134 χρόνια από την γέννηση του Μεξικανού καλλιτέχνη Diego Rivera

Σαν σήμερα στις 8 Δεκεμβρίου του 1886 γεννήθηκε σε μία πολιτεία του Μεξικού (Guanajuato) ο Diego Rivera. Έχει μείνει στην ιστορία ως ένας από τους εξέχοντες και ίσως πιο φημισμένους ζωγράφους του Μεξικού. Οι μεγάλες τοιχογραφίες που συνήθιζε να ζωγραφίζει βοήθησαν στη δημιουργία του τοιχογραφικού κινήματος στη μεξικάνικη και διεθνή τέχνη. Ζωγράφιζε τοιχογραφίες τόσο σε διάφορες περιοχές του Μεξικού όσο και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής (Mexico City, Chapingo, Cuernavaca, San Fransisco, Detroit, New York κ.α.).

Ο Diego Rivera έζησε μια γεμάτη ζωή, με δύσκολα παιδικά χρόνια, πολλές συζήγους και παγκόσμια αναγνώριση του έργου του. Αξίζει λοιπόν να ρίξουμε μια αναδρομική ματιά στην ζωή που χωρίς αμφιβολία τον “έπλασε” ως τον καλλιτέχνη που μέχρι σήμερα γνωρίζουμε.

Ο Rivera γεννήθηκε ως ένα από τα δύο δίδυμα αγόρια, από τη María del Pilar Barrientos και τον Diego Rivera Acosta, ένα εύπορο ζευγάρι. Ο δίδυμος αδελφός του Carlos όμως πέθανε δύο χρόνια μετά τη γέννησή τους. Η οικογένεια του τότε αποφάσισε να μετακομίσει στο Mexico City. Στην ηλικία των 3 ετών, έναν χρόνο μετά τον θάνατο του αδερφού του, ο μικρός Diego Rivera ξεκίνησε να ζωγραφίζει. Από τότε είχε την υποστήριξη των γονιών του. Οι οποίοι προκειμένου να τον ενθαρρύνουν όταν τον είδαν να ζωγραφίζει στους τοίχους του σπιτιού, τοποθέτησαν καμβάδες και μαυροπίνακες. Όταν ήταν σε ηλικία 12 ετών, οι γονείς του συνεχίζοντας να τον υποστηρίζουν πλήρως τον έγραψαν στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του San Carlos. Σε αυτή την σχετικά συντηρητική σχολή διδάχθηκε παραδοσιακές τεχνικές ζωγραφικής και γλυπτικής. Εκεί όμως γνώρισε μερικούς καλλιτέχνες με τους οποίους στην συνέχεια θα καθιέρωναν το κίνημα των τοιχογραφιών του Μεξικού.

Το 1905, εντάχθηκε σε μια ομάδα ανερχόμενων καλλιτεχνών και συμμετείχε για πρώτη φορά σε μια έκθεση που διοργανώθηκε από τους εκδότες του περιοδικού Savia Moderna. Την ίδια χρονιά ο Rivera ολοκλήρωσε τις σπουδές του. Την επόμενη μόλις χρονιά συμμετείχε στην ετήσια έκθεση τέχνης της Ακαδημίας του San Carlos όπου εξέθεσε περισσότερα από 20 έργα του. Εκείνα τα χρόνια συνήθιζε να υιοθετεί στοιχεία απο τον Κυβισμό και τον Μετα-Ιμπρεσιονισμό στα έργα του. Παρόλα αυτά το προσωπικό του στυλ και οι τεχνικές που στην πορεία καλλιέργησε αναγνωρίζονται αμέσως ως δικά του.

La Era (The Threshing Floor), 1904

Το 1907 έλαβε κρατική χορηγία για να σπουδάσει στην Ευρώπη. Ο Rivera πέρασε ένα μεγάλλο κομμάτι της ενήλικης ζωής του στην Ευρώπη όσο και στην Αμερική και την πατρίδα του, το Μεξικό. Αφότου έφυγε για τις σπουδές του, πρώτα βρέθηκε στην Μαδρίτη. Εκεί σπούδασε με τον ρεαλιστή ζωγράφο Eduardo Chicharro Aguera στη Βασιλική Ακαδημία του San Fernando. Επισκέφτηκε πολλά μουσεία, επιθυμώντας να εξοικειωθεί με την τέχνη των μεγάλων ισπανών ζωγράφων (El Greco, Goya, Velazquez)

