Γιώργος Μητρόπουλος, γράφει και μεταδίδει στο Euronews
Δέκα χρόνια Στέγη. Μου φαίνεται ειλικρινά σαν χθες που βρέθηκα προσκεκλημένος στα εγκαίνια αυτού του κτιρίου, στην έναρξη λειτουργίας αυτού του «τμήματος» του Ιδρύματος Ωνάση που θα άλλαζε ολοκληρωτικά το πολιτιστικό τοπίο στη χώρα μας και θα γινόταν γρήγορα ένας από τους σημαντικότερους παραγωγούς πολιτιστικού περιεχομένου, αλλά και ένας κομβικός παράγοντας της κοινωνίας των πολιτών στην Ελλάδα σήμερα. Κανείς δεν μπορούσε βέβαια να φανταστεί τότε τη δυναμική και τις δράσεις που θα ανέπτυσσε σε δεκάδες τομείς.
Γιατί, πέρα από τις δικές της ελληνικές παραγωγές, τα φεστιβάλ, τα συνέδρια, τις μετακλήσεις σημαντικών ξένων σχημάτων και δημιουργών, το κάλεσμα διεθνών επιστημόνων και προσωπικοτήτων, τις συμπαραγωγές με κορυφαίους ξένους πολιστικούς φορείς, η Στέγη έχει προσφέρει αυτή τη δεκαετία ένα ολοκληρωμένο εκπαιδευτικό έργο για άτομα κάθε ηλικίας, με ή χωρίς αναπηρίες και προβλήματα, εστιάζοντας πάντα με γνώση και προσοχή στις ανάγκες τους. Και αυτό δεν αφορά μόνο στην Αθήνα αλλά όλη την Ελλάδα.
Έχει πετύχει κάτι μοναδικό. Έχει ανοίξει διάπλατα ένα παράθυρο στο εξωτερικό, βοηθώντας δεκάδες ελληνικές ομάδες και καλλιτέχνες να παρουσιάσουν τη δουλειά τους, να γνωρίσουν τους κατάλληλους ανθρώπους, να δικτυωθούν, να κάνουν συμπαραγωγές. Κανένας κρατικός θεσμός, κανένα Υπουργείο Πολιτισμού δεν έχει κάνει ποτέ αντίστοιχη δουλειά.
- Ίσως η πιο ενδιαφέρουσα και ανατρεπτική πρόταση που έγινε, ήταν το Fast Forward Festival. Μας γνώρισε καλύτερα τη χώρα μας και τους πολίτες της (X Apartments), μας παρουσίασε με ανατρεπτικό τρόπο σύγχρονα κοινωνικοπολιτικά ζητήματα που απασχολούν τον πλανήτη μας (Exhibit B – Brett Bailey, Situation Rooms-Rimini Protokoll, No Man’s Land, Phobiarama- Dries Verhoeven).
Και πάμε στις παραστάσεις – εκδηλώσεις αυτής της δεκαετίας. Αυτές που έχουν μείνει ανεξίτηλα στο μυαλό μου, χωρίς αξιολογική σειρά:
- «887» και «The far side of the moon» του Ρομπέρ Λεπάζ
- «Οι Καραμάζοφ» του Κονσταντίν Μπογκομόλοφ
- «Desh» του Άκραμ Καν
- «The Encounter» του Σάιμον ΜακΜπέρνι
- «John» και «Can we talk about this» των DV8
- «Still Life» του Δημήτρη Παπαϊωάννου
- «Σκηνές από έναν γάμο» του Ίβο Βαν Χόβε
- «Η μεγάλη και θαυμαστή ιστορία του εμπορίου» και «Όλα θα πάνε καλά» του Ζοέλ Πομερά
- «Ο κυκλισμός του τετραγώνου» του Δημήτρη Καραντζά
- «Fase / En atendant» και «Partita» της Αν Τερέζα ντε Κερσμάκερ
- «Η Δίκη» του Κρίστιαν Λούπα
- «Phaedra(s)» του Κριστόφ Βαρλικόφσκι με την Ιζαμπέλ Ιπέρ
- «Το ασπράδι του αυγού» του Κριστόφ Μαρτάλερ
- «Kiss and cry» της Μισέλ Αν ντε Με και του Γιάκο Βαν Ντόρμελ
- Και τέλος οι εκθέσεις των Κριστιάν Μπολτάνσκι, Ρόμπερτ Μέιπλθορπ, Χέλμουτ Νιούτον και Ρόμπερτ Ουίλσον
«΄Ολα θα πάνε καλά – Το τέλος του Λουδοβίκου» από τον Ζοέλ Πομερά.
