Άννα Καρίνα: Online αφιέρωμα στη μούσα της Nouvelle Vague από το Γαλλικό Ινστιτούτο και την Ταινιοθήκη

Έναν χρόνο μετά τη μεγάλη απώλεια της Άννα Καρίνα, το Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος και η Ταινιοθήκη της Ελλάδος συνδιοργανώνουν ένα διαδικτυακό αφιέρωμα στη μούσα της Nouvelle Vague. Από τις 8 μέχρι και τις 14 Δεκεμβρίου 2020, ανακαλύπτουμε ξανά έξι από τις αριστουργηματικές ταινίες της ηθοποιού που λάτρεψε ο Ζαν-Λυκ Γκοντάρ.

Ο Γκοντάρ υπογράφει τρεις από τις ταινίες του αφιερώματος με πρωταγωνίστρια την τότε-σύζυγό του. Στο Une femme est une femme / Η γυναίκα είναι γυναίκα, την τρίτη μόλις μεγάλου μήκους της μακρόχρονης καριέρας της ηθοποιού, η οποία κυκλοφόρησε στην Ελλάδα με τον τίτλο Η Κυρία θέλει έρωτα, η Άννα Καρίνα ερμηνεύει την Άντζελα, μια νεαρή στριπτιζέζ που θέλει να γίνει μητέρα.

Το 1965 που κυκλοφορεί το Pierrot le Fou / Ο τρελός Πιερρό, η ταινία κρίνεται ακατάλληλη για ανηλίκους και απαγορεύεται, με την αιτιολογία ότι προωθεί την «ηθική και νοητική αναρχία»: στο εκρηκτικό road-movie η Καρίνα είναι η αινιγματική και καταδιωγμένη Marianne. Τέλος, στην αριστουργηματική sci-fi ταινία Alphaville / Αλφαβίλ μεταφερόμαστε στην ομότιτλη διαστημική πόλη, όπου έχουν απαγορευτεί τα συναισθήματα. Η Άννα Καρίνα υποδύεται την κόρη του τυραννικού καθηγητή φον Μπράουν, όταν εμφανίζεται στη ζωή της ο μυστικός πράκτορας Λέμμυ Κώσιον.

Εκτός από τις τρεις ταινίες του μεγάλου Γάλλο-Ελβετού σκηνοθέτη, το αφιέρωμα περιλαμβάνει και την ταινία La Religieuse / Η μοναχή, του Jacques Rivette, που παραμένει στην ιστορία ως το μεγαλύτερο σκάνδαλο κρατικής λογοκρισίας στον κινηματογράφο στα χρονικά της Γαλλίας: το 1967 που πρωτοκυκλοφόρησε, μετά από έντονες κριτικές εναντίον της απαγόρευσής της, βρήκε άμεσα και δικαίως το δρόμο της επιτυχίας.

Η ταινία L’Assassin Musicien / Ο δολοφόνος μουσικός, η πρώτη μεγάλου μήκους του Benoît Jacquot, κινηματογραφική διασκευή ενός μυθιστορήματος του Ντοστογιέφσκι, εξιστορεί την κάθοδο στην τρέλα και το έγκλημα ενός νεαρού κλαρινετίστα. Και τέλος, η ταινία Η ζωή μας μαζί / Vivre Ensemble αποτελεί το σκηνοθετικό ντεμπούτο της Άννα Καρίνα. Πρόκειται για μια δραματική κωμωδία που διαδραματίζεται στο Παρίσι και τη Νέα Υόρκη των αρχών του 70 και αφηγείται την τρικυμιώδη σχέση ενός ζευγαριού.

Δεν είναι τυχαίο ότι το φεστιβάλ Καννών κάνει κεντρική του αφίσα για την 71^η έκδοση του τον αποκατεστημένο «Τρελό Πιερό» και το θρυλικό φιλί Καρίνα-Μπελμοντό. Η Άννα Καρίνα περισσότερο από κάθε άλλη πρωταγωνίστρια του Γκοντάρ, ακόμη και από την Μπαρντό, ενσαρκώνει το πορτρέτο “της νέας γυναίκας”, σαγηνευτική, μυστηριώδης, κάποτε καταστροφική (Μαριάν) και κάποτε απελευθερωτική και αλληλέγγυα (Νατάσα).

