Όταν η Λένα (Κιτσοπούλου) συνάντησε τον Ανέστη (Αζά), γεννήθηκε «έρωτας»

Γνωρίστηκαν στο χιονισμένο Βερολίνο και βρέθηκαν, χρόνια μετά, να συνομιλούν για ζεστά ελληνικά καλοκαίρια. Ο Ανέστης Αζάς και η Λένα Κιτσοπούλου ήθελαν να συνεργαστούν εδώ και καιρό· και τα κατάφεραν, παρότι ο covid 19 τους ανάγκασε (και πάρα, μα πάρα πολλούς άλλους) σ’ ένα μεγάλο pause.

Η ιδέα για τις «Ερωτικές Καρτ Ποστάλ από την Ελλάδα» ξεκίνησε το 2018, όταν ο Ανέστης Αζάς άρχισε να ψάχνεται δραματουργικά με την βιομηχανία του ελληνικού τουρισμού και τη σημειολογία του καλοκαιριού: Τις αναμνήσεις ξεγνοιασιάς και τις μεγάλες προσδοκίες του θέρους. «Θεώρησα ότι ήταν ένα θέμα που ταίριαζε και στη Λένα, συνεπώς είχε έρθει η ώρα να δουλέψουμε μαζί» λέει ο πρώτος. Είχαν προηγηθεί χειμώνες «φοιτητικής κατάστασης στο Βερολίνο που μας ένωσαν και από τις οποίες έχουμε έντονες αναμνήσεις. Ήξερα τη δουλειά του Ανέστη, στη συνέχεια συνεργαστήκαμε και στους “Πέρσες” του Γκότσεφ και κάπως για μένα έγινε σαν συγγενής» προσθέτει η Λένα Κιτσοπούλου.

Φωτεινή και σκοτεινή καλοκαιρινή τρέλα στη Στέγη.

Εκείνος, ένας από τους πλέον αφοσιωμένους του θέατρου ντοκιμαντέρ στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Εκείνη μια ιέρεια της αποδόμησης, μ’ ένα εντελώς προσωπικό, αναρχικό σκηνικό ύφος. Ήταν, πλέον, έτοιμοι να μπουν στο μπλέντερ. Ξεκίνησαν τυπικά μ’ ένα brainstorming, έγραψαν κάποιες πρώτες σκηνές, δούλεψαν αυτοσχεδιαστικά πάνω σε αυτές με διάθεση devised θεάτρου, πειραματίστηκαν με εμβόλιμα κείμενα, στη συνέχεια απώθησαν το documentary στοιχείο και τελικά αφέθηκαν στην καταιγιστική προφορικότητα του κιτσοπουλικού λόγου.

Λένα Κιτσοπούλου: Ήμουν πάντα πιο έτοιμη για αλλαγές, ποτέ δεν έλεγα “πω, τι μας έτυχε τώρα”. Ζούσα πάντα σαν σε μια covid κατάσταση

΄Ολα αυτά, αν δεν μεσολαβούσε η παύση του lockdown (που τους βρήκε πέντε ημέρες πριν την ανοιξιάτικη πρεμιέρα τους) και η οποία θα τους ωθούσε σε μια εκ νέου επεξεργασία του υλικού, υπό το βλέμμα της πανδημίας πια. Κατέληξαν να παρουσιάζουν από αύριο στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση «ένα έργο μυθοπλασίας που έχει ως αφετηρία του την πραγματικότητα. Αν πρέπει να το χαρακτηρίσουμε ως είδος είναι μια σπονδυλωτή μετα-επιθεώρηση με κάποιους σκοτεινούς ήρωες, που πρωταγωνιστούν σε σκοτεινές ιστορίες του καλοκαιριού» λένε.

Ο Κώστας Κουτσολέλος και τα κλισέ του ελληνικού θέρους.

Οι «Ερωτικές Καρτ Ποστάλ από την Ελλάδα» σχολιάζουν ζητήτημα της υπερκμετάλλευσης του καλοκαιριού – τα οποία μετά τον covid έχουν πάρει άλλη διάσταση – και παραποιούν την αυθεντικότητα της καλοκαιρινής ραστώνης. Αγγίζουν, όμως, και πιο σοβαρές πτυχές της καλοκαιρινής μυθολογίας που μιλούν για την πατριαρχία, τον σεξισμό, το greek καμάκι, το πρότυπο του Ελληνάρα σε summer mode. «Όταν μπήκα στη διαδικασία επεξεργασίας του ελληνικού καλοκαιριού άρχισα να δουλεύω πολύ με τις αναμνήσεις μου: Βγήκαν, δηλαδή, στην επιφάνεια εικόνες παλιάς Ελλάδας και ρετρό καλοκαιριών, ανέτρεξα σε μνήμες του ύπνου στο μπαλκόνι, της φωτιάς στην παραλία, σε ταξίδια με σαπιοκάραβα που έκαναν 12 ώρες να πάνε Σαντορίνη, στις disco και στους πρώτους έρωτες. Φυσικά, μπήκα και στην πλευρά που το καλοκαιρινό όνειρο τελειώνει, που έρχεται η ματαίωση του σήμερα» εξηγεί η Λένα Κιτσοπούλου – συμπεριλαμβάνοντας και το “σεισμικό” φορτίο της πανδημίας.

