Η έμφυλη βία σε αριθμούς και το μήνυμα του Κυριάκου Μητσοτάκη για τις γυναίκες – θύματα

Ανήμερα του εορτασμού για την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών, πραγματοποιήθηκε μία πολύ ενδιαφέρουσα, διαδικτυακή συζήτηση μεταξύ των στελεχών της Γενικής Γραμματείας Οικογενειακής Πολιτικής και Ισότητας των Φύλων, του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και την συμμετοχή του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.

Τον συντονισμό είχε αναλάβει η δημοσιογράφος Ελεονώρα Μελέτη, ενώ υπήρξε και η απρόσμενη συμμετοχή μίας γυναίκας που έχει βιώσει ενδοοικογενειακή βία και μοιράστηκε ανοιχτά την εμπειρία της – χωρίς φυσικά να εμφανιστεί το πρόσωπό της στην κάμερα, για ευνόητους λόγους.

Η Ελεονώρα Μελέτη άνοιξε την διαδικτυακή εκδήλωση, τονίζοντας το μεγάλο ενδιαφέρον της πολιτείας, μέσα από ουσιαστικές δράσεις, για την παροχή βοήθειας σε γυναίκες που βιώνουν ενδοοικογενειακή βία και στην συνέχεια καλωσόρισε τους ομιλητές: Μαρία Συρεγγέλα, Γενική Γραμματέα Οικογενειακής Πολιτικής & Ισότητας των Φύλων, Βασιλική Αρτινοπούλου, Καθηγήτρια Εγκληματολογίας Πάντειο Πανεπιστήμιο, Γρηγόρη Λέων, Ιατροδικαστή, Πρόεδρο της Ελληνικής Ιατροδικαστικής Εταιρείας, Αλέξανδρο Βασιλικό, Πρόεδρο του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος, Εύη Λεζγή, Ψυχολόγο, Στέλεχος Γραμμής SOS 15900, Γεωργία Πασσά, Αστυνόμο Β, Προϊσταμένη του Τμήματος Αντιμετώπισης Ενδοοικογενειακής Βίας ΕΛ. ΑΣ, Ειρήνη Κυριάκη, Πολιτική Επιστήμονα, μέλος της Τριμελούς Ομάδας Επιστημονικού Συντονισμού του Δικτύου Δομών, Ειρήνη Σιώζου, Νομικό, Στέλεχος του Συμβουλευτικού Κέντρου Αθήνας, Δημήτριο Στεφανίδη, Κοινωνιολόγο, Στέλεχος του Συμβουλευτικού Κέντρου Αλεξανδρούπολης και Νατάσα Μακρυδήμα, Ψυχολόγο του Ξενώνα Φιλοξενίας Γυναικών Δήμου Αγρινίου.

Η Μαρία Συρεγγέλα παίρνοντας πρώτη τον λόγο μίλησε για τη βία που μπορεί να βρίσκεται παντού και δεν αφορά μόνο τις ευάλωτες κοινωνικά ομάδες, όπως συχνά μπορεί να πιστεύουμε και πως ο στόχος όλων μας οφείλει να είναι ένας: Ένα μέλλον απαλλαγμένο από βία!

Φυσικά, δεν θα μπορούσε να μη γίνει λόγος για τα αυξημένα κρούσματα θυμάτων βίας την εποχή της πανδημίας του κορονοϊού, που όλοι μένουμε στο σπίτι και που οδήγησε και στη δημιουργία σχετικής καμπάνιας στη διάρκεια του πρώτου lockdown τον περασμένο Μάρτιο-Απρίλιο.

Τότε το κράτος σε συνεργασία με την Ελεονώρα Μελέτη είχε δημιουργήσει και προβάλλει ένα βίντεο με σκοπό την ευαισθητοποίηση του κόσμου, αλλά κυρίως την παρότρυνση των γυναικών που βιώνουν βία στο σπίτι τους ή που μπορεί να γνωρίζουν πως κάποια άλλη γυναίκα βιώνει παρόμοιες καταστάσεις, να μιλήσουν χωρίς φόβο.

Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.