Η Hanne Karin Bayer γεννήθηκε στη Δανία στις 22 Σεπτεμβρίου του 1940, όπου και ξεκίνησε τα πρώτα της βήματα ως μοντέλο. Το 1958 βρέθηκε στο Παρίσι χωρίς να μιλάει λέξη γαλλικά, αλλά η εκθαμβωτική της ομορφιά δεν πέρασε απαρατήρητη. Μια μέρα, ενώ καθόταν στο περίφημο καφέ Les Deux Magots στο Quartier Latin, την πλησίασε μια ατζέντισσα και της πρότεινε δουλειά ως μοντέλο. Σύντομα έγινε περιζήτητη. Οι φωτογραφήσεις για περιοδικά διαδέχονταν η μία την άλλη, συναναστρεφόταν με μεγάλες προσωπικότητες του χώρου, ενώ Άννα Καρίνα τη «βάφτισε» η ίδια η Κοκό Σανέλ.

Στα 19 της γνωρίζει τον Ζαν-Λυκ Γκοντάρ και γίνεται η σύντροφος και μούσα του, αλλά και σύμβολο του γαλλικού Νέου Κύματος. Γυρίζουν μαζί επτά ταινίες, ενώ για το Η γυναίκα είναι γυναίκα (Une femme est une femme, 1961) η Καρίνα κέρδισε την Αργυρή Άρκτο στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου.

Για τα χρόνια της συνεργασίας της με τον Γκοντάρ έχει πει «Ποτέ δεν σκεφτήκαμε ότι οι ταινίες αυτές θα γινόντουσαν τόσο διάσημες, για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα. Ήμασταν απλώς πολύ χαρούμενοι που κάναμε πράγματα. Ήμασταν μποέμ. Ξέραμε ότι κάναμε κάτι που μας άρεσε και ήταν διαφορετικό.»

Εκτός από τον κινηματογράφο, έκανε επίσης και καριέρα ως τραγουδίστρια, κυρίως στο πλευρό του Σερζ Γκενσμπούρ, ενώ ασχολήθηκε και με τη συγγραφή μυθιστορημάτων. Το 1972, η Καρίνα ίδρυσε τη δική της εταιρεία παραγωγής και έκανε το σκηνοθετικό της ντεμπούτο με το Η ζωή μας μαζί (Vivre ensemble, 1973), το οποίο προβλήθηκε στο 26ο Κινηματογραφικό Φεστιβάλ των Κανών. Το 2008 είχε σκηνοθετήσει επίσης το γαλλο-καναδικό φιλμ Βικτόρια (Victoria).

Απεβίωσε στις 14 Δεκεμβρίου του 2019, σε ηλικία 79 ετών.

Με τους: Jean-Claude Brialy, Anna Karina, Jean-Paul Belmondo
Γαλλία, Ιταλία / 1961 / 85 min.

Η Angela, στριπτιζέζ στο Faubourg St Denis, θέλει παιδί και άμεσα! Ο Emile, ο άντρας της ζωής της και λάτρης της ποδηλασίας, δεν βλέπει τα πράγματα με το ίδιο μάτι. Έτσι η Angela στρέφεται στον Alfred, τον γείτονα, φίλο και απόλυτα πρόθυμο μνηστήρα. Η ζωή είναι ένα παιχνίδι και η Angela παίζει με την αγάπη του Alfred, με τη ζήλια του Emile, με τις δικές της επιθυμίες.

Με τους: Jean-Paul Belmondo, Anna Karina, Graziella Galvani
Γαλλία, Ιταλία / 1965 / 110 min. / Αποκατεστημένη κόπια

Ο Ferdinand, ένας απογοητευμένος οικογενειάρχης, συναντά ξανά τυχαία την Marianne, ένα παλιό φλερτ. Παρατά σύζυγο και παιδιά για το Νότο της Γαλλίας με τη νεαρή και αινιγματική baby-sitter. Ακολουθεί η τραγική ιστορία ενός ρομαντικού ζευγαριού που δραπετεύει από το Παρίσι για τη Μεσόγειο, ένα συναρπαστικό road-movie στο οποίο η παράνομη διακίνηση όπλων, οι πολιτικές συνωμοσίες, οι απρόοπτες συναντήσεις, τα βουκολικά ιντερμέδια και οι ερωτικοί σπαραγμοί συνυπάρχουν.

