Εγκαίνια για την Ερευνητική Σκηνή του Εθνικού με… παραφωνίες

Έμελλε το Εθνικό Θέατρο να είναι, επί της ουσίας, κλειστό. Παρόλα αυτά, ο Δημήτρης Λιγνάδης προχώρησε κανονικά στην ίδρυση της Ερευνητικής Σκηνής, μια δράση στοχευμένη στην έρευνα, τη μελέτη και την εξωστρέφεια του αρχαίου δράματος – όπως την είχε ανακοινώσει κατά την ανάληψη καθηκόντων του, το περασμένο φθινόπωρο.

Για τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Εθνικού Θεάτρου η Ερευνητική Σκηνή συμβάλλει στην «οικοδόμηση ενός καινούργιου οράματος. Είναι μια καινούργια επένδυση, καλλιτεχνική, πνευματική και όχι μόνο» όπως τόνιζε χθες, λίγο πριν το live streaming της εναρκτήριας παράστασης του θεσμού, τη «Μήδεια».

Σύμφωνα με το ιδρυτικό ‘μανιφέστο’, η Ερευνητική Σκηνή έρχεται ως εξελικτικός μετασχηματισμός της Πειραματικής Σκηνής «που τόσα έχει προσφέρει με αναπροσαρμογές ως προς την λειτουργική διάσταση και την σκοποθεσία της» – χωρίς ωστόσο να διευκρινίζεται που θα μεταγγιστεί η πειραματική φόρμα στο εξής για τις παραγωγές του Εθνικού αφού εν ολίγοις καταργείται ο, μέχρι πέρυσι, ρόλος της Πειραματικής Σκηνής. «Επιθυμία μου είναι η Ερευνητική Σκηνή να μην μείνει ένας κενός τύπος. Φιλοδοξώ να γίνει ένας καινός (καινούργιος) τόπος» σημείωνε ο κ. Λιγνάδης, δρομολογώντας μέσω αυτής μια νέα μονάδα παραγωγής αλλά κι ένα αποκλειστικό πεδίο σπουδής για το αρχαίο δράμα.

Στην Ερευνητική Σκηνή θα βρίσκουν στέγη κείμενα της αρχαίας και λατινικής γραμματείας με στόχο να συμβάλλουν στην εκπαίδευση σε εθνικό επίπεδο αλλά και στην ανάδειξη του ελληνικού πολιτισμού μέσα από την εξωστρεφή διάδοση της αρχαίας ελληνικής κληρονομιάς.

Αυτοί οι δύο πυλώνες μεταφράζονται πρακτικά από τον Δημήτρη Λιγνάδη αφενός σε ένα σύγχρονο και ελκυστικό σχολείο βιωματικής διδασκαλίας του αρχαίου δράματος ανοιχτό σε όλους και παράλληλα σ’ έναν πόλο έλξης του ευρύτερου διεθνούς κοινού μέσα από τη θεατρική τέχνη, ο οποίος θα σταθεί επικουρικά στις τουριστικές δράσεις αλλά και στη σύνδεση των ξένων επισκεπτών με τους αρχαιολογικούς χώρους.

Ως προς την πρώτη παράμετρο, η Ερευνητική Σκηνή μοιάζει να συγκλίνει σε σημεία με τις προθέσεις του Λυκείου Επιδαύρου που λειτούργησε κάτω από την ομπρέλα του Φεστιβάλ Αθηνών κατά τη θητεία Θεοδωρόπουλου ενώ αναφορικά με τη δεύτερη προσανατολίζεται τόσο μέσα από το streaming όσο και από το κανονικό θέατρο να προσελκύσει νέες ομάδες κοινού από το εξωτερικό∙ αξιοποιώντας αφενός το φυσικό κεφάλαιο τουρισμού και αφετέρου το streaming κοινό από χώρες της Ευρώπης ή κοιτίδες της ελληνικής ομογένειας.

Φαίνεται δε, πως η σκηνή για το αρχαίο δράμα θα λειτουργεί συμπληρωματικά στις θερινές φεστιβαλικές παραγωγές του Εθνικού, με τον καλλιτεχνικό διευθυντή του ν’ ανακοινώνει (στο πλαίσιο ερώτησης του monopoli.gr) και πιθανή προσθήκη τρίτης παραγωγής – εκτός της επιδαύριας παρουσίας του οργανισμού.

«Διατηρώντας την πεποίθηση ότι το αίτημα για παιδεία είναι ένα αίτημα πάντα ανοικτό προς εκπλήρωση, ελπίζω το κοινό που επιθυμεί την εκπλήρωση αυτής της αδήριτης εσωτερικής ανάγκης, το κοινό που διψάει για κείμενα υψηλής ποιητικής – άρα και πνευματικής – αξίας, ελπίζω, λέω, και ταυτόχρονα καλώ το κοινό αυτό, κάθε ηλικίας να ανταποκριθεί και να προσέλθει στην πρόσκληση της Ερευνητικής Σκηνής».

