Χριστουγεννιάτικα έθιμα απ’ όλο τον κόσμο

Τα χριστουγεννιάτικα έθιμα στο Μεξικό αποτελούν μια μείξη των παραδόσεων των αυτόχθονων πληθυσμών, ισπανικών εθίμων από την αποικιοκρατική περίοδο, καθώς και άλλων εξωγενών επιρροών. Επισήμως, οι εορτασμοί ξεκινούν, στις 16 Δεκεμβρίου, με το έθιμο των «Las Posadas». Πρόκειται για την αναπαράσταση της ιστορίας της Μαρίας και του Ιωσήφ, οι οποίοι έψαχναν καταφύγιο στη Βηθλεέμ. Το «δραματουργικό» έθιμο εκτυλίσσεται, κυρίως, στις αγροτικές περιοχές, από παιδιά και προσλαμβάνει τη μορφή παρέλασης. Οι μικροί συμμετέχοντες περιφέρονται στις γειτονιές κρατώντας κεριά και μια ξύλινη σανίδα, στην οποία πάνω βρίσκονται τοποθετημένες «φιγούρες» από τα γεγονότα της Γέννησης του Χριστού, σε κάποιες περιπτώσεις τον Ιωσήφ και τη Μαίρη ενσαρκώνουν τα ίδια τα παιδιά. Συνολικά πραγματοποιούνται εννέα τέτοιες παρελάσεις, με την τελευταία να υλοποιείται την Παραμονή των Χριστουγέννων. Έπειτα, ακολουθεί το έθιμο του σπασίματος της «Piñata», όπου τα παιδιά που συμμετείχαν στις «posadas» σπάνε ένα χάρτινο δοχείο σε σχήμα αστεριού, γεμάτο γλυκίσματα, χρησιμοποιώντας ένα κοντάρι. Το δοχείο αντιπροσωπεύει τον διάβολο και το κοντάρι την χριστιανική πίστη, η οποία υπερνικά το κακό.

Την παραμονή των Χριστουγέννων, αφού ολοκληρώνεται και το σπάσιμο της «piñata», ακολουθεί το μεγάλο εορταστικό γεύμα («Noche Buena»), στο οποίο σερβίρονται διάφορα παραδοσιακά πιάτα, όπως το «pozole» (μια παχύρευστη σούπα από καλαμπόκι, κοτόπουλο ή χοιρινό, και τσίλι), τα τα «romeritos» (πράσινα λαχανικά μαγειρεμένα με σάλτσα ελιάς, πατάτες και γαρίδες) και τα «bunuelos» (τηγανητή ζύμη περιχυμένη με ζάχαρη και κανέλα), ενώ το «ponche» (ένα ζεστό χριστουγεννιάτικο punch από φρούτα) και το «rompone» (κάτι σαν egg nog με ρούμι) ρέει άφθονο. Αργότερα όλοι κατευθύνονται στην εκκλησία για την τελευταία μεταμεσονύκτια λειτουργία πριν τα Χριστούγεννα («Misa de Gallo»).

Ένα ακόμη ιδιαίτερο μεξικάνικο χριστουγεννιάτικο έθιμο αποτελούν τα «Pastorelas». Πρόκειται για χριστουγεννιάτικα θεατρικά έργα, κωμικού χαρακτήρα, παιγμένα είτε από επαγγελματίες έιτε από ερασιτέχνες, στα οποία αναπαριστάται το ταξίδι των τριών μάγων να βρουν το θείο βρέφος, οι πειρασμοί που ρίχνει ο διάβολος στο διάβα τους και η επικράτηση του καλού με τη συνδρομή του Αρχάγγελου Μιχαήλ. Τα δώρα στο Μεξικό τα φέρνει είτε ο Άγιος Βασίλης την παραμονή των Χριστουγέννων, είτε οι Τρεις Μάγοι στη γιορτή των Θεοφανίων στις 6 Ιανουαρίου, οπότε και σύμφωνα με το έθιμο τα παιδιά αφήνουν την προηγούμενη νύχτα στην πόρτα από όπου θα μπουν οι μάγοι ένα παπούτσι. Η χριστουγεννιάτικη εορταστική περίοδος ολοκληρώνεται στις 2 Φεβρουαρίου με τη γιορτή της «La Candelaria», αφιερωμένη στην παρουσίαση του μικρού Ιησού στον Ναό της Ιερουσαλήμ.

Στην Ουκρανία η παράδοση θέλει την παραμονή των Χριστουγέννων, 6 Ιανουαρίου σύμφωνα με το Ιουλιανό ημερολόγιο, η οικογένεια να συγκεντρώνεται στο σπίτι για το τελευταίο νηστίσιμο γεύμα πριν τη γιορτή των Χριστουγέννων. Το παραδοσιακό αυτό γεύμα («Sviatyi Vechir») αποτελείται από 12 πιάτα, τα οποία αντιπροσωπεύουν τους 12 Αποστόλους και περιλαμβάνει, κυρίως, ψάρια, μανιτάρια και διάφορους τύπους δημητριακών και ξηρών καρπών. Το βασικότερο πιάτο του χριστουγεννιάτικου αυτού εθίμου είναι το «Kutya», το οποίο αποτελείται από στάρι, μέλι, σπόρους παπαρούνας και σταφίδες. Το τραπέζι είναι διακοσμημένο με δεμάτια από στάρια που συμβολίζουν τις πανάρχαιες και πλούσιες σοδειές της Ουκρανίας. Τέλος στο τραπέζι τοποθετείται ένα έξτρα πιάτο στη μνήμη των αποθανόντων μελών της οικογένειας.

Ένα επιπλέον ουκρανικό έθιμο είναι ο στολισμός του χριστουγεννιάτικου δέντρου με ψεύτικους ιστούς αράχνης, για καλή τύχη. Η παράδοση αυτή πηγάζει από την ιστορία μιας πάμφτωχης οικογένειας, η οποία δεν είχε την οικονομική δυνατότητα να στολίσει το δέντρο της. Σύμφωνα με τον μύθο, όταν η οικογένεια ξύπνησε το πρωί των Χριστουγέννων, αντίκρισε έκπληκτη τις αράχνες να έχουν υφάνει τον λαμπερό ιστό τους γύρω από αυτό.

Τέλος, την ημέρα των Χριστουγέννων, στις 7 Ιανουαρίου, ομάδες καλαντιστών, ντυμένοι με πολύχρωμες παραδοσιακές στολές, περιδιαβαίνουν από σπίτι σε σπίτι τραγουδώντας τα κάλαντα και μαζεύοντας δωρεές. Ο ένας εξ’ αυτών κρατάει το αστέρι της Βηθλεέμ, το οποίο συμβολίζει τη γέννηση του Χριστού, ενώ σε διάφορα μέρη την κομπανία συνοδεύουν οργανοπαίχτες, με βιολί, κύμβαλο, και την παραδοσιακή «trembita» (ξύλινος αυλός που χρησιμοποιείται στην περιοχή των Καρπαθίων).