Η ‘Ολια Λαζαρίδου και η Αμαλία Μουτούση έχουν ένα ιερό σκοπό

Η Γαλιλαία είναι μια εύφορη επαρχία στο βόρειο Ισραήλ. Η Γαλιλαία είναι τόπος αναφοράς στην Καινή Διαθήκη, εκεί όπου γεννήθηκε ο Χριστός και στη συνέχεια περιόδευσε σε όλη την επικράτεια της, κηρύσσοντας ακάματα το λόγο του. Η Γαλιλαία – αν συνομιλήσεις με την ΄Ολια Λαζαρίδου και την Αμαλία Μουτούση – δεν είναι μόνο ένας τόπος∙ μα κι ένας τρόπος ζωής.

Πάνε περισσότερα από πέντε χρόνια που οι δυο τους ξεκίνησαν να συνομιλούν μ’ έναν υψηλό σκοπό, ο οποίος βάζει στο κέντρο την φροντίδα του ασθενούς, του ανήμπορου ανθρώπου. Στην πραγματικότητα η «Γαλιλαία», η Μονάδα Ανακουφιστικής Φροντίδας στα Σπάτα, σηματοδοτεί (από το 2010 οπότε και ιδρύθηκε) ένα παυσίλυπο στο τέλος μιας πονεμένης ζωής. Το σπουδαίο έργο της Μητρόπολης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής που συνδράμει νοσούντες με καρκίνο και με τη νόσο του κινητικού νευρώνα τις βρήκε όχι μόνο αρωγούς αλλά και κοινωνούς του ∙ επαναπροσδιορίζοντας τους τρόπους με τους οποίους η Τέχνη μπορεί να σκύψει στο πλευρό του ανθρώπου.

Έχει έναν ταπεινό δισταγμό, η προσπάθεια των δύο σπουδαίων αυτών ηθοποιών να εξηγήσουν όσα οδήγησαν και συντηρούν την δοτικότητα τους. «Είναι μια χειρονομία ανταπόδοσης, μοιράσματος και χαράς, το ελάχιστο που μπορούμε να κάνουμε. Είναι σαν να φτιάχνουμε κι εμείς ένα φαγάκι και να το ακουμπάμε πάνω στο τραπέζι με υλικά που έχουμε μαζέψει όλα αυτά τα χρόνια απ’τη δουλειά μας, απ’τη ζωή μας, τα λάθη, τις χαρές, τους φόβους μας, ό,τι είμαστε τέλος πάντων» λέει η Αμαλία Μουτούση, συνοψίζοντας τις προθέσεις της σειράς θεατρικών και μουσικών παραστάσεων που έχουν οργανώσει τα τελευταία χρόνια προς ενίσχυση του έργου της «Γαλιλαίας».

“Είναι σαν να φτιάχνουμε κι εμείς ένα φαγάκι και να το ακουμπάμε πάνω στο τραπέζι με υλικά που έχουμε μαζέψει όλα αυτά τα χρόνια απ’τη δουλειά μας, απ’τη ζωή μας, τα λάθη, τις χαρές, τους φόβους μας” λέει η Αμαλία Μουτούση περιγράφοντας το εγχείρημα τους.

Η ιδέα να θέσουν την Τέχνη στην υπηρεσία του «άγιου σκοπού» της Μονάδας ξεκίνησε από την Όλια Λαζαρίδου όταν εγκαινίαζε με τον Παπαδιαμαντικό «Γάμο του Καραχμέτη» έναν κύκλο παραστάσεων, τα έσοδα των οποίων (με ελεύθερη συνεισφορά) θα ενίσχυαν το έργο της «Γαλιλαίας» που αντλεί μόνον από δωρεές. «Έχω καταλάβει πως όταν κάνω κάτι με ένα συγκεκριμένο σκοπό, κάπως απελευθερώνομαι. Εκεί είναι άλλη η χαρά και, μ’ έναν τρόπο, με καθησυχάζει πως είμαι χρήσιμη. Στην περίπτωση της Γαλιλαίας το αντίδωρο έρχεται πιο άμεσα και η σύνδεση με την Τέχνη είναι πιο υγιής και πιο βαθιά» εξηγεί.

