Αντώνη Κουτρουμπή, τι έχεις μάθει μετά από 25 χρόνια στο θέατρο;

Σε λίγους μήνες συμπληρώνονται 25 χρόνια από την σύσταση της ομάδας «Πλεύσις», που από την πρώτη σκηνική της εμπειρία μέχρι και σήμερα, προτάσσει το σώμα, προτείνοντας ένα λεξιλόγιο θεάτρου, χορού και μιμικής μαζί. Για τον ιδρυτή της Αντώνη Κουτρουμπή, αυτή είναι μια αδιαπραγμάτευτη πρακτική, όπως το πρόσωπο και η ταυτότητα ενός ανθρώπου. «Έχει να κάνει με την ποιότητα της διανόησης μας. Το εκφραστικό σώμα, ο περιβάλλοντας χώρος, τα σκηνικά αντικείμενα είναι αυτά που συνθέτουν την γλώσσα μας και τελικά την πνευματική τροφή και την ύπαρξη μας. Στόχος της έκφρασης και της επικοινωνίας μας είναι πάντα ο άλλος» σημειώνει.

Από το 1996 οπότε και συστήθηκαν στο αθηναϊκό κοινό οργανώθηκαν γύρω από την περιοχή του μη λεκτικού θεάματος πάντα «με τρόπο εύληπτο και ικανό να γεννήσει δυνατά συναισθήματα αλλά και νέες ιδέες».

Το 2006 στο Φεστιβάλ της Αβινιόν με τις «Αόρατες πόλεις».

Ήταν το 1996 όταν η ομάδα ιδρύθηκε από τον Αντώνη Κουτρουμπή, την ‘Ολγα Γερογιαννάκη και τη Φένια Κουτρουμπή. Ιδρύθηκε κάτω από τις αρχές της κολλεκτίβας με στόχο να εξελίσσεται διαρκώς μέσα από την έρευνα. Γι’ αυτό και οι υπόλοιποι ερμηνευτές του σχήματος θα έμεναν παρόντες για τα επόμενα τέσσερα χρόνια αφού η «Πλεύσις» «έχει έναν τρόπο ο οποίος απαιτεί χρόνο προσαρμογής, προϋποθέτει τη συνάφεια μεταξύ των ερμηνευτών και το χτίσιμο σχέσεων και λεξιλογίου».

Δεν είναι τυχαίο πως η πρώτη τους παράσταση «Τα ρούχα» χρειάστηκε οκτώ μήνες προπαρασκευαστικής, εργαστηριακής δουλειάς, μέχρι να προκύψει ολοκληρωμένη. Θ’ ακολουθούσαν τα «Κοινόχρηστα όνειρα» ένα χρόνο αργότερα, «το πρώτο μας επαγγελματικό “αχ” το οποίο παρουσιάστηκε για λίγο χρονικό διάστημα αλλά πήγε πολύ καλά από κάθε άποψη. ΄Ηταν ένα γρήγορο θέαμα, πήρε πολύ καλές κριτικές και νομίζω ήταν αυτό που όρισε την ταυτότητα μας».

Όσο απελευθερωτική ήταν η έννοια της κολλεκτίβας δημιουργικά, τόσο δεσμευτική ήταν λειτουργικά. Ο Αντώνης Κουτρουμπής και η ‘Ολγα Γερογιαννάκη είχαν αποφασίσει πως τα νέα μέλη που θα εντάσσονται στην ομάδα, θα μπαίνουν επί ίσοις όροις· κάτι που πάντα απαιτούσε χρόνο, ζύμωση, χρήματα «σε μια εποχή όπου όλα έπρεπε να γίνονται γρήγορα, φθηνά, εντυπωσιακά και εύκολα». Αυτή ήταν και μια από τις σοβαρότερες δυσκολίες στην πορεία της «Πλεύσις».

Από το έργο «Δεν με χωρά ο τόπος/Μήδεια».

Κι ενώ η ομάδα έμενε πιστή στις αξίες και το ύφος της, υπήρχε κάτι που βρισκόταν πάντα υπό διαπραγμάτευση: Ο χώρος φιλοξενίας των παραστάσεων. Η «Πλεύσις» ίσως είναι η μοναδική ομάδα που δεν έχει τη δική της θεατρική στέγη αλλά απεναντίας επιλέγει να κινείται νομαδικά. «΄Εχω αποδεχτεί απόλυτα αυτό το δεδομένο και νομίζω πως κάθε φορά προσαρμοζόμαστε γρήγορα στις νέες συνθήκες. Καμιά στιγμή μέχρι τώρα, δεν είχα φαντασιωθεί την ομάδα με το δικό της χώρο. Μάλλον μας πάει αυτή η διαδικασία. Ίσως, μάλιστα, δίνουμε μεγαλύτερο βάρος στους δεσμούς μεταξύ των ερμηνευτών, στην ανάγκη ν’ αγαπηθούμε, να συνηθίσουμε ο ένας τον άλλον. Κι αυτό δημιουργεί από μόνο του το αίσθημα του ν’ ανήκεις».

Αντώνης Κουτρουμπής: Αν κάτι μου έμαθε η “Πλεύσις” είναι πως το θέατρο έχει ανάγκη την ηθική και τις αξίες, όπως και η ζωή

Στις δοκιμασίες που, κατά καιρούς, βίωσε η ομάδα προστίθεται και ο φετινός πανδημικός χειμώνας – ασφαλώς όχι ο ιδανικότερος τρόπος για να γιορτάσει μια ομάδα 25 χρόνια παρουσίας στα πράγματα. Το ζήτημα της περιορισμένης πληρότητας προβληματίζει και τον Αντώνη Κουτρουμπή καθώς και η εντύπωση που έχει καλλιεργηθεί στο κοινό για την ασφάλεια των χώρων πολιτισμού. «Ας είναι ξεκάθαρο πως το θέατρο είναι μακράν ο πιο ασφαλής και ορισμένος χώρος συνάθροισης» επιμένει.

Στη νέα παραγωγή «Πίσω από την επιφάνεια».

Γι’ αυτή τη σεζόν, η ομάδα ετοιμάζει το έργο «Πίσω από την επιφάνεια», ένα project που έχει υποστεί πολλές από τις ανατροπές που έφερε η επιδημία. Οι πρόβες ξεκίνησαν τον περασμένο Νοέμβριο, μεσολάβησε η αναγκαστική παύση της καραντίνας, το καλοκαίρι η ομάδα προσπάθησε να ανασυνθέσει τα κομμάτια του έργου ενώ τις τελευταίες εβδομάδες δίνουν την οριστική μορφή του. Θεματικός πυρήνας της παράστασης – που αξιοποιεί εμμονικά πλήθος καθημερινών σκηνικών αντικειμένων – είναι «να δούμε το απροσδόκητο μήνυμα που κρύβεται πίσω από το προφανές και το καθημερινό. Μέσα από πέντε μικρές ιστορίες, δίνεται μια σφαιρική άποψη της πραγματικότητας και διατυπώνεται πάντα η υπόνοια ότι τα πράγματα μπορεί να μην είναι ακριβώς έτσι όπως πιστεύουμε. Είναι ένα έργο απλό σαν φόρμα, με εύκολα νοήματα αλλά κρύβει μια σοβαρή ανησυχία από πίσω» εξηγεί ο δημιουργός του.

Η χρήση καθημερινών σκηνικών αντικειμένων είναι ιδιαίτερη προσφιλής στην Πλεύσις όπως ένα… κράνος.

Με την ενέργεια του Κορντάλ και του ΄Αντερσον

Αντλώντας έμπνευση και ενέργεια από τα έργα δύο διεθνών μορφών της τέχνης με διεισδυτική, ενίοτε λοξή και κουνημένη, ματιά στην καθημερινότητα – του γλύπτη Ισαάκ Κορντάλ και του κινηματογραφιστή Ρόι Αντερσον – το «Πίσω από την επιφάνεια» που κάνει πρεμιέρα στις 24 Οκτωβρίου συμπυκνώνει και μια διαχρονική αξία στον τρόπο της ομάδας: «Τον τρόπο που κρίνουμε, που αξιολογούμε και επιλέγουμε, την οξύτητα του βλέμματος μας».

Δυόμιση δεκαετίες μετά, εξακολουθούν ν’ αναγνωρίζουν τον ίδιο τρόπο ως τον τρόπο ζωής της «Πλεύσις», χωρίς να σχεδιάζουν τι θα ακολουθήσει. «Δεν γνωρίζω τι θα έρθει μετά για την ομάδα. Αυτό που ξέρω είναι πως το είδος τέχνης που υπηρετούμε είναι η βαθύτερη ουσία μας. ΄Οσο μπορούμε να κάνουμε τέχνη με όρους σεβασμού, ευαισθησίας και ευγενών ιδεών θα το παλεύουμε» λέει ο Αντώνης Κουτρουμπής. «Αν κάτι μου έμαθε η “Πλεύσις” είναι πως το θέατρο έχει ανάγκη την ηθική και τις αξίες, όπως και η ζωή. ΄Ισως μάλιστα το θέατρο να τις έχει ανάγκη ακόμα περισσότερο για να οδηγεί τη ζωή ψηλότερα».