Night Scene in Avila, 1907

Από την Μαδρίτη πήγε στο Παρίσι. Εκεί έζησε και εργάστηκε για αρκετά χρόνια ανάμεσα σε γνωστούς καλλιτέχνες της εποχής (Piet Mondrial, Modigliani, Jeanne Hebuterne). Συμμετείχε σε αρκετές εκθέσεις μία εκ των οποίων χορηγούνταν από την Εταιρεία Ανεξάρτητων Καλλιτεχνών στο Παρίσι, όπου εξέθεσε 6 έργα του. Πολλά από τα έργα που φιλοτέχνησε όσο βρισκόταν στο Παρίσι, εμφάνιζαν στοιχεία του Ιμπρεσιονισμού όσον αφορά την επεξεργασία του φωτός.

Breton Girl, 1910

House over the Bridge, 1909

Αφότου ξαναγύρισε για ένα μικρό χρονικό διάστημα στην πατρίδα του, ο Rivera επέστρεψε στο Παρίσι ανανεωμένος. Το καλλιτεχνικό του στυλ είχε αλλάξει εντελώς κειμένοντας περισσότερο προς τον Κυβισμό. Ο Κυβισμός που άνθιζε εκείνη την περίοδο στην Ευρώπη, αποσκοπούσε στην αποτύπωση περισσότερων διαστάσεων μέσω της χρήσης γεωμτερικών σχημάτων και ιδιαίτερων μοτίβων. Υπο την επιρροή καλλιτεχνών όπως ο Pablo Picasso και ο Paul Cezanne, τα έργα που δημιούργησε εκείνα τα χρόνια είχαν υιοθετήσει πλήρως τον Κυβισμό.

View of Toledo, 1912

Portrait of Oscar Miestchaninoff, 1913

The Woman at the Well,1913

Sailor at Breakfast,1914

Ο Diego Rivera, είχε μια πολύπλοκη και περιπετειώδη ερωτική ζωή. Στην πορεία της ζωής του παντρεύτηκε 4 γυναίκες και απέκτησε 4 παιδιά ένα εκ των οποίων πέθανε σε νεαρή ηλικία. Αφού μετακόμισε για πρώτη φορά στο Παρίσι γνώρισε την Angelina Beloff, η οποία ήταν καλλιτέχνης από την προ-Επαναστατική Ρωσική Αυτοκρατορία. Το 1911 παντρεύτηκαν και λίγα χρόνια αργότερα απέκτησαν το πρώτο τους παιδί, έναν γιό, ο οποίος όμως πέθανε 2 χρόνια αργότερα (1916-1918). Όσο ήταν παντρεμένος ο Rivera διατηρούσε εξωσυζυγική σχέση με την ζωγράφο Marie Vorobieff, την οποία όμως δεν παντρεύτηκε ποτέ. Απέκτησαν ένα παιδί μαζί το 1918 ή 1919, μια κόρη την Marika Rivera.

Τον Ιούνιο του 1922 ο Rivera, έπειτα από το διαζύγιο του με την Beloff, παντρεύτηκε για δεύτερη φορά την Guadalupe Marín. Μαζί απέκτησαν δύο κόρες την Ruth και την Guadalupe Rivera. Όπως είχε κάνει και παλαιότερα, γνώρισε την επόμενη σύζηγο του και την πιο φημισμένη σχέση του απ’όλες, όσο ήταν ακόμα παντρεμένος. Η Frida Kahlo διατήρησε με τον μεξικανό ζωγράφο έναν παθιασμένο δεσμό παρά την μεγάλη διαφορά ηλικίας τους (20 χρόνια) για μερικά χρόνια προτού παντρευτούν τον Αύγουστο του 1929.

Mαζί με τη Frida Kahlo

Ο γάμος αυτός ήταν ο πιο ταραχώδης απ’όλους και ως αποτέλεσμα εξωσυζυγικών σχέσεων και από τους δύο, τσακωμούς και συνεχείς διαφωνίες, το ζευγάρι χώρισε το 1939. Το 1940 όμως ξαναπαντρεύτηκαν και παρέμειναν παντρεμένοι μέχρι και τον θάνατο της Frida Kahlo το 1954. Ο τελευταίος γάμος του Diego Rivera έγινε έναν χρόνο μετά τον θάνατο της τελευταίας συζήγου του, το 1955. Παντρεύτηκε την Emma Hurtado, η οποία δούλευε ως ατζέντης του από το 1946.

