικής Ταινιοθήκης, στο εργαστήριο L’Immagine Ritrovata στην Μπολόνια από αυτή τη μοναδική κόπια, σε βάση νιτρικής κυτταρίνης με γαλλικούς μεσότιτλους.

Η ιστορική αυτή ταινία, πολύτιμο ντοκουμέντο για την Αθήνα της εποχής του ’30, «ζωντανεύει» και πάλι υπό την αιγίδα του Κώστα Γαβρά, μέσα από τη συνέργεια της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, της Γαλλικής Ταινιοθήκης και της Εθνικής Λυρικής Σκηνής.

Η ταινία, στην οποία πρωταγωνιστούν θρυλικές μορφές της ελληνικής οπερέτας όπως ο Πέτρος Κυριακός, η Μαίρη Σαγιάνου, ο Πέτρος Επιτροπάκης, ο Γιάννης Πρινέας κ.ά., αποτελεί έναν σημαντικό, χαμένο μέχρι σήμερα, κρίκο στην ιστορία του πρώιμου ελληνικού κινηματογράφου.

Μετά την τεράστια επιτυχία που σημείωσε η πρώτη παγκόσμια προβολή της αποκατεστημένης κόπιας της ταινίας στην κατάμεστη Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος τον περασμένο Φεβρουάριο, οι «Απάχηδες των Αθηνών» επιστρέφουν για πρώτη φορά σε δύο εμβληματικούς ανοιχτούς χώρους. Οι προβολές θα πραγματοποιηθούν σε ένα από τα τοπία των γυρισμάτων της ταινίας, το πρώην βασιλικό κτήμα Τατοΐου, και στο προαύλιο του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, με τη συνοδεία της Ορχήστρας της ΕΛΣ. Διευθύνει ο Αναστάσιος Συμεωνίδης.

Την ανασύσταση της μουσικής που συνόδευε την ταινία ανέλαβε το Κέντρο Ελληνικής Μουσικής. Επιμέλεια και προσαρμογή της μουσικής επένδυσης: Γιάννης Τσελίκας. Μουσικολογική έρευνα: Γιάννης Σαμπροβαλάκης.