All we have is words, all we have is worlds. Μέσα στα δέκα αυτά χρόνια, η Στέγη απέδειξε ότι ήρθε για να μείνει και άφησε το δικό της ηχηρό αποτύπωμα στον πολιτιστικό χάρτη της Ελλάδας και όχι μόνο, ανοίγοντας μας παράθυρα σε νέους κόσμους, συστήνοντάς μας ανερχόμενους καλλιτέχνες από όλο τον πλανήτη, προσκαλώντας καταξιωμένους δημιουργούς από όλο το φάσμα των τεχνών, στηρίζοντας την ελληνική δημιουργία και εξωστρέφεια, πυροδοτώντας συζητήσεις που εμπνέουν την κοινωνική αλλαγή και αναπτύσσοντας δράσεις και προγράμματα για όλες τις ηλικίες και τις κοινωνικές ομάδες.
Σε αυτόν τον mini απολογισμό προσπάθησα να μην ανατρέξω στα προγράμματα των περασμένων ετών, αλλά να αναφερθώ συνειρμικά σε όσες παραστάσεις και εκδηλώσεις μετακίνησαν κάτι μέσα μου και κουβαλούν δικές μου προσωπικές αναμνήσεις.
- Όπως η συγκινησιακά φορτισμένη εγκατάσταση «Βλέμματα», του Κριστιάν Μπολτάνσκι, ο οποίος με επίκεντρο τα βλέμματα και τους χτύπους της καρδιάς των Αθηναίων, δημιούργησε ένα νέο συμμετοχικό έργο σε μια προσπάθεια να διατηρηθεί ζωντανό τόσο το βιολογικό όσο και το ψυχικό αποτύπωμά στο διηνεκές.
- Οι «Όρνιθες» του Νίκου Καραθάνου, μια παράσταση-γιορτή, φτιαγμένη από αγάπη, που μέσα στα χρόνια και τα ταξίδια της, μεγαλώνει και εξελίσσεται μαζί μας, και με την ξεσηκωτική της ορμή μας δίνει ώθηση να πετάξουμε κάθε φορά όλο και πιο ψηλά.
- Η ημι-αυτοβιογραφική sci-fi ελεγεία «Far side of the moon» του Καναδού μάγου της σκηνής Ρομπέρ Λεπάζ, καθώς και το λυρικό, μελαγχολικό και στοχαστικό σόλο του «887», όπου το αυτοβιογραφικό στοιχείο ανιχνεύει τη συλλογική μνήμη, και συνδέει την προσωπική με τη δημόσια ιστορία.
- την αφυπνιστική έκθεση-περφόρμανς «Exhibit B» του Μπρετ Μπέιλι,
- τις «Φαίδρες» του Κριστόφ Βαρλικόφσκι (ένας μεγαλειώδης σκηνικός στοχασμός για τον έρωτα ανά τους αιώνες με την καθηλωτική ερμηνεία της Ιζαμπέλ Ιπέρ)
- την αποκαλυπτική «Δίκη» του Κρίστιαν Λούπα,
- το «Όλα θα πάνε καλά» του Ζοέλ Πομερά,
- το χοροθέαμα σε… μικρογραφία «Kiss and cry» της Μισέλ Αν ντε Με και του Γιάκο Βαν Ντόρμελ,
- το «Desh» του Άκραμ Καν
- το «The Encounter» του Σάιμον ΜακΜπέρνι
- το «Still Life» του Δημήτρη Παπαϊωάννου και
- τον «΄Αμλετ» του Γιάννη Χουβαρδά
- Αξέχαστη θα μου μείνει και η ζωντανή εγκατάσταση «Phobiarama» του Dries Verhoeven που μας καλούσε να ξορκίσουμε τους φόβους μας κοιτώντας τους κατάματα, όπως και τα ουρλιαχτά που ακούονταν μέσα από την «στοιχειωμένη» μαύρη τέντα που είχε στηθεί πάνω στην πλατεία Συντάγματος.
- Ωστόσο, αδιαμφισβήτητα, μία από τις πιο δυνατές και απελευθερωτικές εμπειρίες για μένα ήταν στο Public Theater της Νέας Υόρκης, όπου στο πλαίσιο του «Onassis Festival: Democracy is Coming», η Πάτι Σμιθ με τους Choir! Choir! Choir! τραγούδησε μαζί μας το «People have the power» υπενθυμίζοντας μας την δύναμη που έχουμε μέσα μας, ακόμα και σε στιγμές που μπορεί να ορθώνονται τείχη γύρω μας και να αισθανόμαστε εντελώς ανυπεράσπιστοι.
«Τhe encounter» από τον Σάιμον ΜακΜπέρνι.
