Οπτικοποιώντας την ανθρωπότητα: Ψηφιακή έκθεση του Δικτύου Μουσείων Σύγχρονου Πολιτισμού

Στην έκθεση παρουσιάζονται περισσότερα από 100 έργα τέχνης 62 καλλιτεχνών από τις συλλογές των φορέων που συμμετέχουν στο Δίκτυο (Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου, Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ), Μητροπολιτικός Οργανισμός Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης (MOMus).

Με την επιλογή των έργων επιχειρείται η αποτύπωση, όχι μόνο της παγκόσμιας ανθρωπιστικής και οικονομικής κρίσης στην Covid-19 εποχή, αλλά και άλλων, πρωτόγνωρων προκλήσεων που η ανθρωπότητα καλείται να αντιμετωπίσει και που σχετίζονται με την αυξανόμενη οικονομική ανισότητα, το ανεξέλεγκτο κλίμα φόβου, τον αυθαίρετο περιορισμό ατομικών ελευθεριών και την εργασιακή αβεβαιότητα. Προκλήσεις που καθιστούν πιο επίκαιρη από ποτέ τη συζήτηση για τα ανθρώπινα δικαιώματα, 70 χρόνια μετά την υπογραφή της Ευρωπαϊκής Διακήρυξης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.

Η έκθεση «Οπτικοποιώντας την ανθρωπότητα» προκρίνει την επουλωτική δύναμη της τέχνης που μπορεί να ξεπεράσει εμπόδια όπως η γλώσσα, η κουλτούρα και η πολιτική. Διαρθρωμένη σε τρεις ενότητες, κάθε μία από τις οποίες περιλαμβάνει έργα και από τους τρεις συμμετέχοντες φορείς-μέλη του δικτύου, η έκθεση καταγράφει, ερμηνεύει και αποκαλύπτει αλήθειες πέρα από το ορατό, παρουσιάζει, άλλοτε με ευθύ και άλλοτε με υπαινικτικό τρόπο, εικόνες θάρρους και αδικίας, ελπίδας και απελπισίας, μικρές και μεγάλες επιτυχίες και αποτυχίες του ανθρώπου να προστατέψει τον άνθρωπο.

Γεώργιος Βακιρτζής – Η Σχολή των Αθηνών Νο 2, 1974

Η πρώτη ενότητα με τίτλο «Animus Immortalis Est» θίγει το ζήτημα της αξίας της ανθρώπινης ζωής και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας σε μια εποχή που ο φονταμενταλισμός, ο φασισμός, ο θρησκευτικός εξτρεμισμός και η τρομοκρατία απειλούν τις ανθρωπιστικές αξίες πάνω στις οποίες δομήθηκε η Ευρώπη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η δεύτερη ενότητα με τίτλο «Κάτι Σαν Σπίτι», ασχολείται με την έννοια της Εστίας τόσο κυριολεκτικά όσο και μεταφορικά: η παγκοσμιοποίηση έχει μετατρέψει εκατομμύρια ανθρώπους από πολίτες σε μετανάστες, ενώ το δικαίωμα στην κατοικία, στην ασφάλεια αλλά και στον αυτοπροσδιορισμό είναι λιγότερο δεδομένα από ποτέ. Τί σημαίνει «σπίτι» για τον καθένα από μας;

Η τρίτη ενότητα με τίτλο «Κλιματική Κρίση» παρουσιάζει έργα που στόχο έχουν να καταδείξουν το μείζον ζήτημα της κλιματικής αλλαγής και των μοιραίων περιβαλλοντικών, κοινωνικών και οικονομικών επιπτώσεών της, οι οποίες είναι ήδη παγκοσμίως αισθητές. Οι καλλιτέχνες θέτουν το ερώτημα εάν η ανθρωπότητα  δύναται  να διορθώσει τα περιβαλλοντικά λάθη της.

