Στο Τατόϊ του μέλλοντος

Ξενοδοχειακή μονάδα και spa, καφέ και πολυτελές εστιατόριο, οινοποιείο, αγροτικές και κτηνοτροφικές δραστηριότητες, διαμόρφωση μονοπατιών για ποδηλασία και ιππασία. Τα 42.000 στρέμματα των πρώην βασιλικών κτημάτων στο Τατόϊ πρόκειται να αποκτήσουν ένα ευρύτατο φάσμα χρήσεων – που δεν θα προσβάλλει το περιβάλλον – όπως ανακοίνωσε χθες η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη κατά την παρουσίαση της μελέτης βιωσιμότητας του κτήματος.

Η νέα πολυποίκιλη ταυτότητα του Τατοϊου που, για την κ. Μενδώνη συνιστά «εθνικό στόχο», θεμελιώνεται σε ένα σύστημα πέντε θεματικών αξόνων – ιστορία και πολιτισμός, υπαίθρια άθληση και αναψυχή, αγροτική οικονομία, έρευνα και γνώση, ευεξία και ηρεμία – το οποίο αναμένεται να υλοποιηθεί με την σύμπραξη δημοσίου και ιδιωτικού φορέα. Το μεικτό σύστημα υποδομών και επενδύσεων φαίνεται, βάσει της μελέτης που έγινε με χορηγία του Ιδρύματος Λασκαρίδη, να εισηγείται εμπλοκή τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα.

Εντυπωσιακή αρχειακή αεροφωτογραφία των ανακτόρων από το “Χρονικό του Τατοϊου” του ιστορικού Κώστα Σταματόπουλου (εκδόσεις Καπόν).

Πάντρεμα δημόσιου και ιδιωτικού για λόγους βιωσιμότητας

«Εάν πάμε σε μία λογική αξιοποίησης μόνο από το Δημόσιο, τότε το κτήμα δεν είναι βιώσιμο. Εάν πάμε σε μία λογική απόλυτης διαχείρισης από ιδιώτες, τότε δεν κρατάμε αυτό το οποίο θέλουμε να διατηρήσουμε, δηλαδή τη μεγάλη προστασία του περιβάλλοντος, του δάσους και την προστασία του πολιτιστικού αποθέματος. Επομένως, πηγαίνουμε σε ένα μέσο σενάριο, το οποίο είναι απόλυτα φιλικό για το περιβάλλον, δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην ανάδειξη του ιστορικού πυρήνα και στην προστασία του δάσους. Αυτή άλλωστε η εκδοχή, η μεικτή εκδοχή, είναι και αυτή την οποία το Υπουργείου Πολιτισμού πρότεινε για χρηματοδότηση και από το Ταμείο Ανάκαμψης» τόνιζε χθες η υπουργός Πολιτισμού στους δημοσιογράφους. Είχε προηγηθεί η εκτενής ενημέρωση του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, των υπουργών των αρμόδιων υπουργείων καθώς των φορέων τοπικής αυτοδιοίκησης της περιοχής.

Βάσει των υπολογισμών της μελέτης, η διμερής επένδυση θα κυμανθεί μεταξύ των 98 και 130 εκατομμυρίων ευρώ αν και για την ώρα προτεραιότητα έχει η εκπόνηση των μελετών για το ίδιο το έργο που δεν αναμένονται νωρίτερα από τον Αύγουστο του 2022 – οπότε και έχει δρομολογηθεί η συμβασιοποίηση του έργου κατά το 70% και το 2023 για το υπόλοιπο 30%.

Ο χάρτης του κτήματος Τατοϊου λοιπόν, διακρίνεται σε πέντε “περιοχές” όπου θα αναπτυχθούν και οι χρήσεις. Οι πολιτιστικές και ιστορικές δραστηριότητες θα στεγαστούν στην ανακτορική κτηριακή ενότητα η οποία θα αποκατασταθεί πλήρως από το υπουργείο Πολιτισμού ενώ συνάμα θα αξιοποιηθούν οι κήποι και τα συνοδευτικά κτήρια των ανακτόρων για τη χρήση καφέ, εστιατορίων, εργαστηρίων και άλλων εκδηλώσεων.

Οι δασικές εκτάσεις του κτήματος θα διαμορφωθούν με μονοπάτια για περιπατητές, ποδηλάτες, ιππείς εξυπηρετώντας την δεύτερη ενότητα, αυτήν της υπαίθριας άθλησης και αναψυχής χωρίς να αποκλείονται και έξτρα δραστηριότητες εντός του δάσους, όπως παιδικές κατασκηνώσεις και χώρους υπαίθριου αθλητισμού.

Δραστηριότητες αγροτικής οικονομίας θα αναπτυχθούν πέριξ των ανακτόρων , αναβιώνοντας αγροτικές και κτηνοτροφικές δραστηριότητες με τουριστικό έρεισμα. Για λογαριασμό αυτής της τρίτης ενότητας πρόκειται να αξιοποιηθεί μεγάλο μέρος των υφισταμένων κτιρίων όπως το οινοποιείο.

Το Μεγάλο Λιβάδι, ένα ξέφωτο, μέσα στο κτήμα Τατοϊου. credit: Ηλίας Γεωργουλέας.

