Ο Χριστόφορος Καζαντζίδης και η εποχή των θεατρικών μπουλουκιών

Πριν λίγες μέρες έφυγε από τη ζωή ο ηθοποιός Χριστόφορος Καζαντζίδης σε ηλικία 84 ετών μετά από τη μάχη που έδινε με τον καρκίνο το τελευταίο διάστημα. Το Κρατικό Θέατρο Βόρειας Ελλάδας εξέφρασε την θλίψη του για τη μεγάλη απώλεια του ηθοποιού τονίζοντας πως ο πολιτισμός έχασε έναν άνθρωπο που υπηρετούσε το Θέατρο με ήθος και σεμνότητα για πολλά χρόνια.

Ο Χριστόφορος Καζαντζίδης ήταν απόγονος οικογενείας ενός  πλανόδιου θεάτρου, τα γνωστά Θεατρικά μπουλούκια, που διέδιδαν την τέχνη του θεάτρου, ταξιδεύοντας  σε κάθε γωνιά της Ελλάδας. Εκεί έκανε τα πρώτα του θεατρικά βήματα, έπειτα, συνεργάστηκε για περισσότερα από 20 χρόνια με το Εθνικό Θέατρο και αργότερα μέχρι το 1995 συνεργάστηκε με το ΚΘΒΕ.

Με αφορμή το θάνατο του ηθοποιού Χριστόφορου Καζαντζίδη, συγκεντρώσαμε κάποιες πληροφορίες που αφορούν τα θεατρικά μπουλούκια στα οποία ξεκίνησε τη θεατρική του πορεία.

Τα θεατρικά μπουλούκια ήταν ομάδες καλλιτεχνών που ταξίδευαν σε κάθε γωνιά της Ελλάδας με σκοπό να ψυχαγωγήσουν τους ανθρώπους της επαρχίας. Ήταν πλανόδιοι-αυτοσχέδιοι θίασοι που έδιναν παραστάσεις σε αυτοσχέδιες σκηνές, χωρίς να απαιτούν χρήματα από τους θεατές. Τις περισσότερες φορές αντί για χρήματα έπαιρναν για αντάλλαγμα υλικά αγαθά.

Τα μπουλούκια είχαν επιρροές από τα αρχαία χρόνια, εμπνευσμένα από τον Θέσπι, που ταξίδευε με το κάρο του (Αρμα της Θέσπιδος) σε κάθε περιοχή, μετατρέποντας το γνωστό άρμα σε θεατρική σκηνή, τους αρχαίους μίμους και φυσικά την Comedia dell arte, ένα επαγγελματικό – αυτοσχέδιο – πλανόδιο θέατρο.

Τα θεατρικά μπουλούκια ήταν ιδιαίτερα δημοφιλή κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα μέχρι και το 1950. Καθώς, όμως, άρχισαν να  δημιουργούνται τα περιφερειακά θέατρα (ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.), ο ελληνικός κινηματογράφος και το φθηνότερο μέσο διασκέδασης, η τηλεόραση, τα θεατρικά μπουλούκια άρχισαν να αποτελούν παρελθόν.

Όταν οι “μπουλουξήδες” ταξίδευαν σε κάθε γωνιά της Ελλάδας με ό,τι μέσο είχαν

Οι ηθοποιοί ξεκινούσαν το ταξίδι τους με ό,τι μέσα είχαν, ενώ με κάθε τρόπο έστηναν σκηνές στο δρόμο, σε πλατείες, σε καφενεία. Όλα αυτά κάτω από πολύ δύσκολες συνθήκες. Το ρεπερτόριο τους ήταν ποικίλο, έπαιζαν διάφορα θεατρικά είδη, όπως είναι η  κωμωδία, το δράμα, η επιθεώρηση, η οπερέτα, το ειδύλλιο αλλά και διάφορα αυτοσχέδια σκετς γνωστά ως «νούτικα». Τα θεατρικά μπουλούκια ήταν ένα φθηνό είδος διασκέδασης, αλλά την ίδια στιγμή ένα μέσο παιδείας και εκπαίδευσης για τα λαϊκά στρώματα της τότε κοινωνίας.

Οι αυτοσχέδιοι-πλανόδιοι θίασοι αποτελούνταν κυρίως από νέους ηθοποιούς που δεν είχαν κάποια θεατρική εμπειρία ή δεν συμμετείχαν σε γνωστούς θιάσους. Ωστόσο σε θεατρικά μπουλούκια συμμετείχαν και ηθοποιοί που αργότερα έγιναν διάσημοι, όπως είναι η Μαρίκα Κοτοπούλη, η οποία σε ηλικία 12 χρονών έπαιξε τον «Αγαπητικό της Βοσκοπούλας». Συνήθως οι «μπουλουξήδες» ήταν αγαπητοί στον λαό, αυτό δεν σημαίνει όμως πως οι προκαταλήψεις και τα αρνητικά σχόλια δεν υπήρχαν.

Γιατί συνέβαινε αυτό; Γιατί τότε υπήρχε το ζήτημα ηθικής των «θεατρίνων». Κυρίως η εκκλησία θεωρούσε τους ηθοποιούς ανήθικους, αφού άντρες και γυναίκες αναγκάζονταν να συμβιώνουν μαζί. Γενικά, γύρω από το επάγγελμα του ηθοποιού υπήρχαν διάφορες προκαταλήψεις.

Η φύση του επαγγέλματος απαιτούσε από τους ηθοποιούς να υποκρίνονται και να μιμούνται έναν ρόλο, με αποτέλεσμα να θεωρούνται «ψεύτικοι» και «υποκριτές». Οι θιασάρχες είχαν φτάσει στο σημείο να παρουσιάζουν οικογενειακά σχήματα έτσι ώστε το θέαμα να μην είναι προκλητικό. Παρ όλες τις προκαταλήψεις, τα θεατρικά μπουλούκια έδωσαν τις γερές βάσεις σε αυτό που αποκαλούμε σήμερα «Ελληνικό Θέατρο».

• Σπεράντζα Βρανά
• Καλή Καλό
• Κώστας και Γιώργος Γακίδης
• Στέφανος και  Αλέκα Στρατηγού
• Οικ. Στέφανου και Κατίνας Καλουτά με τις κόρες Άννα και Μαρία τα ονομαζόμενα «Καλουτάκια»
• Οικ, Κοτοπούλη
• Οικ. Νέζερ
• Οικ. Πρεβελέγγιου
• Αιμίλιος Βεάκης
• Χρηστόφορος Καζαντζίδης

• «Η Γκόλφω»
• «Ο Αγαπητικός της Βοσκοπούλας»
• «Τιμή και Χρήμα»
• «Εσμέ η Τουρκοπούλα»
• «Η Κασσιανή»
• «Η Ωραία του Περάν»
• «Ο Κουρσάρος»

πηγές: politic.gr, theatroaloni.gr, ipolizei.gr

[relart 2]