“Λέγεται με λόγια; Μοιράζεται; Δεν ξέρω. Είναι σαν να με ρωτάς κάτι για την αναπνοή μου. Τόσο εσωτερική, τόσο κρυφή αλλά και τόσο κινητήρια είναι η πίστη για μένα” σημειώνει η ‘Ολια Λαζαρίδου.

Η εμφάνιση της πανδημίας, που βίαια κατέλυσε τα πάντα, διέκοψε και τον κύκλο των φυσικών παραστάσεων που ανέβαζαν – μετά τον «Γάμο του Καραχμέτη» είχαν συμπρωταγωνιστήσει στο «Αϊβαλί» του Φώτη Κόντογλου για ν’ ακολουθήσει το «Βίωμα της Καλοσύνης» – αναγκάζοντας τις να κατεργαστούν… τέχνας για να μην κοπεί το νήμα προσφοράς στην «Γαλιλαία».

Το «Αναγνωστικό της Γαλιλαίας», λοιπόν, πήρε τη σκυτάλη ως site λογοτεχνικών και ποιητικών αναγνώσεων από την θεατρική αφρόκρεμα της Ελλάδας, εκπέμποντας ένα ακόμη πιο συγκινητικό αλλά και επείγον σήμα στον καιρό του υγιειoνομικού φόβου.

Αυτός ο φόβος είναι μια αλήθεια με την οποία αναμετρώνται διαρκώς οι ασθενείς της Γαλιλαίας. Γι’ αυτό, η Όλια Λαζαρίδου και η Αμαλία Μουτούση έχουν αποδεχθεί πως η προσπάθεια τους αναφέρεται σ’ έναν σκοπό που τις υπερβαίνει∙ ίσως να τις ψηλώνει κιόλας. Η εκφρασμένη πίστη στο Θεό συχνά τονώνει το ηθικό τους και την ίδια ώρα ταυτίζεται με την πίστη τους στον άνθρωπο. Κάπως έτσι πορεύονται.

«Δεν ξεχωρίζω το ένα από το άλλο. Το ένα ενισχύει το άλλο. Αυτό δεν σημαίνει πως η πίστη μου δεν κλονίζεται. Ζορίζεται συνεχώς, σε μια εποχή που χαρακτηρίζεται από σκέτη έπαρση, σε μια εποχή που λατρεύει τον άνθρωπο και τον θεωρεί παντοδύναμο, αυτή η πίστη στριμώχνεται από τα γύρω. Γιατί έπαρση και πίστη δεν μπορούν να συνυπάρχουν. Κι είναι ένας αγώνας καθημερινός να μη με ρουφήξει αυτό το τίποτα αλλά να βρίσκω το κουράγιο να πηγαίνω προς αυτό που ξεδιψάει τη ψυχή μου» ομολογεί η Αμαλία Μουτούση.

Είναι αυτή η άγρια εποχή που αναγκάζει την Όλια Λαζαρίδου να θίγει δημόσια παρόμοια ζητήματα με κάποια συστολή. «Οι κοινωνίες παντού είναι τόσο διχασμένες που τους αρκεί μια φράση για να πιαστούν και να διαφωνήσουν. ‘Άλλοι θεωρούν πως η συζήτηση για το Θεό είναι ντεμοντέ. Οι μέρες μας είναι μέρες διεκδίκησης δικαιωμάτων. Ωστόσο, δεν τελειώνει εκεί το αίτημα της ζωής. Τα δικαιώματα μας είναι ο δρόμος που θα περπατήσουμε για να πάμε παρακάτω» παρατηρεί καθώς δυσκολεύεται να ορίσει τι είναι πίστη για εκείνη. «Λέγεται με λόγια; Μοιράζεται; Δεν ξέρω. Είναι σαν να με ρωτάς κάτι για την αναπνοή μου. Τόσο εσωτερική, τόσο κρυφή αλλά και τόσο κινητήρια είναι η πίστη για μένα».

Στον χώρο της Γαλιλαίας στα Σπάτα.

