Γυναίκες συγγραφείς: Στο φως η άγνωστη συμβολή τους στην συγγραφή κλασικών ιστοριών τρόμου

Αν και το συναρπαστικό λογοτεχνικό σύμπαν των ιστοριών φαντασμάτων της βικτωριανής και εδουαρδιανής εποχής θεωρείτε ως κατ’ εξοχήν πεδίο αρρένων συγγραφέων, όπως οι Charles Dickens, MR James και Sheridan Le Fanu, ωστόσο η επίπονη δουλειά αφοσιωμένων ερευνητών, τα τελευταία χρόνια, έφερε στο φως μερικές από τις σπουδαιότερες γυναίκες συγγραφείς – εκπροσώπους του είδους, των οποίων το έργο είχε περάσει στη λήθη.

Ονόματα όπως Mary E Wilkins Freeman, Evelyn Henty, Olive Harper, Elinor Mordaunt, Lettice Galbraith και BM Croker φαντάζουν στους περισσότερους από εμάς άγνωστα, καθώς αυτές οι συγγραφείς ιστοριών φαντασμάτων φαίνεται να «σβήστηκαν», κατά τη διάρκεια του περασμένου αιώνα, από τις σελίδες της ιστορίας. Η πρόσφατη συστηματική έρευνα, ωστόσο, αρχειονόμων και συντακτών ανθολογιών ήρθε να αποκαταστήσει την ισορροπία στον κόσμο των κλασικών ιστοριών τρόμου.

Η Δρ. Melissa Edmundson, με εξειδίκευση στις Βρετανίδες συγγραφείς του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα, δημοσίευσε το περασμένο έτος μια ανθολογία αφιερωμένη σε αγνοημένες συγγραφείς ιστοριών φαντασμάτων, με τίτλο «Women’s Weird».

Πρόκειται για μια συλλογή δεκατριών «τρομακτικών» διηγημάτων, γυναικών συγγραφέων των τελών του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ου, η οποία έχει ως στόχο να αναδείξει τόσο τις άγνωστες πτυχές του έργου οικείων ονομάτων όπως η Edith Wharton ή η Edith Nesbit, όσο και λογοτέχνιδες άγνωστες στο ευρύ κοινό.

Η επιμελήτρια της ανθολογίας ανέφερε στην εφημερίδα Guardian: «Μια από τις κυριότερες αιτίες παράβλεψης της γυναικείας ανάμειξης με το μεταφυσικό οφείλεται στην στενόμυαλη αντιμετώπιση όσον αφορά την επιμέλεια ανθολογιών και την αναδημοσίευση λογοτεχνικών έργων. (…) Αν και οι γυναίκες αυτές υπήρξαν ιδιαίτερα αναγνωρίσιμες στην εποχή τους, οι δουλειά τους δεν συμπεριλαμβανόταν στις περισσότερες ανθολογίες μεταφυσικής ή παράξενης μυθοπλασίας. Οι επιμελητές βασίζονταν στη δουλειά προγενέστερων επιμελητών και δεν πραγματοποιούσαν δική τους έρευνα. Ως συνέπεια μια μικρή συλλογή έργων, κυρίως ανδρών συγγραφέων, εκδιδόταν κατ’ επανάληψη».

Στην εισαγωγή του βιβλίου η Edmundson χρησιμοποίησε αποσπάσματα από το δοκίμιο της Joanna Russ, «How to Suppress Women’s Writing» (1983), στο οποίο η συγγραφέας μέσα από το παράδειγμα του Sheridan Le Fanu απέδειξε με ποιον τρόπο οι άντρες επιμελητές υποστήριξαν άνδρες συγγραφείς εις βάρος των γυναικών: «Οι άνδρες επιμελητές λάτρευαν οι θεματικές να περιστρέφονται γύρω από τη σύγκρουση πατέρα – γιου ή γύρω από ηρωικούς αγώνες. Οι γυναίκες συγγραφείς του μεταφυσικού, ωστόσο, αντιμετώπισαν τις συγκεκριμένες παραδοσιακές θεματικές, γύρω από τις ανδρικές αξίες, με μια περισσότερο κριτική ματιά».