Η δημοσίευση κοινοποιήθηκε από το χρήστη Εleonora Meleti (@nonoram)

Σημαντικά στοιχεία στη συζήτηση ήρθε να προσθέσει η Βασιλική Αρτινοπούλου, καθηγήτρια εγκληματολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, μέσα από σχετική έρευνα που πραγματοποίησε και κατέδειξε τον δια-ταξικό χαρακτήρα της ενδοοικογενειακής βίας.

Συντίθεται έτσι το προφίλ των θυμάτων, με τις περισσότερες να είναι Ελληνίδες σε ένα ποσοστό 98,4%, ηλικίας 38-39, παντρεμένες ή συγκατοικούν με σύντροφο (73%) με δύο παιδιά κατά μέσο όρο, κάτοχοι πτυχίου πανεπιστημίου (43%2) και μεταπτυχιακού/διδακτορικού τίτλου (37%). Επιπλέον, είναι εργαζόμενες (σε καθεστώς πλήρους απασχόλησης 63,6%), ανήκουν σε μεσαία (54,1%) και ανώτερα (26,6%) κοινωνικοοικονομικά στρώματα και κάτοικοι κυρίως των αστικών κέντρων.

Αντίστοιχα, δόθηκαν στοιχεία που συνθέτουν και το προφίλ των δραστών, τα οποία δείχνουν ότι είναι άνδρες σύζυγοι ή σύντροφοι (νυν και πρώην) στο 78% του δείγματος, ηλικίας 45 ετών κατά μέσο όρο, πτυχιούχοι πανεπιστημίου και κάτοχοι μεταπτυχιακού τίτλου σπουδών στο 41%, πλήρους απασχόλησης στο 58,5% (μερικής απασχόλησης στο 9,5% και άνεργοι στο 13,4%) και χωρίς καταγεγραμμένο ιστορικό βίας.

Ακόμη δύο σημαντικά στοιχεία που έδωσε η έρευνα είναι ότι οι μορφές βίας είχαν εκδηλωθεί πριν από την έναρξη της πανδημίας σε ποσοστό 98,8% και πώς απλά τα περιοριστικά μέτρα έφεραν στο προσκήνιο την ήδη προϋπάρχουσα βία, ενώ ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό θυμάτων (62,8% πριν την πανδημία και 65,2% κατά τη διάρκεια της πανδημίας) δεν δημοσιοποίησε πουθενά την θυματοποίησή του.

Η Εύη Λεζγή, ψυχολόγος και στέλεχος της Γραμμής SOS 15900 υπογράμμισε τη σπουδαιότητα της ύπαρξης της συγκεκριμένης γραμμής βοήθειας που είναι 24ωρη και εθνικής εμβέλειας και η οποία έχει δεχτεί συνολικά 52.500 κλήσεις από το 2011. Πιο συγκεκριμένα, κατά τη διάρκεια του πρώτου lockdown η γραμμή δέχτηκε συνολικά 3000 κλήσεις και 500 emails και σε αυτό συνέβαλε η δημόσια προβολή της γραμμής μέσω της καμπάνιας από την τηλεόραση εκείνη την περίοδο.

Σημαντικό επίσης ήταν το γεγονός ότι κατά τη διάρκεια της πανδημίας παρατηρήθηκε αύξηση των κλήσεων από τρίτα πρόσωπα και κυρίως παιδιών και εφήβων που ήταν μάρτυρες βίαιων περιστατικών στο σπίτι τους.

Στόχοι των ανθρώπων που πλαισιώνουν την Γραμμή SOS 15900 είναι η απενοχοποίηση των θυμάτων, η διερεύνηση των επιλογών δράσης, η παραπομπή τους σε ξενώνες φιλοξενίας και όλα αυτά χωρίς καμία ψυχολογική πίεση.

Σημαντική είναι και η συμβολή των ξενώνων φιλοξενίας γυναικών που έχουν υπάρξει θύματα κακοποιητικής συμπεριφοράς με την Νατάσα Μακρυδήμα, ψυχολόγο του Ξενώνα Φιλοξενίας Γυναικών στο Δήμο Αγρινίου, να τονίζει πως οι ξενώνες λειτουργούν ως «σπίτια» και «οικογένειες» για τις γυναίκες – θύματα που αντιμετωπίζουν έναν καθημερινό αγώνα για την επανένταξή τους στην κοινωνία μαζί με τα παιδιά τους.

