Κρίστοφερ Νόλαν: Ένα νέο βιβλίο ρίχνει φως στις «αινιγματικές» ταινίες του σπουδαίου σκηνοθέτη

Στο νέο του βιβλίο, «The Nolan Variations: The Movies, Mysteries, and Marvels of Christopher Nolan», ο Βρετανός κριτικός κινηματογράφου Tom Shone σκιαγραφεί ένα σπάνιο, οικείο πορτραίτο του πιο βαθυστόχαστου και ταυτόχρονα εμπορικά επιτυχημένου εν ζωή σκηνοθέτη, Κρίστοφερ Νόλαν, του έργου του, των επιρροών του, των οραμάτων του, των αινιγματικών παιδικών του χρόνων κ.α. Πάντα σε στενή συνεργασία με τον δημοφιλή δημιουργό και συνοδευόμενο από, έως σήμερα, αδημοσίευτες φωτογραφίες, εικονογραφημένα σενάρια και άλλο οπτικό υλικό του σκηνοθέτη.

Το βιβλίο, αποτέλεσμα των αναρίθμητων συνεντεύξεων και συναντήσεων του συγγραφέα με τον Νόλαν κατά τη διάρκεια της περισσότερο από δύο δεκαετίες γνωριμίας τους, εξερευνά τις επαναλαμβανόμενες θεματικές και τις «εμμονές» που διατρέχουν ολόκληρη την φιλμογραφία του σκηνοθέτη και τις σκέψεις του πάνω στις ταινίες, την πλοκή, τον χρόνο, την ταυτότητα, την αντίληψη, το χάος και την ονειροπόληση.

Από τα «διατλαντικά» παιδικά του χρόνια το άγνωστο σχεδόν μεγάλου μήκους ντεμπούτο του, το 1998, με την ταινία «Η παρακολούθηση», το ρηξικέλευθο και πολυσυζητημένο «Memento» (2000), τα επιτυχημένα blockbuster «Ο Σκοτεινός Ιππότης» (2008), «Inception» (2010), «Δουνκέρκη» (2017) έως την πιο πρόσφατη ταινία του, το «Tenet», και την περιπέτεια κυκλοφορίας της στις κινηματογραφικές αίθουσες λόγω covid-19.

Επιπλέον, ο Shone παρουσιάζει τις μεθόδους του Nolan ως σκηνοθέτη και σεναριογράφου, την εξέλιξη της κινηματογραφικής γραφής του, καθώς και τους καλλιτέχνες, διανοητές, σκηνοθέτες και συγγραφείς που τον ενέπνευσαν, όπως ο σπουδαίος Αργεντινός Jorge Luis Borges. Παράλληλα, ο συγγραφέας προσπαθεί να ιχνηλατήσει το προσωπικό στοιχείο στη δουλειά του Κρίστοφερ Νόλαν, τις διασυνδέσεις ανάμεσα σε όσα ξέρει για τη ζωή του διάσημου σκηνοθέτη και τις ίδιες του τις ταινίες.

Ο Κρίστοφερ Νόλαν (αριστερά) κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας «Inception».

Ο Tom Shone, ο οποίος γνωρίστηκε με τον Κρίστοφερ Νόλαν κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης για την ταινία «Memento», χρειάστηκε να περιμένει αρκετά χρόνια, ώστε να πείσει τον δημιουργό να του επιτρέψει να γράψει ένα βιβλίο για εκείνον. Στην αρχή ο Νόλαν παρουσιαζόταν διστακτικός, καθώς θεωρούσε ότι μη έχοντας στο ενεργητικό του αρκετές ταινίες, το βιβλίο θα κατέληγε να μιλάει ως επί το πλείστον για το πρόσωπό του και για λίγες μόνο ταινίες.

Σε κοινή τους συνέντευξη στους Los Angeles Times, ο Νόλαν δήλωσε: «Ήμουν, πάντα, αρκετά διστακτικός στην ιδέα μιας βιογραφίας (…). Σε γενικές γραμμές συμφωνώ με την άποψη του Γερμανού μυθιστοριογράφου B. Traven ότι το μόνο είδος βιογραφίας που θα έπρεπε να υπάρχει για έναν δημιουργό είναι το ίδιο το έργο του».

«Tenet»

Ύστερα από τη «Δουνκέρκη», ωστόσο, ο Κρίστοφερ Νόλαν πείστηκε. Ο σκηνοθέτης ανοίχτηκε στον Shone περισσότερο από ποτέ άλλοτε στη διάρκεια της μακρόχρονης καριέρας του, από το πως σκαρφίστηκε την πλοκή του «Inception», πως η αχρωματοψία του επηρέασε το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα το «Memento», την εμμονή του για τα παζλ και την οπτική ψευδαίσθηση κ.α..

Ο συγγραφέας απέκτησε μια άνευ προηγουμένου πρόσβαση στις σημειώσεις, τα σενάρια, και τα storyboard του σκηνοθέτη, σε μια προσπάθεια να εξηγήσει πως εκείνος με τα αινιγματικά και, κάποιες φορές, ακατάληπτα οράματά του, κατέκτησε το mainstream Hollywood και δοκίμασε τις θεμελιώδεις αντιλήψεις μας όσον αφορά την πραγματικότητα. «Σκοπός μου ήταν να αναδημιουργήσω, όσο το δυνατόν καλύτερα, την εμπειρία του να βλέπεις μια ταινία του Κρίστοφερ Νόλαν», δήλωσε ο Tom Shone.

Σε ερώτηση και προς τους δύο για το αν κατά τη διάρκεια της δημιουργίας του βιβλίου υπήρξε η ανησυχία ότι αυτό θα ερμηνευόταν ως μια επίσημη, εγκεκριμένη ερμηνεία των ταινιών του Νόλαν, ο σκηνοθέτης απάντησε: «Ήταν σίγουρα κάτι το οποίο με ανησυχούσε, αλλά δεν αισθάνομαι, όμως, ότι είχε αυτή την κατάληξη». Ενώ, ο συγγραφέας του βιβλίου Tom Shone συμπλήρωσε: «Ήθελα να γράψω ένα βιβλίο που θα με βοηθούσε να κατανοήσω καλύτερα τα φιλμ του Κρίστοφερ Νόλαν, σε καμία περίπτωση, όμως, δεν ήθελα να διαλύσω αυτή την αύρα μυστηρίου που διακατέχει τα έργα του».