Με τους: Eddie Constantine, Anna Karina, Akim Tamiroff
Γαλλία / 1965 / 99 min.

Σε ένα μελλοντικό κόσμο ο Λέμμυ Κώσιον βρίσκεται σε αποστολή στην Αλφαβίλ με τις ακόλουθες οδηγίες: “Επικοινωνείστε με τον Καθηγητή Φον Μπράουν για να τον απελευθερώσετε ή, αν αρνηθεί, να τον σκοτώσετε…” Επί τόπου, ο Λέμμυ Κώσιον δεν έχει προλάβει να ξεκινήσει την έρευνά του πριν η Νατάσα, κόρη του καθηγητή, του προσφέρει τη βοήθειά της.

Με τους: Anna Karina, Liselotte Pulver, Micheline Presle, Francine Bergé, Francisco Rabal, Christiane Lénier
Γαλλία / 1966 / 140 min. / Αποκατεστημένη κόπια

Υποχρεωμένη να μπει σε μοναστήρι, η Suzanne αρνείται να δώσει τους όρκους της. Ελεύθερο πνεύμα που περιφρονεί όλες τις εξουσίες και με μόνη επιθυμία την επιστροφή της στην κοσμική ζωή, θα υποστεί τη σκληρότητα μιας σαδιστικής ηγουμένης η οποία είναι πεπεισμένη ότι την Suzanne έχει κυριεύσει ο διάολος. Αθωωμένη, θα βρει καταφύγιο στο μοναστήρι του Arpajon. Μα το φιλόξενο περιστύλιο όπου κυριαρχεί μια ατμόσφαιρα απόλυτης ελευθερίας κρύβει νέες παγίδες στις σκιές του.

Με τους: Anna Karina, Michel Lancelot, Monique Morelli, Viviane Blassel, Bob Asklöf, Jean Aurel
Γαλλία / 1973 / 92 min. / Αποκατεστημένη κόπια

Ο Alain είναι ένας τριαντάρης καθηγητής ιστορίας που ζει μια φιλήσυχη ζωή με τη Sylvie. Στο Saint-Germain des Près, συναντά τη Julie, μια απελευθερωμένη και εκκεντρική νεαρή γυναίκα. Ο Alain παρατά τη Sylvie και μετακομίζει με τη Julie. Η ξεγνοιασιά τον κερδίζει και σιγά σιγά σταματά να δουλεύει. Για τις διακοπές, η Julie αποφασίζει να πάει με τον Alain στη Νέα Υόρκη, όπου βυθίζονται στον μποέμ τρόπο ζωής του Greenwich Village και συναντούν τους ακτιβιστές του Central Park.

Με τους: Anna Karina, Joël Bion, Philippe March, Hélène Coulomb, Gunars Larsens
Γαλλία / 1976 / 124 min.

Ο Gilles είναι ένας νεαρός μουσικός, πεπεισμένος πως έχει ένα μοναδικό ταλέντο. Ιδιοκτήτης ενός μονάκριβου βιολιού, παρατά την ορχήστρα του, όπου έπαιζε ως κλαρινετίστας και τη μικρή επαρχιακή πόλη στην οποία ζούσε, για να πάει στο Παρίσι. Ένας δύσκολος αγώνας ξεκινά, όπου προσπαθεί να δείξει το αναδυομένο του ταλέντο ως βιολιστής και κατά τη διάρκεια του οποίου θα συναντήσει τη Louise, μια ταλαιπωρημένη νεαρή καθαρίστρια που ζει με τη μικρή της κόρη. Η μια απογοήτευση ακολουθεί την άλλη και ο Gilles βυθίζεται σιγά σιγά στην ψύχωση.

Μας ανατέθηκε από το Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος να σχεδιάσουμε το κεντρικό εικαστικό για την επικοινωνία του αφιερώματος στην ηθοποιό, συγγραφέα, μουσικό και σκηνοθέτη Άννα Καρίνα, που διοργανώνεται σε συνεργασία με την Ταινιοθήκη της Ελλάδος.