«Δεν αλλάξαμε τη θεματολογία της παράστασης, αλλά ο covid όπως και κάθε δυσκολία, σε αναγκάζει να σκεφτείς, άρα και να μετακινηθείς. Στην αρχή μουδιάσαμε, μετά το πρώτο σοκ είπαμε να δούμε τι μας συμβαίνει και πιστεύω ότι στο τέλος φανερώθηκε ένας πλούτος γιατί η αλήθεια – όσο σκληρή κι αν είναι – είναι τροφή. Τουλάχιστον εμένα, με έβαλε να ενεργοποιήσω κι άλλες δυνάμεις, να δω πράγματα που δεν μπορούσα να δω μέχρι σήμερα. ΄Ισως φταίει που ήμουν πάντα πιο έτοιμη για αλλαγές, ποτέ δεν έλεγα “πω, τι μας έτυχε τώρα”. Ζούσα πάντα σαν σε μια covid κατάσταση».

Τα γρήγορα αντανακλαστικά της Κιτσοπούλου, έφεραν στην παράσταση ένα σκληρό ραπάρισμα για τον τρόπο που η πανδημία έχει επιδράσει στον θεατρικό και καλλιτεχνικό κόσμο αλλά και φυσικά για το πως επέδρασε στο καλοκαίρι: Μια περίοδο που αν και τόσο σύντομη, στριμώχνει άπειρες προσδοκίες. «Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο covid έχει δυσχεράνει κάθε ανθρώπινη λειτουργία όπως την ξέραμε. Ακόμα μέσα σε όλο αυτό, αναγκαστικά σκέφτεσαι ποια είναι τα πιο σημαντικά στο θέατρο και στη ζωή· κι από αυτή την άποψη η παύση που μας έγινε ήταν ένας ωφέλιμος χρόνος» προσθέτει ο Ανέστης Αζάς.

Ανέστης Αζάς: Αναγκαστικά σκέφτεσαι ποια είναι τα πιο σημαντικά στο θέατρο και στη ζωή· κι από αυτή την άποψη η παύση που μας έγινε ήταν ένας ωφέλιμος χρόνος

Είναι ο πρώτος συνεργάτης που σπάει τη συγγραφική μοναχικότητα της Κιτσοπούλου, η οποία συνηθίζει να γράφει, να σκηνοθετεί και να παίζει στις παραστάσεις της. Τώρα, πάλι, ομολογεί πως «μου αρέσει το διάλειμμα που και που. Μου αρέσει να έχω μικρότερο ρόλο στα πράγματα, να είμαι πιο ήσυχη, να έχω το νου μου στο πως θα παίξω κι εννοείται να παίρνω ερεθίσματα κι από αλλού. Αυτό το έργο δεν είναι μόνο δικό μου. Ασφαλώς υπάρχει το στίγμα μου αλλά είμαι ένα κομμάτι του παζλ, όλοι έβαλαν μέσα το δικό τους στοιχείο».

Το Greek καμάκι στο στόχαστρο των «Ερωτικών Καρτ Ποστάλ από την Ελλάδα».

Μια μέρα πριν από την πρεμιέρα τους, ο Αζάς μιλάει για «μια καλή χημεία και ζύμωση μεταξύ μας. Η Λένα δεν είναι τυχαία συγγραφέας και, παρόλα αυτά, με εξέπληξε με το πόσο ανοιχτή ήταν σε όλες τις διεργασίες». Η τελευταία παραδέχεται ότι ακολούθησε την αισθητική του σκηνοθέτη της «με άνεση και ελευθερία. Συνεννοηθήκαμε όπως πρέπει, χωρίς ο ένας ν’ αλλάξει τον άλλο. Εκτίμησα πολύ την αγάπη με την οποία ο Ανέστης προσεγγίζει το υλικό και τους ανθρώπους του, εκτίμησα που δεν ταλαιπωρεί κανέναν χωρίς λόγο και που γουστάρει ν’ αφήνει τα πράγματα σε μια εκκρεμότητα· να δίνει σε μια οργανωμένη παράσταση την αίσθηση ότι έχει παύσεις, ρωγμές, ότι είναι κάπως, ωραία χαλασμένη».

Η ομάδα της παράστασης συμμετείχε στη συγγραφή του κειμένου.

Στις παρυφές του χειμώνα – του πιο δύσκολου θεατρικού χειμώνα που έχουν ζήσει – η παράσταση στη Στέγη τους σπρώχνει, θέλοντας και μη, σε μια πιο ανέμελη σκέψη: Να κοιτάξουν, έστω κι από διαφορετική θέση, τα καλοκαίρια τους. Ο Ανέστης για να θυμηθεί τους απομακρυσμένους προορισμούς που αγαπά, μακριά από το μαζικό τουρισμό και την ανάγκη του να βγει από το στρόβυλο της εργασιακής συνθήκης – παρότι τα πιο πολλά καλοκαίρια τα έχει δουλέψει. Η Λένα για να σκεφτεί τα μεγάλα καλοκαίρια, αυτά που ζούσε και ζει από τις πρώτες ζέστες μέχρι τις φθινοπωρινές δροσιές «λες και ήμουν κάποια που παρατηρούσε στο λιμάνι τα κύματα των τουριστών να έρχονται και να φεύγουν μέχρι που έμενα μόνη, μαζί με τους ντόπιους. Νομίζω πως έχω ζήσει τα καλοκαίρια μου με αυτό το βίωμα, σαν ντόπια» λέει. Δύο ακόμα καρτ ποστάλ από την Ελλάδα, δηλαδή.