Στο πέρασμα των χρόνων η «Γαλιλαία» έγινε για την Λαζαρίδου και τη Μουτούση, το πεδίο ζύμωσης όσων τους κινούν και τους καθορίζουν: Της Τέχνης και συνάμα της πνευματικής, οντολογικής αναζήτησης. Όπως σημειώνει η Αμαλία Μουτούση « Η Γαλιλαία αντιπροσωπεύει για μένα μία στάση ζωής γιατί πίσω από το ανεκτίμητο έργο της υπάρχει ένας τρόπος κι ένα ήθος που μπορώ να εμπιστευτώ ανεπιφύλακτα: Μου μαθαίνει πώς να ζω, πως να αντιλαμβάνομαι τον κόσμο, είναι ένας χώρος ανοιχτός στα ερωτήματα που έχω μέσα μου, ένας χώρος που ενισχύει την πίστη μου στον Θεό και στον άνθρωπο».

Οι επαφές τους με τους σκληρά δοκιμαζόμενους ασθενείς που φιλοξενούνται στη Γαλιλαία είναι σπάνιες γιατί «ακόμα κι όταν δεν έρχεσαι σωματικά κοντά στον ασθενή, πάλι κοντά του είσαι» όπως εκτιμά η Αμαλία. Θαυμάζουν, φυσικά, εκείνους που σφίγγουν με τρυφερότητα το χέρι όλων όσων συνομιλούν με το τέλος. «Αν είχα την γενναιότητα και τη γενναιοδωρία των εθελοντών ίσως να μην χρειαζόμουν καν το θέατρο για να πλησιάσω αυτές τις αξίες» λέει η Όλια. «Ο θάνατος είναι η φόδρα της ζωής κι ας παριστάνουμε πως δεν την βλέπουμε. Ίσως γι’ αυτό να μας ευθυγραμμίζει τόσο η ιστορία της Γαλιλαίας».

Ενωμένες από τη μακρά φιλία μα και από τον ιερό σκοπό τους.

Ο δεσμός φιλίας που τους δένει χρόνια τώρα έμελλε να ωριμάσει μέσα από αυτήν την κοινή προσπάθεια που διαρκώς συμπαρασύρει κι άλλους. «Υπήρξα πάντα ένα αγρίμι, η πορεία μου για πολύ καιρό ήταν μοναχική κι αυτοσχεδιαστική. Η Αμαλία βρίσκεται ανάμεσα στους λίγους ανθρώπους που νιώθω τόσο κοντά μου. Κι αυτό γιατί οι ψυχές μας ήρθαν κοντά και ύστερα ακολούθησε η αγάπη για το θέατρο και όλα τα υπόλοιπα. Η Γαλιλαία επανατροφοδότησε τον κοινό τόπο, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν διαφωνούμε. Παραμερίζουμε, όμως, τις διαφωνίες και τους εγωισμούς γιατί μας ενώνουν πολλά περισσότερα» λέει η Όλια Λαζαρίδου. «Η φιλία μου με την Όλια είναι ένα πολύτιμο δώρο και το κίνητρο μας γι’ αυτό που κάνουμε μαζί είναι τόσο γνήσιο και καθαρό που μας φέρνει ακόμα πιο κοντά και μας μαλακώνει σε κάθε δύσκολη στιγμή» παίρνει τη σκυτάλη η Αμαλία Μουτούση.

Τα δύσκολα συνεχίζονται. Μέσα κι έξω από τη Γαλιλαία. Το ίδιο και η παράλληλη ζωή του «Αναγνωστικού» της. Το «Άσμα Ασμάτων» το βιβλικό κείμενο σε μετάφραση Γιώργου Σεφέρη όπως το σκηνοθέτησε η ‘Ολια Λαζαρίδου το 2016 με πρωταγωνιστές αποφοίτους του Θεάτρου Τέχνης γίνεται αντικείμενο συζήτησης ανάμεσα στους νεαρούς ηθοποιούς και στον Μητροπολίτη Μεσογαίας και Λαυρεωτικής Νικόλαο ως το νέο απόκτημα των Αναγνώσεων. Προσθέτοντας ένα καινούργιο κεφάλαιο στην περιοχή όπου διασταυρώνεται η καλλιτεχνική και πνευματική αναζήτηση.