Με δεδομένη την αναγνωρισιμότητα της Καρίνα, χρησιμοποιήσαμε ως βάση για το εικαστικό του αφιερώματος μια φωτογραφία της, που κοιτάζει με τα ασυνήθιστα μεγάλα μάτια της απευθείας στο φακό. Το να κοιτάζουν οι ηθοποιοί τον φακό είναι σπάνιο στον κινηματογράφο, αφού διακόπτει τη ροή της αφήγησης και δίνει την εντύπωση ότι βλέπουν κατευθείαν τον θεατή. Επιλέξαμε αυτή τη φωτογραφία διότι δημιουργεί ακριβώς αυτή την ασυνήθιστη αίσθηση αμεσότητας, που σπάει τον “τέταρτο τοίχο” του σινεμά και μας επιτρέπει μια σπάνια στιγμή οικειότητας, όπου κοιτάμε την ηθοποιό στα μάτια.

Η τυπογραφία που συμπληρώνει το εικαστικό σχεδιάστηκε αντλώντας έμπνευση από τους τίτλους των ταινιών του Godard, οι οποίοι χρησιμοποιούν χαρακτηριστικές condensed γραμματοσειρές  που πέφτουν πάνω στα πρόσωπα των πρωταγωνιστών. Οι γραμματοσειρές αυτές αποκτούν πρωταρχικό ρόλο, τόσο στη σύνθεση του κεντρικού εικαστικού όσο και στις εφαρμογές του. Έτσι, το εικαστικό αποτελεί κατά κάποιο τρόπο έναν “τίτλο αρχής”, ο οποίος έρχεται να σηματοδοτήσει ένα νέο ξεκίνημα, μια νέα αρχή, όπως ακριβώς έκανε και το Γαλλικό Νέο Κύμα στην πορεία της έβδομης τέχνης. – Μαρίνος Κολοκοτσάς, Nowhere Studio

Η πρόταση ανάθεσης από το Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος, για την σκηνοθεσία του Promo Trailer του Αφιερώματος στην Άννα Καρίνα που συνδιοργανώνεται με την Ταινιοθήκη της Ελλάδος, δεν μπορούσε παρά να με χαροποιήσει, τόσο δημιουργικά, όσο και συναισθηματικά.

Δεν μπορούσα να μην σκεφτώ τον χορό της Anna Karina με την ναυτική στολή από το “Une Femme est une Femme” ή την υπέροχη χορογραφία στο “Vivre sa Vie” και φυσικά αμέτρητες σκηνές από το “Pierrot Le Fou“. Έτσι κι έγινε. Η ανερχόμενη Μυρτώ-Ειρήνη Θεοδωράκη, σαν άλλη Anna Karina και ο εξαιρετικός Ανδρέας Κωνσταντίνου, απέδωσαν μοναδικά, δίνοντας φρεσκάδα με τις ερμηνείες τους, στις κλασικές αυτές σκηνές που επιλέχθηκαν. – Κωνσταντίνος Οικονόμου, Σκηνοθέτης

• Εισιτήριο: 3€. Η προπώληση ξεκινά στις 12.00 το μεσημέρι της Δευτέρας 07/12/2020.
• Οι ταινίες προβάλλονται στα γαλλικά με ελληνικούς υπότιτλους.
• Δημιουργήστε τον λογαριασμό σας στην πλατφόρμα online.tainiothiki.gr και αγοράστε εισιτήρια για τις ταινίες που σας ενδιαφέρουν. Έχετε 30 ώρες για να ολοκληρώσετε τη θέαση της κάθε ταινίας.
• Για βέλτιστη ποιότητα θέασης συνδεθείτε στην πλατφόρμα από Edge σε υπολογιστή Windows ή από Safari σε υπολογιστή MacOS.

To aφιέρωμα στην Άννα Καρίνα συνδιοργανώνεται από την Ταινιοθήκη της Ελλάδος στo πλαίσιο της πράξης «Η Κινηματογραφοφιλία στη Νέα Εποχή ΙΙ» που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση – Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και εντάσσεται στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα ΠΕΠ ΑΤΤΙΚΗ του ΕΣΠΑ 2014-2020