Ο Diego Rivera από τα πρώτα χρόνια της καριέρας του, είχε ήδη προσεγγίσει τα βλέματα του κόσμου της τέχνης με το έργο του. Το ενδιαφέρον για εκείνον και την δουλειά του ολοένα και αυξανόταν και η φήμη του δεν περιορίστηκε στα σύνορα του Μεξικού αλλά τον ακολούθησε τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Βόρεια Αμερική. Οι τοιχογραφίες του αποτελούσαν πηγή έλξης παγκόσμιου θαυμασμού και περιέργειας για την τέχνη του. Ο Rivera επισκέφτηκε την California για πρώτη φορά μετά από πρόσκληση του αρχιτέκτονα Timothy Pflueger, ο οποίος του υποσχέθηκε ορισμένες δουλειές. Αυτή η επίσκεψη του συνάδει με την την πρώτη μεγάλη παρουσίαση του έργου του στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Allegory of California, 1931

The Making of a Fresco, Showing The Building of a City, 1931

Pan American Unity, 1940

Αυτές οι 3 τοιχογραφίες, δημιουργήθηκαν από τον καλλιτέχνη στο San Francisco της California όταν την επισκέφτηκε για πρώτη φορά. Έχουν μείνει στην ιστορία της πόλης μέχρι και σήμερα και αποτελούν ένα ανάρπαστο αξιοθέατο για πολλούς. Στην συνέχεια κατευθήνθηκε προς το Detroit όπου στο Ινστιτούτο τεχνών του Detroit δημιούργησε 27 πάνελ γνωστά ως «Detroit Industry Murals», που απεικονίζουν την εξέλιξη της Ford Motor Company. Εξακολουθεί να είναι ένα από τα πιό επιτυχημένα έργα του καλλιτέχνη.

Detroit Industry Murals, 1933

Το επόμενο project που ανέλαβε να φέρει σε πέρας, ήταν μια τοιχογραφία για το Rockefeller Center στη Νέα Υόρκη. Στην μέση της τοιχογραφίας υπήρχε μια εμβλημαική φιγούρα ενώ στα διαφορετικά τμήματα που την περιέβαλαν υπήρχαν σκηνές από τους χώρους της επιστήμης, της πολιτικής, της ιστορίας και της βιομηχανίας. Στις δύο άκρες της τοιχογραφίας εμφανίζονταν δύο μεγάλων διαστάσεων αγάλματα του Δία και του Καίσαρα αντίστοιχα. Αυτό που προξένησε δυσχέροια ήταν η παρουσία της μορφής του Lenin στην τοιχογραφία. Οι Rockefellers απαίτησαν την αφαίρεση του και όταν ο Rivera αρνήθηκε, διέκοψαν την συνεργασία τους και κατέστρεψαν ότι είχε ζωγραφιστεί μέχρι τότε. Στη συνέχεια, ο καλλιτέχνης αναδημιούργησε τη σκηνή σε μικρότερη κλίμακα στο Παλάτι των Καλών Τεχνών στο Mexico City, χρησιμοποιώντας φωτογραφίες της προηγούμενης τοιχογραφίας ως οδηγό.

Man at the Crossroads, 1934

Ο Diego Rivera λειτούργησε στην διάρκεια της ζωής του ως εξέχουσα φιγούρα της εθνικής τέχνης του Μεξικού σε παγκόμσιο επίπεδο. Είναι αναμενόμενο η επίδραση του να ήταν καθώς και να παραμένει μεγάλη για τον κόσμο της τέχνης και τους καλλιτέχνες που τον ακολούθησαν. Ένα από τα μεγαλύτερα κατορθώματα του ωστόσο ήταν ο αντίκτυπός του στην αντίληψη της Αμερικής για τη δημόσια τέχνη. Οι τοιχογραφίες του έφεραν στο προσκήνιο ένα νέο είδος ζωγραφικής, μια νέα κατεύθυνση που μπορούσε να ακολουθήσει η ζωγραφική εκείνη την περίοδο. Τόσο τα αρχικά του έργα όσο και αυτά που δημιούργησε έπειτα αφού είχε καθορίσει το προσωπικό ζωγραφικό του στυλ, παραμένουν σημαντικές επιρροές για την παγκόσμια ζωγραφική.