Θλίψη σε όλο τον κόσμο είχε προκαλέσει η καταστροφική πυρκαγιά στην Παναγία των Παρισίων τον Απρίλιο του 2019, με το #NotreDame να γίνεται το πιο δημοφιλές hashtag της χρονιάς. Από τότε οι προσπάθειες διάσωσης του ιστορικού ναού δεν έχουν σταματήσει, με αρχιτέκτονες και ειδικούς να αντιμετωπίζουν όλο και περισσότερα προβλήματα. Αυτήν ακριβώς την προσπάθεια καταγράφει ένα νέο ντοκιμαντέρ του PBS, με τίτλο «Saving Notre Dame».
Από την αρχή του ντοκιμαντέρ, ένα πράγμα γίνεται ξεκάθαρο. Το να σταματήσουν την πύρινη κόλαση που ξέσπασε στην οροφή της “Παναγίας των Παρισίων” ήταν μόλις το πρώτο βήμα για τη διάσωση του εμβληματικού καθεδρικού ναού. Από τις επικίνδυνες, καμένες σκαλωσιές έως και τους ετοιμόρροπους τοίχους του ναού, το έργο της διάσωσης του ναού ήταν -και θα είναι- άθλος.
Η πυρκαγιά στην Παναγία των Παρισίων που σόκαρε την Γαλλία και τον κόσμο
Πρόκειται για ένα ταξίδι που ξεκινά από το εσωτερικό του ίδιου του ναού και καταλήγει στις κατακόμβες κάτω από το Παρίσι και τα δάση της Νορμανδίας -όπου η ξυλεία του ίσως να βοηθήσει στην ανοικοδόμηση της οροφής.
«Ήμασταν πολύ ενθουσιασμένοι που μπορούσαμε να διηγηθούμε τη δραματική διάσωση της Παναγίας των Παρισίων από πρώτο χέρι», δήλωσε ο Κρις Σμιντ, ένας από τους υπεύθυνους παραγωγής της εκπομπής του PBS. «Τις πρώτες μέρες μετά την πυρκαγιά, κανείς δεν ήταν σίγουρος αν τα τεράστια καμπαναριά, οι τοίχοι ή τα στηρίγματα θα παρέμεναν όρθια. Η εξουθενωτική διαδικασία της διάγνωσης των ζημιών και η αποκατάσταση του σπουδαίου καθεδρικού βασίζεται σε νέες τεχνολογίες και στην αναπαλαίωση της μεσαιωνικής δεξιοτεχνίας».
Το ντοκιμαντέρ «Saving Notre Dame» έκανε πρεμιέρα στις 25 Νοεμβρίου του 2020 και διατίθεται σε online streaming, αλλά και στην εφαρμογή PBS video.
Στο νέο ντοκιμαντέρ βλέπουμε τους ειδικούς να ανακαλύπτουν ξανά και ξανά απομεινάρια της πύρινης λαίλαπας: Κατεστραμμένες σκαλωσιές πάνω από το κτίριο από τις εργασίες ανακαίνισης που γίνονταν τότε, γιγάντιες τρύπες σε θολωτές οροφές από ασβεστόλιθο, μάζα λιωμένου μολύβδου από τη ρημαγμένη στέγη και άλλα.
Μάλιστα, όπως μαθαίνουμε, ειδικά ο μόλυβδος είναι αυτός που κάνει το έργο της αποκατάστασης τόσο δύσκολο. Οι εργάτες πρέπει να φορούν προστατευτικό εξοπλισμό και ειδικούς αναπνευστήρες για να καθαρίσουν το χάος. Ακόμα και τα εντυπωσιακά βιτρό του ναού, τα περισσότερα εκ των οποίων γλίτωσαν από τις χειρότερες ζημιές, καλύπτονται από ένα λεπτό στρώμα σκόνης μολύβδου. Ο καθαρισμός τους, βέβαια, γίνεται πιο εύκολος, καθώς μερικά από τα εντυπωσιακά παράθυρα δεν έχουν πλυθεί για περισσότερο από 100 χρόνια! Έτσι, ο μόλυβδος προσκολλάται σε μια λεπτή μεμβράνη σκόνης, και όχι στο ίδιο το γυαλί.
Η Παναγία των Παρισίων πριν και μετά την πυρκαγιά
Όπως είναι λογικό, η γενικότερη κατάσταση του κτιρίου, ακόμα και μετά τον καθαρισμό του από τις στάχτες, παραμένει επισφαλής. Υπήρχε η πιθανότητα κατάρρευσης των θολωτών οροφών, πτώσης των ιπτάμενων στηριγμάτων έξω από τον ναό, αλλά και αποδόμησης ολόκληρου του κτίσματος.
Ο “άθλος” για τη διάσωση του εμβληματικού ναούΗ σταθεροποίηση του κτιρίου, όμως, δεν είναι η πιο σημαντική πρόκληση που αντιμετωπίζει η ομάδα διάσωσης της Παναγίας των Παρισίων. Ένα καθοριστικό βήμα είναι και η αναζήτηση στοιχείων για το πώς χτίστηκε αρχικά ο εμβληματικός ναός -πριν από 850 χρόνια. Σε πρώτο πλάνο, η γεωλόγος Lise Leroux χρησιμοποιεί μικρά απολιθώματα από την θολωτή οροφή του Notre Dame, για να ανιχνεύσει τα πετρώματα από τα μεσαιωνικά λατομεία κάτω από το Παρίσι. Αυτό καθιστά αναγκαίο το ταξίδι στις σήραγγες των λατομείων, που έγιναν αργότερα οι περίφημες κατακόμβες του Παρισιού.
Συγχρόνως, ειδικοί εξετάζουν τα καμένα δοκάρια -το ξύλινο πλαίσιο που στήριξε την οροφή του ναού. Η δομή της κατασκευάστηκε από 1,300 βελανιδιές και καταστράφηκε τελείως από την φωτιά. Σύμφωνα με το “Saving Notre Dame”, όμως, ίσως μπορέσουν να την ξαναχτίσουν με ξύλο βελανιδιάς από τα δάση της Νορμανδίας, πράγμα πολύ σημαντικό αφού σύμφωνα με νομοσχέδιο το καμπαναριό πρέπει να χτιστεί όπως ήταν.
Στο «Saving Notre Dame» προβάλλονται κυρίως οι εργασίες που έγιναν πριν από τον κορονοϊό. Συγκεκριμένα, οι εργασίες σταμάτησαν από τον Μάρτιο έως και τις αρχές του Ιουνίου του 2020 εξαιτίας της πανδημίας. Τώρα, η ομάδα διάσωσης συνεχίζει το έργο της, προσπαθώντας να αφαιρέσει την κατεστραμμένη σκαλωσιά πάνω από τον καθεδρικό, που ζυγίζει περίπου 300 τόνους. Ίσως περάσουν δεκαετίες μέχρι να ολοκληρωθούν οι κατασκευές.
