Wassily Kandinsky: 10 πράγματα που δεν γνωρίζαμε για τον ζωγράφο που άλλαξε τη Μοντέρνα Τέχνη

Σαν σήμερα 16 Δεκεμβρίου του 1866 γεννήθηκε στην Μόσχα ο Wassily Kandinsky. Ο Ρώσος καλλιτέχνης, ήταν γνωστός για τις καλλιτεχνικές θεωρίες και τις πρωτοποριακές πρακτικές του. Για εκείνον η τέχνη αποτελούσε το “πνευματικό όχημα” του καλλιτέχνη-προφήτη. Στην ιστορία της τέχνης, έχει καταγραφεί ως ο πρώτος Ευρωπαίος καλλιτέχνης που φιλοτέχνησε πλήρως αφηρημένα έργα τέχνης αλλάζοντας δραστικά την πορεία της Μοντέρνας Tέχνης.

Ο Kandinsky ανέπτυξε στην καριέρα του ένα ιδιαίτερο καλλιτεχνικό στυλ, το οποίο ήταν μοναδικό και τελείως δικό του. Η προοπτική του για τη μορφή και τη λειτουργία της τέχνης βασιζόταν τόσο στην οπτική όσο και στην ακουστική σύνθεση. Ο ίδιος επέμενε ότι “άκουγε τους ήχους ως χρώματα” και πίστευε οτι ο απώτερος σκοπός της τέχνης δεν ήταν άλλος παρά η μεταφορά του ξεχωριστού εσωτερικού οράματος του καλλιτέχνη. Για να γίνει αυτό βέβαια υποστήριζε οτι η υπέρβαση του αντικειμενικού κόσμου ήταν αναγκαία για τον εκάστοτε καλλιτέχνη.

Σίγουρα όλοι έχουμε δει κάποιο από τα έργα του Wassily Kandinsky στη ζωή μας. Μπορεί και να απορρήσαμε με το που το είδαμε. Αν και θεωρείται ο πρωτοπόρος της αφηρημένης τέχνης, πολλά πράγματα για την ζωή του και την καριέρα του παραμένουν ενα μυστήριο.

Wassily Kandinsky

Ο Kandinsky ξεκίνησε τις σπουδές του ως… δικηγόρος στο πανεπιστήμιο της Μόσχας. Το ενδιαφέρον του για το χρώμα και την τέχνη αναπτύχθηκε αργότερα, εξερευνώντας την αρχιτεκτονική και την τέχνη της πόλης. Το 1896, σε ηλικία 30 ετών ξεκίνησε τις σπουδές του στο ιδιωτικό σχολείο του Anton Azbi προτού τελικά γίνει δεκτός στην Ακαδημία Καλών Τεχνών.

Composition 8 του Wassily Kandinsky, 1923

Μπορεί να έχει μείνει γνωστός στην ιστορία ως ένας σπουδαίος ζωγράφος, ο Kandinsky όμως ήταν επίσης αξιόλογος Θεωρητικός της Τέχνης. Πίστευε ότι η εικαστική τέχνη ήταν πολύ βαθύτερη από τα καθαρά οπτικά χαρακτηριστικά της. Ο ίδος έγραψε πολλά βιβλία σχετικά με την ανάλυση της μορφής και του χρώματος. Ένα από τα πιο γνωστά βιβλία που είχε γράψει είναι το: “Concerning the Spiritual in Art”(1912)

Composition VII του Wassily Kandinsky, 1913

Ο Kandinsky πάντοτε θεωρούσε οτι υπάρχει μια πολύ στενή σχέση ανάμεσα στη ζωγραφική και τη μουσική. Μάλιστα ο ίδιος εμπνεύστηκε να εγκαταλείψει εν μέρει τη νομική του καριέρα από μια παραγωγή του “Lohengrin” του Wagner στο Θέατρο Μπολσόι. Πολλά έργα στην καριέρα του, τα εμπνεύστηκε από την μουσική που είχε ακούσει. Όπως περιγράφει και στην αυτοβιογραφία του “Steps”: “Βιολιά, βαθιά μπάσα και ειδικά τα όργανα ανέμου αντιπροσώπευαν για μένα την πλήρη δύναμη της ώρας του λυκόφωτος. Στο μυαλό μου είδα όλα τα χρώματα μου, ήταν όλα εκεί, στα μάτια του μυαλού μου. Άγριες, σχεδόν τρελές γραμμές, ζωγραφίζονταν μπροστά μου”

Impression III (Concert) του Wassily Kandinsky, 1911

Δεν περιόρισε τα ενδιαφέροντα του μονάχα στη ζωγραφική και τη μουσική. Κατα τη διάρκεια της μακράς του καριέρας, ασχολήθηκε τόσο με τη φωτογραφία όσο και με τον σχεδιασμό και το design. Σχεδίασε εσωτερικούς χώρους, ρούχα και έπιπλα και δημιούργησε σκίτσα για ζωγραφική σε πορσελάνη. Ενδιαφερόταν επίσης για τη φωτογραφία και την κινηματογραφία.

Several Circles του Wassily Kandinsky, 1926

Το έργο που δημιούργησε το 1911 “Picture with a Circle” θεωρείται το πρώτο ολοκληρωτικά αφηρημένο έργο που δημιούργηε ο Kandinsky στην καριέρα του. Επίσης αναγνωρίστηκε ως το πρώτο αφηρημένο έργο στον κόσμο. Αυτή τη στιγμή εκτίθεται στο Εθνικό Μουσείο της Γεωργίας στην Τιφλίδα. Ο Wassily Kandinsky εμπνεόταν συχνά από τη φύση, δεν πίστευε όμως οτι άξιζε να την αντιγράφει στα έργα του. Για εκείνον το χρώμα ήταν το καθοριστικό στοιχείο μιας σύνθεσης καθώς προσέδιδε ανάλογα συναισθήματα στο έργο. Όσον αφορά την μορφή, είναι απλά ένας συνδυασμός από γραμμές και επίπεδα που καταλήγουν να δημιουργούν κίνηση.