Πλάνο από την χθεσινή πρεμιέρα της “Μήδειας”. credit: Κάρολ Τζάρεκ.

Το άνοιγμα της Ερευνητικής Σκηνής έγινε το απόγευμα της Κυριακής με την προβολή της, κατά Μάρθας Φριντζήλα, «Μήδειας». Αναμένεται να ακολουθήσει μια ακόμα εμβληματική τραγωδία του Ευριπίδη, καθώς η Άντζελα Μπρούσκου δρομολογεί να επισκεφθεί για δεύτερη φορά τις «Βάκχες» με πρωταγωνιστές τους Χάρη Φραγκούλη, Παρθενόπη Μπουζούρη, Γιάννη Παπαδόπουλο, Μαριάννα Δημητρίου, Έκτορα Λιάτσο.

Στον προγραμματισμό θα προστεθεί μέσα στο Φεβρουάριο και η νέα αναμετάδοση των «Περσών» του Αισχύλου, η περσινή καλοκαιρινή παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου σε σκηνοθεσία Λιγνάδη, κάτω από το format του streaming on demand.

Οι “Πέρσες” on demand credit: Μαριλένα Αναστασιάδου.

Ο σχεδιασμός της Ερευνητικής περιλαμβάνει και την οργάνωση διαλόγων με μελετητές του αρχαίου δράματος, την έκδοση ηλεκτρονικών προγραμμάτων για κάθε παραγωγή αλλά και τις ανοιχτές συζητήσεις με το κοινό – κάτι που έγινε και χθες αμέσως μετά την ολοκλήρωση της προβολής της «Μήδειας».

Η καθαυτή χθεσινή πρεμιέρα της Ερευνητικής, ωστόσο, μόνο ως ατυχής εναρκτήρια συγκυρία για το θεσμό όσο και ατυχή στιγμή για την Μάρθα Φριντζήλα, μπορεί να αξιολογηθεί. Η «Μήδεια» της ήρθε ως συνέχεια στην μουσική ανάγνωση του αρχαίου δράματος – την οποία και υπηρετεί εδώ και πολλά χρόνια∙ αυτή τη φορά μέσα από ένα ερμηνευτικό τρίπτυχο που απαρτιζόταν από την ίδια (στον επώνυμο ρόλο) αλλά και τον Θάνο Τοκάκη και τον Ανδρέα Κωνσταντίνου.

Ανδρέας Κωνσταντίνου, Μάρθα Φριντζήλα, Θάνος Τοκάκης. credit: Κάρολ Τζάρεκ.

Η πρωταγωνίστρια και σκηνοθέτις της προλόγισε τις προθέσεις της επί της παράστασης ως «homage» παρελθόντων θεατρικών ανεβασμάτων και κινηματογραφικών ταινιών βασισμένες στην τραγωδία του Ευριπίδη – κάνοντας αναφορά σε σκηνικές μνήμες της Κατίνας Παξινού, της Μαρία Κάλλας, της Μελίνας Μερκούρη, της Λυδίας Κονιόρδου, της Λυδίας Φωτοπούλου και της Καρυοφυλλιάς Καραμπέτη. Αλλά επειδή ο δρόμος προς την κόλαση είναι, ως γνωστόν, στρωμένος με καλές προθέσεις το αποτέλεσμα, δυστυχώς, δεν δικαίωσε ούτε την δική της προσπάθεια ούτε – πολύ περισσότερο – το εγχείρημα που εκπροσωπούσε.

Μουσική επί σκηνής στη “Μήδεια” από τους Παναγιώτη Μανουηλίδη, Νίκο Παπαϊωάννου και Βασίλη Μαντζούκη.

Κι όσο κι αν λάβει κανείς υπόψη τις σοβαρές δεσμεύσεις πρόσληψης που επιβάλλει η κινηματογράφιση μιας θεατρικής παράστασης, η «Μήδεια» της Μάρθας Φριντζήλα ήταν μια στατική (στα όρια του αναλογίου) σκοτεινή (σε αυτό συνετέλεσαν και τα σκηνικά του Άγγελου Μέντη), ερμηνευτικά μη ελκυστική παράσταση.

Μοναδική ανάσα στην ανάγνωση «Μήδειας», η ανατολίζουσα μουσική του Βασίλη Μαντζούκη με προφανή αναφορά στην βαρβαρική καταγωγή της παιδοκτόνου ηρωίδας. Το εγχείρημα, πάντως, αξίζει καλύτερης συνέχειας.