Σε λίγες ημέρες η Δρ. Melissa Edmundson πρόκειται να δημοσιεύσει και έναν δεύτερο τόμο δεκατριών ιστοριών, με τίτλο «Women’s Weird 2». Η δεύτερη αυτή ανθολογία περιλαμβάνει συγγραφείς όπως η Lucy Maud Montgomery, διάσημη για το μυθιστόρημα «Anne of Green Gables». Η συντάκτρια της ανθολογίας υπογραμμίζει ότι η ποιότητα των ιστοριών φαντασμάτων από γυναίκες απορριπτόταν εξαιτίας, κυρίως, του γεγονότος ότι αντιμετωπίζονταν στερεοτυπικά ως «οικιακές».

Επίσης, τονίζει ότι ο στόχος της δεν είναι μόνο να διορθώσει μια ιστορική ανισορροπία: «Αυτές οι γυναίκες συγγραφείς είναι εξαιρετικές . (…) Εξερευνούν το ανθρώπινο στοιχείο. Και αυτό είναι που κάνει μια καλή ιστορία τρόμου: Τι μπορεί να μας πει για εμάς, τις ανησυχίες και τους φόβους μας, καθώς και για τον τρόπο που εμείς οι ίδιοι αντιμετωπίζουμε το ατελές, απρόβλεπτο περιβάλλον γύρω μας».

Ο συγγραφέας, επιμελητής και ιστορικός λογοτεχνίας Johnny Mains αποφάσισε να ρίξει άπλετο φως στις ξεχασμένες γυναίκες συγγραφείς ιστοριών τρόμου κατά τη διάρκεια της σύνταξης μιας ανθολογίας με έργα «σκοτεινής» μυθοπλασίας. Ψάχνοντας σε ένα αρχείο έπεσε πάνω σε μια ιστορία τρόμου της αυστραλιανής ποιήτριας Evelyn Henty, με τίτλο «Miss Massereene’s Ghost», η οποία, σύμφωνα με τον ίδιο, εκδόθηκε μόνο μια φορά το 1889.

Το γεγονός αποτέλεσε το έναυσμα που χρειαζόταν ο Mains ώστε να ερευνήσει για περισσότερες άγνωστες ιστορίες φαντασμάτων. Στα μέσα Οκτωβρίου δημοσιεύτηκε το έργο του «Our Lady of Hate», ένας τόμος ιστοριών της Catherine Lord, για την οποία ελάχιστα γνωρίζαμε πιο πριν. Η Lord επιδόθηκε στη συγγραφή για δέκα χρόνια, κατά τη χρονική περίοδο ανάμεσα στον θάνατο του συζύγου της και τον δικό της, το 1901. Αν και υπήρξε πολυγραφότατη, ωστόσο η δουλειά της δεν επανεκδόθηκε ποτέ (μέχρι τώρα).

Σύμφωνα με τον επιμελητή του τόμου: «Η συγγραφή διηγημάτων υπήρξε μια συναρπαστική διέξοδος για τις γυναίκες της βικτωριανής εποχής ώστε να μιλήσουν για θέματα όπως ο έρωτας, η καταπίεση, το κίνημα των σουφραζέτων, η σεξουαλικότητα και άλλα ζητήματα κοινωνιολογικού περιεχομένου, τα οποία κυριαρχούσαν την περίοδο εκείνη. (…) Το «Our Lady of Hate» περιλαμβάνει τέσσερις ιστορίες, οι οποίες πραγματεύονται άμεσα την απώλεια ενός παιδιού και εξετάζουν με μια ενδιαφέρουσα οπτική τον άνθρωπο της εποχής και τις πεποιθήσεις του σχετικά με τον θάνατο και το πένθος».

Αν κάτι του έκανε μεγάλη εντύπωση είναι το γεγονός ότι οι ταξικοί διαχωρισμοί ανάμεσα στις γυναίκες συγγραφείς υπήρξαν περισσότερο ρευστές από ότι στους άντρες ομόλογους τους. Εκτός από ιστορίες γυναικών με διασυνδέσεις, κατά την έρευνά του σε παλιές εφημερίδες, ανακάλυψε διηγήματα από εργαζόμενες γυναίκες ή γυναίκες που ασχολούνταν με τα οικοκυρικά, χωρίς την πολυτέλεια μιας νταντάς ή μιας καμαριέρας να τους βοηθάει με το νοικοκυριό.

Πηγή: Guardian