Η έρευνα και η γνώση θα κυριαρχήσει στον τέταρτο τομέα και θα είναι συναφής με όλες τις παραπάνω χρήσεις που θα αποδοθούν ξανά στο κτήμα. Ωστόσο, για την φιλοξενία τους αναμένεται δοθεί άδεια για νέα δόμηση της τάξεως των 3.000τ.μ., η οποία –όπως ξεκαθάρισε η υπουργός Πολιτισμού – δεν θα ψαλιδίσει το δάσος. «Αυτό είναι κατηγορηματικό. Η μέριμνά μας είναι η προστασία του δάσους. Το δάσος είναι πολυτιμότατο για την Αττική. Είναι μοναδικό το δάσος της Πάρνηθας και δεν θα επηρεαστεί καθόλου. Άλλωστε η όποια νέα δόμηση, εάν και εφόσον κριθεί αναγκαία, δεν θα ξεπερνά τα 3.000τ.μ. Μέσα στα 42.000 στρέμματα οι 3.000τ.μ. είναι ένα παντελώς ασήμαντο ποσοστό» απάντησε χαρακτηριστικά η κ. Μενδώνη σε ερώτηση του Monopoli.

Οι στρατώνες θα πάρουν ξενοδοχειακή χρήση.

Η παλέτα του Τατοϊου ολοκληρώνεται με την ενότητα της ευεξίας και της ηρεμία συνώνυμη με την επανίδρυση ξενοδοχείου. Κι αυτό γιατί και στο παρελθόν λειτουργούσε μέσα στο κτήμα υπήρχε το ξενοδοχείο «Τατόιον», το οποίο, όπως όλα δείχνουν θα επεκταθεί στα κτήρια των στρατώνων για να φιλοξενήσει και άλλες ταυτόσημες με το ξενοδοχείο εγκαταστάσεις: Spa, χώρους εκδηλώσεων, εστιατόρια.

Το κτήριο που στέγαζε το παλιό ξενοδοχείο “Τατόιον”. credit: Βασίλης Κουτσαβλής

Όλες οι θεματικές εντάσσονται σε ζώνες χρήσεων γης σύμφωνα με το ισχύον θεσμικό πλαίσιο: Δασικής αναψυχής, ελεύθερων χώρων αστικού πρασίνου, τουρισμό αναψυχής και αγροτικής χρήσης. Η νέα μελέτη εκπονήθηκε από διεπιστημονική ομάδα, ιδιωτών και στελεχών του δημοσίου υπό την ευθύνη και εποπτεία του Υπουργείου Πολιτισμού και η οποία φαίνεται πως ενσωμάτωσε προτάσεις και συγκεκριμένα στοιχεία από προηγούμενες μελέτες που δημοσιεύονται την τελευταία 20ετία: Το 2003, οπότε και βασιλική περιουσία περιήλθε στο δημόσιο η τότε ΕΤΑΜ εκπόνησε μια πρώτη μελέτη. Ακολούθησε ο Οργανισμός Ρυθμιστικού Αθήνας το 2012 και το 2015 ενώ στο ενδιάμεσο, το 2014 η Ελληνική Εταιρεία είχε συντάξει τη δική της μελέτη.

Άποψη από το Βασιλικό Κοιμητήριο. credit: Ηλίας Γεωργουλέας

Στα άμεσα βήματα του ΥΠΠΟ είναι η ίδρυση Εταιρείας Ειδικού Σκοπού και μέσω αυτής θα δρομολογηθεί το σχήμα διοίκησης του κτήματος. Εν τω μεταξύ, η πρώτη μελέτη που θα ανατεθεί θα είναι συγκοινωνιολογικού περιεχομένου καθώς η ήδη αυξημένη επισκεψιμότητα στο Τατόϊ προκαλεί κυκλοφοριακό κομφούζιο στην περιοχή∙ κατά συνέπεια προέχει να διαμορφωθούν είσοδοι και έξοδοι καθώς και χώροι στάθμευσης των επισκεπτών.

Για τις μελλοντικές μελέτες που αναφέρονται στον ιστορικό πυρήνα το Τατοϊου θα αντληθούν χρήματα από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, εθνικοί πόροι και συγχρηματοδοτούμενοι, δηλαδή το τρέχον ΕΣΠΑ. Αναφορικά με τις μελέτες των υπόλοιπων υποδομών θα χρηματοδοτηθούν από εθνικούς πόρους και συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα από τα συναρμόδια υπουργεία.

Η περίφημη μπανιέρα του βασιλιά Γεωργίου Α΄ στους κήπους του κτήματος.

Στο κτήμα στέκουν 55 κτήρια, έκτασης 15.085 τ.μ., εκ των οποίων τα 27 είναι κηρυγμένα μνημεία από το 2003 με ομόφωνη γνωμοδότηση του Κεντρικού Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων. Τα κτήρια αυτά εκτείνονται σε 1.600 περίπου στρέμματα ενώ άλλα 1.200 υπολογίζονται ότι καλύπτουν οι αγροτικές εκτάσεις.

Το σύνολο του κτήματος αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του Εθνικού Δρυμού της Πάρνηθας που, φιλοξενεί πλούσια βιοποικιλότητα και απειλούμενα είδη πανίδας. Γι’ αυτό και η Λίνα Μενδώνη δεσμεύτηκε για το αυτονόητο: «Είναι ένας εξαιρετικά πολύτιμος χώρος. Αν σήμερα διατηρείται ένα μικροκλίμα, εν πολλοίς οφείλεται στο δάσος της Πάρνηθας, γι’ αυτό και πρέπει να το σεβαστούμε και να το προφυλάξουμε με πάρα πολύ μεγάλη ευλάβεια».