Με ποιο έργο Τέχνης συνδεθήκατε το 2020;

Σε ‘μένα η απόλαυση και η εργασία μου, η σύνθεση μουσικής, είναι ένα και το αυτό. Συνεπώς το μυθιστόρημα το οποίο έχει ‘λιώσει’ στα χέρια μου την περίοδο της καραντίνας από το Μάρτιο έως και σήμερα, αποτελεί και το θέμα της νέας μου σύνθεσης.

Τον «Καπετάν Μιχάλη», το αριστούργημα του Νίκου Καζαντζάκη, το είχα διαβάσει στα μετεφηβικά μου χρόνια και άρχισα να το μελετώ τώρα, λέξη προς λέξη, με τη φιλοδοξία να δημιουργήσω μία σύγχρονη λαϊκή όπερα βασισμένη πάνω του.

Αν και το σκηνικό του έργου είναι η εξέγερση των Κρητικών εναντίον των Τούρκων το 1889, το μυθιστόρημα είναι βαθύτατα ερωτικό και αισθησιακό. Από τη μία μεριά, πραγματεύεται έναν απαγορευμένο έρωτα δαίμονα με όλες τις παραμέτρους της ζήλιας: Απόγνωση, πάθος, ενοχή, παράβαση καθήκοντος, και από την άλλη αναδεικνύει τον αγώνα για ελευθερία του οικουμενικού ανθρώπου – μέσα από τον αγώνα του εξεγερμένου Κρητικού – να αποτινάξει κάθε είδος ζυγού από πάνω του: είτε είναι ο κατακτητής του νησιού, είτε τα προσωπικά πάθη, είτε οι σκιές των προγόνων και το χρέος της παράδοσης, είτε τελικά η ελευθερία επιλογής του τέλους της ζωής, του θανάτου.

Ένα μυθιστόρημα λοιπόν για την ελευθερία, στις μέρες της πανδημίας όπου εξαιτίας της ζούμε μία πρόβα απόλυτης ανελευθερίας.

credit: Ελίνα Γιουνανλή

Διαβάζοντας τα «Εκατό χρόνια μοναξιάς»∙ ένα μυθιστόρημα που είχα ξεκινήσει πριν χρόνια και βρέθηκε ξανά στα χέρια μου. Πως χάνεσαι μέσα σε όνειρο. Εδώ η φαντασία ανθίζει, η ιστορία τους, τα ονόματα, οι τόποι σε αφήνουν άφωνο. Μιλάει μόνο ο μάγος Μάρκες. Σε βάζει μέσα στο όνειρο και σου υπενθυμίζει πως η φαντασία είναι απέραντα όσο και το σύμπαν.

Διαβάζοντας τα «Εκατό χρόνια μοναξιάς» ο χρόνος είναι απέραντος. Δεν έχει τέλος. Δεν ξέρω πως θα είναι στο τέλος, αλλά βρίσκομαι ήδη στο δρόμο», όπως ο ίδιος γράφει. Αυτός ο μαγικός χρόνος της ανάγνωσης∙ εκεί όπου όντως ο χρόνος δεν έχει σημασία. Διαβάζω και μπορώ να πάω 300 χρόνια πίσω και πάλι να επιστρέψω στο τώρα.

Και σκέφτομαι, ναι… Και τώρα μπορούμε να χτίσουμε κρεβατοκάμαρες χωρίς παράθυρα για να μην μπορούν να μπουν μέσα οι πειρατές των ονείρων μας. Σε αυτό το τώρα της ανάγνωσης ξαναζούν τα παραμύθια και η πτώση τους, ξυπνούν οι αισθήσεις: Η γεύση, η όσφρηση, η ακοή, η αφή.

«Περιμένοντας, είχε χάσει την δύναμη των μηρών της, το σφρίγος των μαστών της, την συνήθεια της τρυφερότητας αλλά διατηρούσε ανέπαφη την τρέλα της». Διαβάζοντας τα «Εκατό χρόνια μοναξιάς» ναι, ξυπνούν οι αισθήσεις.

credit: Ελίνα Γιουνανλή.

Μέσα στην καραντίνα πέρασαν και ξαναπέρασαν κείμενα, ταινίες και μουσικές από μπροστά μου. Η επιστροφή σε κάτι γνώριμο ήταν συχνά το πιο παρηγορητικό για μένα και επιβεβαίωσε αυτό που, πολλές φορές, θεωρητικά λέμε ότι ένα σημαντικό έργο τέχνης είναι πάντα ζωντανό, ξαναδιαβάζεται και ξαναδιαβάζει την εποχή.

Μέσα σε αυτό το διάστημα η ποίηση με τράβηξε περισσότερο και μέσα σε άλλα, ξαναδιάβασα «Τα ελεγεία της οξώπετρας» του Ελύτη. Και να, που τώρα, αυτό που όταν το είχα διαβάσει μου έμοιαζε απόμακρο και ζοφερό, ήρθε και έκατσε δίπλα μου να μου δώσει κουράγιο, να μου δώσει δύναμη και ελπίδα. Ακόμη πιο ειδικά, η έναρξη της συλλογής και το ποίημα «Ακίνδυνου, Ελπιδοφόρου, Ανεμπόδιστου». Λέει:

«Αχ ομορφιά κι αν δεν μου παραδόθηκες ολόκληρη ποτέ
κάτι κατάφερα να σου υποκλέψω.
Με το λίγο της ψυχής μου κυανό η Όξω Πέτρα μέσ’ από τη μαυρίλα
θ’ αρχίσει ν’ αναδύεται. Μικρές θεές, προαιώνια νέες Φρύγισσες ή Λυδές με στεφάνι ασημί και με πρασινωπά πτερύγια γύρω μου άδοντας θα συναχτούν.
Τότε που και του καθενός τα βάσανα θα εξαργυρώνονται
Χρώματα βότσαλου πικρού: τόσα
με περόνες πόνου όλες σου οι αγάπες: τόσα
Του βράχου η τύρφη και του άφραχτου ύπνου σου η φρικαλέα ραγισματιά: Δυο φορές τόσα
Ώσπου κάποτε, ο βυθός μ’ όλο του το πλαγκτόν κατάφωτο θ’ αναστραφεί πάνω από το κεφάλι μου».
Εκεί, λοιπόν, βρίσκομαι.