Μουσείο Μπενάκη: Τα «πριν και μετά το 1821» αποκαλύπτονται… (video)

Μια «κλεφτή» ματιά στη μεγάλη έκθεση «1821: Πριν και μετά», που προετοιμάζεται με γοργούς ρυθμούς στο κτίριο της οδού Πειραιώς του Μουσείου Μπενάκη, προσέφεραν στο κοινό οι ιστορικοί Τάσος Σακελλαρόπουλος και Μαρία Δημητριάδου, επιμελητές της έκθεσης, μέσα από μια βιντεοσκοπημένη εικονική περιήγηση.

Οι πρώτες ιδέες γι’ αυτή την έκθεση κατατέθηκαν πριν από πέντε χρόνια. «Καθοριστική σε αυτή τη διαδικασία ήταν η αναζήτησή μας στις συλλογές του Αντώνη Μπενάκη», σημείωσε ο Τάσος Σακελλαρόπουλος, στις οποίες περιλαμβάνονται πάρα πολλά αντικείμενα που σχετίζονται με την Επανάσταση και την εποχή της. Κάποια από αυτά, όπως, για παράδειγμα, τα όπλα του Κολοκοτρώνη, εκτίθενται στον τρίτο όροφο του Μουσείου Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού, τα πιο πολλά, όμως, βρίσκονται στις αποθήκες, απ’ όπου θα ανασυρθούν για να παρουσιαστούν για πρώτη φορά στο ευρύ κοινό.

Η αρχική σκέψη η έκθεση να αφορά μόνο την Επανάσταση και τα προεπαναστατικά χρόνια, μέσα από τεκμήρια και έργα τέχνης του Μουσείου, μπόρεσε να εμπλουτιστεί και να διευρυνθεί χάρη στη συμμετοχή στη διοργάνωση της Τράπεζας της Ελλάδος, της Εθνικής Τράπεζας και της Alpha Bank. Προσφέροντας έργα και αρχειακό υλικό από τις δικές τους πλούσιες συλλογές, επέτρεψαν να καλυφθεί η μετεπαναστατική περίοδος, μέχρι, περίπου, τις αρχές του 20ού αιώνα.

Τα χρόνια του Όθωνα στο Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού

Έτσι, αποτυπώνεται το «πώς η Επανάσταση εξελίσσεται, πώς ξεκινά το κράτος και πώς οι Έλληνες φτάνουν να συγκροτήσουν την πρώτη τους κρατική υπόσταση», σημειώνει ο Τάσος Σακελλαρόπουλος.

Κομβικό σημείο σε αυτό θα παίξει η Αθήνα, η νέα πρωτεύουσα, που στην έκθεση θα αποτελέσει μια «γέφυρα που ενώνει την περίοδο του Όθωνα και αυτήν του Γεωργίου Α’», όπως τονίζει η Μαρία Δημητριάδου. «Θα την αποτυπώσουμε μέσα από αρχιτεκτονικά σχέδια, φωτογραφίες, γκραβούρες. Θα δείξουμε όλη την προσπάθεια που κάνουν ο Όθωνας και ο Γεώργιος, για να γίνει η Αθήνα μια πρωτεύουσα αντάξια ενός ευρωπαϊκού κράτους».

Στην έκθεση «1821: Πριν και μετά» θα παρουσιαστούν 1.200 αντικείμενα, κάποια από τα οποία ανήκουν σε ιδιωτικές συλλογές που σπανίως εκτίθενται στο κοινό, ενώ θα υπάρξει συνεργασία και με το Μουσείο του Λούβρου. Η έκθεση θα καταλάβει έκταση 2.500 τ.μ., καλύπτοντας και τα τρία επίπεδα του κτιρίου της οδού Πειραιώς.

Ξύλινη κασέλα των προεπαναστατικών χρόνων από τη Μυτιλήνη ( Μουσείο Μπενάκη Ελληνικού Πολιτισμού)

Όπως εξήγησαν οι επιμελητές της, θα διαρθρώνεται σε τρία επίπεδα. Το πρώτο, που θα φιλοξενηθεί στον 2ο όροφο του μουσείου, θα αφορά τον ελλαδικό χώρο πριν την Επανάσταση και θα παρουσιάζει τη διάρθρωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, τον ρόλο των Ελλήνων σε αυτήν, τη συνύπαρξη των κοινοτήτων, το εμπόριο, την παιδεία, την εκκλησία, αλλά και τις μικρότερες επαναστάσεις που υπήρξαν αποτέλεσμα μεγαλύτερων συγκρούσεων, όπως τα Ορλωφικά, ο Αλή πασάς και το Σούλι, ο Ρήγας και, τέλος, οι Παραδουνάβιες Ηγεμονίες και η Φιλική Εταιρεία.

Στον πρώτο όροφο παρουσιάζονται με χρονολογική σειρά, μέσα από έργα τέχνης και αντικείμενα, τα σημαντικότερα γεγονότα της Επανάστασης: ο πόλεμος, οι εθνοσυνελεύσεις, οι φιλέλληνες, οι εμφύλιοι, τα δάνεια, το Ναβαρίνο, μέχρι την άφιξη και αργότερα τη δολοφονία του Καποδίστρια.

Τέλος, στο ισόγειο, η αφήγηση ξεκινά με την έλευση του Όθωνα και παρουσιάζει τη σταδιακή συγκρότηση και ανάπτυξη της χώρας, τη θεσμική της διαμόρφωση, την οικονομία, αλλά και το «φυσικό τέλος» της Επανάστασης, μέσα από τα προγράμματα των τελετών κηδειών των αγωνιστών, που συνέλλεγε ο Αντώνης Μπενάκης, αλλά και τις αναπαραστάσεις της Επανάστασης στην τέχνη του 19ου αιώνα.

Κωνσταντίνος Βολανάκης, Εγκαίνια της Διώρυγας της Κορίνθου (1893). Με αυτόν τον πίνακα θα ολοκληρώνεται η έκθεση

Μέσα από σχέδια, πίνακες, γκραβούρες και φωτογραφίες, η Αθήνα αποτελεί το σκηνικό που θα συνδέσει την οθωνική περίοδο με τη νέα δυναστεία, αυτή του Γεωργίου Α’, σημειώνει η Μαρία Δημητριάδου.

Η ζωή των Ελλήνων εκείνη την περίοδο, η αυλή του νέου βασιλιά, τα έργα του, η αντιμετώπιση της ληστείας, το Κρητικό Ζήτημα κ.ά. παρουσιάζονται σε αυτό το τμήμα.

Η αφήγηση θα ολοκληρώνεται με τρεις πίνακες του Κωνσταντίνου Βολανάκη, που αφορούν τα εγκαίνια της Διώρυγας της Κορίνθου (1893), αποτελώντας ένα ελπιδοφόρο μήνυμα για το μέλλον.

Η έκθεση θα συνοδεύεται από έναν πλήρη κατάλογο, που θα περιλαμβάνει το σύνολο των αντικειμένων, τα επιτοίχια κείμενα, τις λεζάντες κ.λπ. και «παρά τις δυσκολίες του κορονοϊού, θα εγκαινιαστεί κανονικά, ελπίζουμε, τον Μάρτιο του 2021».

Παρακολουθήστε την ξενάγηση από τους δύο επιμελητές στο link: