Δεν είναι λίγες οι φορές που διάσημοι σκηνοθέτες του κινηματογράφου έχουν εμπνευστεί από το θέατρο για τις ταινίες τους. Εξάλλου, το θέατρο προϋπήρχε του κινηματογράφου, και λογικό είναι να αποτελεί πηγή έμπνευσης τόσο σε επίπεδο αφήγησης, όσο και σκηνοθεσίας. Έτσι, δεν είναι λίγες και οι φορές που κλασικοί και σύγχρονοι δημιουργοί έχουν επηρεαστεί τόσο από ένα θεατρικό έργο που έχουν τολμήσει να το μεταφέρουν στη μεγάλη οθόνη.
Όπως είναι λογικό, η λίστα των θεατρικών έργων που έχουν διασκευαστεί και μεταφερθεί στον κινηματογράφο είναι ατελείωτη και φυσικά άλλοι τα κατάφεραν με επιτυχία, ενώ άλλοι απέτυχαν παταγωδώς. Κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι είναι δύσκολο να μεταφέρει κανείς στη μεγάλη οθόνη όλα τα συναισθήματα που μας προκαλεί ένα θεατρικό έργο στην σκηνή, σίγουρα όμως δεν είναι ακατόρθωτό.
Έτσι, συγκεντρώσαμε 10 αγαπημένα θεατρικά έργα που διασκευάστηκαν με μεγάλη επιτυχία και μας χάρισαν ατελείωτες στιγμές απόλαυσης στον κινηματογράφο.
Η τραγωδία του Ευριπίδη διασκευάστηκε αρκετές φορές στο σινεμά. Η εκδοχή του Λαρς Φον Τρίερ για την δανική τηλεόραση, όμως, αποτελεί ένα σπάνιο αριστούργημα του σκηνοθέτη. Το σενάριο είναι βασισμένο σε μια διασκευή που έκανε ένας άλλος Δανός σκηνοθέτης, ο Καρλ Ντράγιερ, το 1960 για μία ταινία, που δεν γυρίστηκε ποτέ. Έτσι, ο φον Τρίερ αποφάσισε να γυρίσει τη δική του “Μήδεια”, εμπνευσμένος φυσικά από την πρωτότυπη ιστορία του Ευριπίδη. Μάλιστα, λέγεται ότι η ταινία θα γυριζόταν στην Ελλάδα, ενώ ο σκηνοθέτης πρόσφερε τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην Μαρία Κάλλας. Ωστόσο, η ιδέα δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Μάλιστα, ένα χρόνο αργότερα, η Μαρία Κάλλας πρωταγωνίστησε στην “Μήδεια” του Ιταλού σκηνοθέτη Πιερ Πάολο Παζολίνι.
H τραγωδία “Βόυτσεκ” που ο Γκέοργκ Μπύχνερ έγραψε το μακρινό 1837, διασκευάστηκε από τον σκηνοθέτη Βέρνερ Χέρτζογκ το 1979. Η ταινία είναι γερμανικής παραγωγής, ενώ στον πρωταγωνιστικό ρόλο βλέπουμε τον Κλάους Κίνσκι. Η ταινία έχει αποσπάσει αρκετά σημαντικά διεθνή βραβεία και διακρίσεις, όπως μία υποψηφιότητα για Χρυσό Φοίνικα και ένα βραβείο Β’ Γυναικείου Ρόλου για την Εύα Μάτες στο Φεστιβάλ Καννών. Μπορεί η ιστορία του “Βόυτσεκ”, που είναι βασισμένη σε αληθινά γεγονότα, να είναι ανολοκλήρωτη, ωστόσο το έργο παραμένει διαχρονικό, αφού ο Μπύχνερ παρουσίασε ολόκληρο το θρησκευτικό, στρατιωτικό, επιστημονικό και οικογενειακό οικοδόμημα της σύγχρονης κοινωνίας -κάτι που ο Βέρνερ Χέρτζογκ κατάφερε να μεταφέρει και στη μεγάλη οθόνη.
#3 “Βυσσινόκηπος” του Άντον Τσέχοφ – Μιχάλης Κακογιάννης (1999)
Ο Μιχάλης Κακογιάννης, αναγνωρισμένος και βραβευμένος σκηνοθέτης διεθνώς, πολλές φορές είχε επιχειρήσει να σκηνοθετήσει θεατρικά έργα με απόλυτη επιτυχία. Η τελευταία από τις 15 εμβληματικές ταινίες του λοιπόν ήταν ο “Βυσσινόκηπος”. Ο Μιχάλης Κακογιάννης έμεινε πιστός στο κείμενο του Τσέχοφ και με τα σκηνικά και τα κοστούμια του Διονύση Φωτόπουλου, αλλά και την τρομερή μουσική του Τσαϊκόφσκι, κατάφερε να φέρει την απόλυτη επιτυχία. Μάλιστα, όταν ο σκηνοθέτης είχε επισκεφθεί την Ρωσία για μία ιδιωτική προβολή της ταινίας απέσπασε θετικές κριτικές, ενώ ανέφεραν ότι: “‘Eπρεπε να έρθει ένας Έλληνας να μας δείξει πώς να κάνουμε τον Τσέχοφ”. Άλλο ένα ενδιαφέρον γεγονός είναι ότι αυτή η ταινία ήταν μία από τις πρώτες κινηματογραφικές συμμετοχές του πλέον αστέρα του Χόλιγουντ, Τζέραρντ Μπάτλερ, που υποδύθηκε τον Yasha.
#4 “Ρωμαίος και Ιουλιέτα” του Ουίλιαμ Σαίξπηρ – Μπαζ Λούρμαν (1996)
Η πιο διαδεδομένη ιστορία αγάπης όλων των εποχών παρουσιάστηκε στην μεγάλη οθόνη από τον σκηνοθέτη Μπαζ Λούρμαν, σε μία πιο… σύγχρονη εκδοχή. Η τραγωδία διασκευάστηκε στο σινεμά αμέτρητες φορές, ωστόσο, η συγκεκριμένη διασκευή είναι μοναδική, γιατί κανένας άλλος σκηνοθέτης δεν τόλμησε να δώσει μία μοντέρνα πνοή στο έργο. Ο Λεονάρντο Ντι Κάπριο μαζί με την Κλερ Ντέινς πρωταγωνιστούν στην ταινία, έχοντας τον ρόλο των δύο έφηβων που ερωτεύονται, παρ’ όλο που οι οικογένειες τους βρίσκονται σε διαμάχη. Στην ταινία παρουσιάστηκαν οι Καπουλέτοι και οι Μοντέγοι ως δύο αντίπαλες συμμορίες του υποκόσμου που αντί για σπαθιά κρατούσαν όπλα στη σύγχρονη Αμερική. Η ταινία απέσπασε απίστευτα θετικές κριτικές και βραβεία, ενώ συνολικά κέρδισε περισσότερο από 151,8 εκατομμύρια δολάρια στο box office.
Το σκανδαλώδες έργο του Βέντεκιντ “Λούλου” διασκευάστηκε το 1928 από τον Αυστριακό σκηνοθέτη Γκέοργκ Βίλχελμ Παμπστ με τον τίτλο “Το κουτί της Πανδώρας”. Όταν πρωτοκυκλοφόρησε η ταινία δεν απέσπασε θετικές κριτικές και πολλές φορές παρουσιάστηκε με πολλές περικοπές και επανεπεξεργασμένες εκδόσεις, λόγω του… “προκλητικού” θέματος της ιερόδουλης Λούλου. Μία ταινία πολύ “μπροστά” για την εποχή της, που μετέφερε στην οθόνη με επιτυχία το αριστουργηματικό έργο του Βέντεκιντ. Μόλις στα μέσα του 20ου αιώνα άρχισε να αναγνωρίζεται η αξία της ταινίας του Παμπτς, ενώ σήμερα θεωρείται μία από τις σημαντικότερες ταινίες του κλασικού γερμανικού κινηματογράφου.
Ο Ντέιβιντ Τζόουνς είναι άλλος ένας σκηνοθέτης που μετέφερε στον κινηματογράφο ένα εμβληματικό θεατρικό έργο. Μιλάμε για την “Προδοσία” του Χάρολντ Πίντερ, ο οποίος μάλιστα υπογράφει και το κινηματογραφικό σενάριο -και ίσως γι’ αυτό το όλο εγχείρημα να στέφθηκε με επιτυχία. Πρόκειται για μία ιστορία, που αφορά ένα ερωτικό τρίγωνο γεμάτο προδοσίες και εκτυλίσσεται αντίστροφα -μην φοβάστε όμως δεν πρόκειται για ακόμα ένα “Tenet”. Η ταινία έλαβε θετικές κριτικές από τους κριτικούς των New York Times και όχι μόνο, καθώς και μία υποψηφιότητα Όσκαρ για το Βραβείο Καλύτερου Σεναρίου.
#7 “Ποιος Φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ;” του Έντουαρτ Άλμπι – Μάικ Νίκολς (1966)
Η μαύρη κωμωδία του Έντουαρντ Άλμπι ανέβηκε στο Broadway το 1962 και μεταφέρθηκε λίγα χρόνια αργότερα στο σινεμά από τον Μάικ Νίκολς. Στην ταινία πρωταγωνιστεί το δίδυμο Ρίτσαρντ Μπάρτον και Ελίζαμπεθ Τέιλορ, που μας χαρίζουν συγκλονιστικές ερμηνείες. Η ταινία ήταν υποψήφια για 13 βραβεία Όσκαρ και κέρδισε τα 5 από αυτά ενώ το 2008 το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου κατέταξε την ταινία στην 67η θέση στη λίστα με τις 100 καλύτερες ταινίες όλων των εποχών. Η ταινία διαφέρει ελαφρώς από το “στατικό” θεατρικό έργο του Άλμπι, αφού ο σκηνοθέτης κατάφερε να δώσει μία νέα διάσταση στην “Βιρτζίνια Γουλφ” μέσα από έντονες εικόνες και κινήσεις.
Το 1665 ο Μολιέρος έγραψε ιστορία, γιατί -μεταξύ άλλων- έδωσε “ζωή” στον μεγαλύτερο γυναικοκατακτητή της ιστορίας. Όπως ήταν λογικό, για την εποχή του το έργο θεωρήθηκε πολύ τολμηρό, και αντιμετώπισε λογοκρισία και έντονες αντιδράσεις. Πλέον όμως αποτελεί μία από τις πιο διάσημες ιστορίες, γι’ αυτό και ο σκηνοθέτης και ηθοποιός Ζακ Βεμπέρ αποφάσισε να κάνει το σκηνοθετικό του ντεμπούτο, ενσαρκώνοντας παράλληλα τον διάσημο Δον Ζουάν, στο πλάι των Πενέλοπε Κρουζ και Εμανουέλ Μπεάρ. Η ταινία μπορεί να βασίστηκε στο πρωτότυπο σενάριο του Μολιέρου, ωστόσο το φινάλε διαφέρει από το θεατρικό έργο, καθώς ο σκηνοθέτης αποφάσισε να αφαιρέσει όλα τα υπερφυσικά στοιχεία, και να κάνει την ιστορία λίγο πιο “ρεαλιστική”. Ίσως η μόνη αστοχία της ταινίας να είναι ότι ο Βέμπερ θέλησε να πρωταγωνιστήσει ως Δον Ζουαν, με όχι τόσο μεγάλη επιτυχία.
Το έργο γράφτηκε το 1947 και ανέβηκε για πρώτη φορά στην Νέα Υόρκη και έστειλε τον συγγραφέα στην κορυφή της αμερικάνικης λογοτεχνίας. Το “Λεοφωρείον ο Πόθος” πολλές φορές έχει χαρακτηριστεί ως το καλύτερο θεατρικό έργο του 20ου αιώνα και ως το καλύτερο συγγραφικό κείμενο του Τενεσί Ουίλιαμς. Το έργο έγινε διάσημο σε όλο τον κόσμο με την κινηματογραφική μεταφορά του ελληνικής καταγωγής σκηνοθέτη Ελία Καζάν το 1951 με πρωταγωνιστές τους Βίβιαν Λι και Μάρλον Μπράντο. Η ταινία έλαβε 12 υποψηφιότητες και βραβεύτηκε με 4 βραβεία Όσκαρ ενώ το 1997 έλαβε την 45η θέση, ως μια από τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών από το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου.
Το θεατρικό έργο του Νορβηγού συγγραφέα Ερρίκου Ίψεν χαρακτηρίζεται ως ένα κλασικό έργο του ρεαλισμού του 19ου αιώνα και της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Ο κύριος χαρακτήρας του έργου, η Έντα Γκάμπλερ θεωρείται ένας από τους πιο σπουδαίους ρόλους στο θέατρο. Το έργο έχει διασκευαστεί για την μεγάλη οθόνη αρκετές φορές και το 1962 έχει προβληθεί από το ΒΒC. Σκηνοθέτης της ταινίας ήταν ο Άλεξ Σεγκάλ, ενώ πρωταγωνιστούν οι Ίνγκριντ Μπέργκμαν στον ρόλο της Έντας Γκάμπλερ, ο Μάικλ Ρεντγκρέιβ, ο Ραλφ Ρίτσαρντσον και ο Τρέβορ Χάουαρντ.