Picture with a circle του Wassily Kandinsky, 1911

Ο Kandinsky βρισκόταν ήδη 16 ολόκληρα χρόνια στην Γερμανία όπου σπούδαζε και δημιουργούσε έργα τέχνης όταν υποχρεώθηκε να επιστρέψει στην Μόσχα. Μετά από χρόνια απουσίας και ενώ βρισκόταν στην μέση ηλικία του πια, ο Kandinsky αισθανόταν σαν ξένος στην πατρίδα του. Τα πρώτα χρόνια δεν ήταν πολύ δημιουργικός και ο αριθμός των έργων που φιλοτεχνούσε μειώθηκε δραματικά. Περίπου το 1916 αρχίζει να αισθάνεται καλύτερα και ξεκινάει να δημιουργεί από την αρχή. Με το πέρας των χρόνων ξεκίνησε να εισάγει τον εαυτό του στον ρωσικό κόσμο της τέχνης. Βοήθησε στην οργάνωση του Ινστιτούτου Καλλιτεχνικού Πολιτισμού στη Μόσχα και έγινε ο πρώτος διευθυντής του. Παρόλες τις προσπάθειες του όμως να ενταχθεί στις νέες αυτές συνθήκες του, ο Wassily διαπίστωσε ότι ο καλλιτεχνικός πνευματισμός του δεν ταιριάζει με τα κυρίαρχα ρωσικά κινήματα τέχνης. Έφυγε από τη Ρωσία και επέστρεψε στη Γερμανία το 1921.

Yellow-Red-Blue του Wassily Kandinsky, 1925

Όσο βρισκόταν στην Γερμανία ο Kandinsky δίδασκε μαθήματα στην σχολή Bauhaus. Με την άνοδο των Ναζί, η σχολή αναγκάστηκε να μεταφερθεί για λίγο στο Βερολίνο. Το ναζιστικό καθεστώς παρόλα αυτά κατέσχεσε μεγάλο μέρος της τέχνης της σχολής του Bauhaus, συμπεριλαμβανομένων έργων του Kandinsky. Η τέχνη του εκτέθηκε στη συνέχεια το 1937 σε ναζιστική έκθεση τέχνης, Degenerate art. Εκτός από τον Kandinsky, η έκθεση παρουσίαζε έργα των Paul Klee, Pablo Picasso, Marc Chagall κ.α.

Dominant curve του Wassily Kandinsky, 1936

Το έργο του “Painting with White Lines”, 1913 πουλήθηκε τον Ιούνιο του 2017 στην γκαλερί Sotheby’s στο Λονδίνο για 41,6 εκατομμύρια δολάρια. Πριν από αυτή την πώληση, το ρεκόρ κατείχε το έργο του Kandinsky “Rigide et courbé”, το οποίο είχε πουληθεί τον Νοέμβριο του 2016 στην γκαλερί Christie’s για 23,3 εκατομμύρια δολλάρια. Τα περισσότερα έργα του Kandinsky πωλούνται για λιγότερο απο 23 εκατομμύρια δολάρια αλλά παραμένουν πολύτιμα για την αγορά της τέχνης.

Painting with White Lines του Wassily Kandinsky, 1913

Για τον Kandinsky, τα χρώματα είχαν αξία από μόνα τους, η οποία δεν συνδεόταν με το αντικείμενο ενός πίνακα. Αποκαλούσε τα χρώματα του «κινούμενα πλάσματα» και πίστευε ότι είχαν τη δύναμη να φτάσουν στην ψυχή του θεατή. Με βάση τις θεωρίες του Goethe, ο Kandinsky είχε βρεί τις δικές του διασυνδέσεις: το κίτρινο θυμίζει τον ήχο του φλάουτου, είναι υπεύθυνο για γήινα πράγματα, επισημαίνει την κίνηση προς τον θεατή και αντιστοιχεί σε ένα τρίγωνο. Το μπλε χρώμα, αντιπροσωπεύει την ουράνια ηρεμία, τη θλίψη, την απομάκρυνση από τον θεατή, έναν κύκλο και τον ήχο του βιολοντσέλου. Οι κόκκινες ενσωματώσεις βράζουν στο εσωτερικό τους και αντιστοιχούν στην μορφή ενός τετραγώνου. Τέλος το πράσινο χρώμα συνδέεται με την ακινησία και την έλλειψη συναισθημάτων.

Color Study: Squares with Concentric Circles του Wassily Kandinsky, 1913

Αφού η σχολή του Bauhaus μεταφέρθηκε στο Βερολίνο, ο Kandinsky πήρε την απόφαση να εγκαταλείψει την Γερμανία και να εγκατασταθεί μόνιμα στο Παρίσι. Παρόλο που όλοι γνωρίζουν οτι η καταγωγή του είναι από την Ρωσία, ο Kandinsky απέκτησε την γαλλική υπηκοότητα το 1939. Όσο βρισκόταν στην Γαλλία ζωγράφισε ορισμένα από τα πιο φημισμένα και αξιοθαύμαστα έργα της καριέρας του. Τελικά πέθανε στις 13 Δεκεμβρίου του 1944 στο Neuilly-sur-Seine.

Composition X του Wassily Kandinsky, 1939