Κήπος Δεδομένων στη Στέγη: Η Κυριακή Γονή μάς ξεναγεί σ ένα μυστικό δίκτυο κάτω από την Ακρόπολη

Πώς θα ήταν να μπορούσαμε να “εξαφανίσουμε” τα προσωπικά δεδομένα μας από τον ψηφιακό κόσμο, να διαφυλλάξουμε την ιδιωτικότητα μας και παράλληλα να εξαλείψουμε το ενεργειακό αποτύπωμα που “αφήνει” η αποθήκευση της ψηφιακής μας δραστηριότητας στο περιβάλλον;

Σε αυτά τα ερωτήματα μας ξεναγεί το νέο έργο της Κυριακής Γονή, ο “Κήπος Δεδομένων”, και ο τίτλος δεν είναι τυχαίος.

Πρόκειται για μία πολυμεσική εγκατάσταση, που φιλοξενείται στο “υπόγειο” της Στέγης  του Ιδρύματος Ωνάση και εντάσσεται στην γενικότερη προβληματική της Στέγης και της καλλιτέχνιδος σχετικά με τον ψηφιακό κόσμο και τις αλλαγές που έχει φέρει στη ζωή μας.

Κυριακή Γονη, Κήπος Δεδομένων, φωτογραφία: Νίκος Κόκκας

Αυτή τη φορα, η Κυριακή Γονή μέσα από τον “Κήπο Δεδομένων” και την αφήγηση μιας μυθοπλασίας που περιέχει πραγματικά στοιχεία πραγματεύεται τα εξής ερωτήματα: “Θα μπορούσε να υπάρξει ένα μέλλον όπου η τεχνολογία δεν επιβαρύνει το φυσικό περιβάλλον; Μπορεί να σκεφτεί κανείς ένα μέλλον συνδεσιμότητας πέρα από την επιτήρηση; Μπορούν τα φυτά, ως οργανισμοί στους οποίους βασίζεται η ίδια η ζωή, να συνεισφέρουν στη δημιουργία νέων πρακτικών για τη διαμεσολαβημένη από την τεχνολογία καθημερινότητα;”

Στον “Κήπο Δεδομένων” παρακολουθούμε την ιστορία μίας γυναίκας (σε κείμενο και αφήγηση της Κυριακής Γονή) που συναντά την προσπάθεια μιας υποθετική, κρυφής κοινότητας στην Αθήνα του 2020, που προσπαθεί να αντισταθεί στην ανεξέλεγκτη αποθήκευση των δεδομένων στα ψηφιακά clouds, μέσα από εναν.. εναλλακτικό τρόπο.

Ένα κρυμμένο, πυκνό δίκτυο από ρίζες (από την πολυμεσική εγκατάσταση «Κήπος Δεδομένων», 2020) Σχέδιο, γραφίτης σε χαρτί

Στον φανταστικό κόσμο του “Κήπου Δεδομένων” η ψηφιακή μας μνήμη μπορεί να αποθηκευτεί στο DNA των φυτών και συγκεκριμένα στα άνθη, με  την επιστημονική ονομασία Micromeria acropolitana. Πρόκειται για πραγματικά φυτά, η ιστορία των οποίων ενέπνευσε την Κυριακή Γονή.

Τα φυτά αυτά φύονται αποκλειστικά στον βράχο της Ακρόπολης και για πολλές δεκαετίες θεωρούνταν εξαφανισμένα. Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, Έλληνες ερευνητές τα ανακάλυψαν ξανά, και έτσι ξεκίνησε μία “εκστρατεία” κυνηγών φυτών, που είχαν στόχο να τα εντοπίσουν. Καθώς τα φυτά αυτά παραμένουν όμως απειλούμενα με εξαφάνιση, οι Έλληνες ερευνητές αποφάσισαν να κρατήσουν την τοποθεσία τους κρυφή, ώστε να τα προστατεύσουν.

Αυτή ακριβώς η στρατηγική επιβίωσης των Micromeria acropolitana, αλλά και το γεγονός ότι απαρτίζουν ένα ολόκληρο κρυφό δίκτυο-οικοσύστημα, έκανε την Κυριακή Γονή να αναρωτηθεί αν θα μπορούσε να υπάρξει ένας κόσμος, όπου τα φυτά θα μπορούσαν να αποτελέσουν ένα δίκτυο αποθήκευσης πληροφοριών.

Πορτραίτο επαυξημένης πραγματικότητας του αόρατου φυτού, φωτογραφία: Νίκος Κόκκας

Ο “Κήπος Δεδομένων” είναι ένα πολυμεσικό έργο, που απαρτίζεται από δέκα διαφορετικά εκθέματα. Η ιστορία ξεδιπλώνεται μέσα από ένα κεντρικό βίντεο, το οποίο “συμπληρώνουν” τέσσερις συνεντεύξεις με ερευνητές και επιστήμονες της ψηφιακής τεχνολογίας και της γενετικής, καθώς και σχέδια, μια ψηφιακή εκτύπωση σε ύφασμα και μία εφαρμογή AR (επαυξημένης πραγματικότητας).

Πρώτη απόπειρα κωδικοποίησης για μελλοντική αποθήκευση στο DNA του φυτού, Χειρόγραφο και ψηφιακή εκτύπωση σε ύφασμα

Πρόκειται για ένα έργο που ενθαρρύνει τον θεατή να μπει μέσα στην ιστορία, λαμβάνοντας υπόψη τα δικά του βιώματα στον ψηφιακό κόσμο. Μέσα από την ιστορία και τα εκθέματα, δεν γίνεται να μην προβληματιστούμε τόσο για τα ηθικά ζητήματα που προκύπτουν από την αναπόφευκτη αποθήκευση και αξιοποίηση των προσωπικών μας δεδομένων, όσο και για την τροπή που έχει πάρει η ανθρώπινη παρέμβαση στη φύση.

Αν ένας ζωντανός οργανισμός, όπως είναι το Micromeria acropolitana, αναγκάζεται να γίνει “αόρατο” για να προστατευτεί, μήπως αυτή είναι η λύση και για τα προσωπικά μας δεδομένα; Και αν ο άνθρωπος αρχίζει να αξιοποιεί (αντί να εκμεταλλεύεται) τη φύση με βιώσιμο τρόπο, ποιές πρακτικές θα μπορούσαν να αναδυθούν; Υπάρχει τρόπος η φύση να μην επιβαρρύνεται, αλλά να συνδράμει στον ψηφιακό κόσμο;

Δεδομένων των συνθηκών, η δια ζώσης περιήγηση στην έκθεση δεν είναι ακόμη δυνατή, μπορείτε όμως να την επισκεφτείτε κι εσείς μέσω του virtual tour που θα παραμείνει διαθέσιμο στην ιστοσελίδα της Στέγης, να προβληματιστείτε και να αναθεωρήσετε την σχέση σας με την πραγματικότητα της ψηφιακής εποχής.