Η σπουδαιότερη, ίσως, στιγμή της διαδικτυακής συζήτησης ήταν η στιγμή που μία γυναίκα, η Νίκη, μίλησε για τη δική της προσωπική εμπειρία, καθώς είχε υπάρξει θύμα ενδοοικογενειακής βίας από το 2001 έως και το 2017, που πήρε την απόφαση να αντιδράσει. Μίλησε για τα συναισθήματα φόβου για το πρώτο βήμα, αλλά και ενοχής ότι η ίδια προκαλεί την κακοποιητική στάση απέναντί της. Φτάνοντας στο σήμερα κι ενώ έχει καταφέρει να σταθεί στα πόδια της, έχοντας πλέον το δικό της σπίτι, συνεχίζει να αντιμετωπίζει εμπόδια με τον νόμο, περιμένοντας για την εκδίκαση της υπόθεσης, ενώ έκανε λόγο για τη δική της υποχρέωση να παρακολουθείται από ψυχίατρο μαζί με τα παιδιά της, την στιγμή που ο θύτης δεν υποχρεώνεται με κάτι αντίστοιχο.

Λίγο πριν την ολοκλήρωση της συζήτησης, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης παρενέβη για να στείλει το δικό του μήνυμα για την ημέρα. «Θέλω να στείλω ένα μήνυμα προς όλους, προς όλες κυρίως τις γυναίκες: Υπάρχει βοήθεια. Η βοήθεια είστε εσείς. Η βοήθεια είναι όλοι αυτοί οι συμπολίτες μας οι οποίοι κάποιοι επαγγελματικά, κάποιοι εθελοντικά, είναι ταγμένες και ταγμένοι στο να υποστηρίξουν γυναίκες που σήμερα είναι θύματα οικογενειακής βίας. Κανείς δεν είναι καταδικασμένος να ζει σ’ ένα τέτοιο περιβάλλον», ανέφερε μεταξύ άλλων. 

Παράλληλα υπογράμμισε ότι, δυστυχώς, «ακόμη και σήμερα υπάρχουν αρκετές γυναίκες που δεν γνωρίζουν -όχι τόσο τα δικαιώματά τους» και πως το πρώτο βήμα, που ξεκινάει με ένα τηλεφώνημα, είναι το μισό ταξίδι μιας διαδρομής καθόλου εύκολης.

Τέλος επεσήμανε τον ρόλο των τρίτων προσώπων και τη σημαντική, όπως τόνισε, ευθύνη της καταγγελίας. «Μην αποποιούμαστε την ευθύνη και μην θεωρούμε ότι το να βαρέσει κανείς το καμπανάκι, το να ζητήσει βοήθεια είναι η ευθύνη που αφορά μόνο τη γυναίκα. Αφορά και τρίτους. Όποιος γνωρίζει και σιωπά είναι συνένοχος. Να το πούμε ανοιχτά και καθαρά. Διότι, πολλές φορές η γυναίκα η οποία θα υποστεί τη βία έχει τη μεγαλύτερη δυσκολία η ίδια να αντιδράσει», ανέφερε για να προσθέσει πως οι ιστορίες των γυναικών που βγήκαν νικήτριες πρέπει να ακουστούν. «Δεν είναι θύματα, είναι νικήτριες σε αυτή την μάχη. Και μπόρεσαν να πάρουν τον έλεγχο της ζωής τους, να ξανακερδίσουν το μέλλον τους, να προσφέρουν στις ίδιες, αλλά και στα παιδιά τους ένα υγιές περιβάλλον όπου με τον χρόνο θα γιατρευτούν οι πληγές -κυρίως ψυχολογικές πληγές- ενίοτε, δυστυχώς και σωματικές από μια τραυματική εμπειρία και θα κοιτάξουν μπροστά το μέλλον με αισιοδοξία».

Κλείνοντας, προβλήθηκε το βίντεο της Γενικής Γραμματείας Οικογενειακής Πολιτικής & Ισότητας των Φύλων, στο οποίο οι ηθοποιοί, Μαρία Ναυπλιώτου, Ζέτα Δούκα, Μαρκέλλα Γιαννάτου και Βασίλης Μπισμπίκης προτρέπουν τα θύματα ενδοοικογενειακής και έμφυλης βίας να μιλήσουν.