3. Χρύσα Νικολέρη
UL (Urban Landscape), 2000

Αλέξης Aκριθάκης, Δημήτρης Αληθεινός, Ζίαντ Άνταρ, Δημήτρης Αντωνίτσης, Θανάσης Απάρτης, Αχιλλέας Απέργης, Γεώργιος Βακιρτζής, Γιώργος Γεροντίδης, Αλέξανδρος  Γεωργίου, Απόστολος Γεωργίου, Φρανθίσκο Γκόγια υ Λουθιέντες (Francisco Goya y Lucientes), Νικόλαος Γύζης, Γιώργος Γυπαράκης, Δανιήλ (Παναγόπουλος), Γιώργος Ζογγολόπουλος, Γεώργιος Ιακωβίδης, Χριστίνα Κάλμπαρη, Ορέστης Κανέλλης, Βλάσης Κανιάρης, Βάσος Καπάνταης, Βάσω Κατράκη, Ντέμπορα Κέλι & Τίνα Φάιβας (Deborah Kelly & Tina Fiveash), Δημοσθένης Κοκκινίδης, Λάζαρος Λαμέρας, Γιώργος Λάππας, Ανδρέας Λόλης, Νικηφόρος Λύτρας, Ρενέ Μαγκρίτ (René Magritte), Μέμος (Αγαμέμνων) Μακρής, Αντρέα Μαντένια (Andrea Mantegna), Κατερίνα Μαρούδα, Κάρλος Μότα (Carlos Motta), Μανώλης Μπαμπούσης, Άντρεα Μπάουερς (Andrea Bowers), Χρόνης Μπότσογλου, Λία Ναλμπαντίδου, Φρέια Ναγιάντε (Freya Najade), Σολομών Νικρίτιν (Solomon Nikritin), Χρύσα Νικολέρη, Τζορτζ Οσόντι (George Osodi), Γιάννης Παντελίδης, Θοδωρής Παπαδάκης, Ηλίας Παπαηλιάκης, Λήδα Παπακωνσταντίνου, Ρένα Παπασπύρου, Κωνσταντίνος Παρθένης, Γιάννης Παρμακέλης, Λιουμπόβ Ποπόβα, Ρέμπραντ Χάρμενσζ φαν Ρέιν (Rembrandt Harmensz van Rijn), Ομέντ Σαλεχί, Σαντιάγκο Σιέρα, Άρτεμις Σκεύα, Σωτήρης Σόρογκας, Τάσσος (Αναστάσιος Αλεβίζος), Αθηνά Τάχα, Νίκος Τρανός, Κώστας Τσόκλης, Μισέλ Φρανσουά (Michel François), Τάσος Χριστάκης, Διονύσης Χριστοφιλογιάννης, Γιάννης Ψυχοπαίδης, Αλέξανδρος Ψυχούλης

Το Δίκτυο Μουσείων Σύγχρονου Πολιτισμού ιδρύθηκε με πρωτοβουλία της Διεύθυνσης Εικαστικών, Αρχιτεκτονικής, Φωτογραφίας και Μουσείων Σύγχρονου Πολιτισμού του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και λειτουργεί υπό τη μορφή συνεργατικής πλατφόρμας στην οποία συμμετέχουν οι εποπτευόμενοι μουσειακοί φορείς σύγχρονου πολιτισμού της χώρας.

Η ιδέα προέκυψε από τη διεθνή μουσειακή πρακτική για τη δημιουργία ενός πλέγματος συνεργειών και συνεργασιών με στόχο την εξοικονόμηση πόρων, την εξεύρεση συνεργατικών τρόπων και εργαλείων, την ανταλλαγή τεχνογνωσίας και την από κοινού ανάδειξη των έργων που ανήκουν στις δημόσιες συλλογές της χώρας.

Η ψηφιακή έκθεση «Οπτικοποιώντας την ανθρωπότητα» αποτελεί την πρώτη επίσημη δράση του Δικτύου για την οποία συνεργάστηκαν η Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου, το Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΕΜΣΤ) και ο Μητροπολιτικός Οργανισμός Μουσείων Εικαστικών Τεχνών Θεσσαλονίκης (MOMus). Εγκαινιάστηκε μ’ αυτόν τον τρόπο ένα συλλογικό εκθεσιακό εγχείρημα, στο οποίο για πρώτη φορά τα μεγαλύτερα μουσεία μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης της χώρας συνεργάστηκαν για την υλοποίηση μιας υψηλού επιπέδου διεθνούς έκθεσης αφιερωματικού χαρακτήρα.