Παύλος Σάμιος: Έφυγε από τη ζωή ο σπουδαίος ζωγράφος

Ο ζωγράφος και καθηγητής της ΑΣΚΤ, Παύλος Σάμιος, έφυγε από τη ζωή σήμερα, Πέμπτη 4 Φεβρουαρίου, μετά από ολιγόμηνη μάχη με την επάρατο νόσο. Ήταν παντρεμένος με τη Μαρία Ξανθάκου και είχε δύο κόρες από τον πρώτο του γάμο.

Ο σπουδαίος καλλιτέχνης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1948. Από μικρός ασχολήθηκε με τη ζωγραφική και το σχέδιο βοηθώντας τον πατέρα του στο εργαστήριο παπουτσιών. Αγάπησε τη θρησκευτική ζωγραφική που τον κέρδισε από πολύ νωρίς και εργάστηκε στο εργαστήρι Αγιογραφίας του Διονύση Καρούσου μέχρι τα δεκαοκτώ του χρόνια. Παράλληλα παρακολούθησε μαθήματα σχεδίου στο Εργαστήρι του Πάνου Σαραφιανού και πέρασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών.

Όπως αναφέρεται στην προσωπική του σελίδα, δάσκαλοί του ήταν ο Νίκος Νικολάου στο Προκαταρκτικό και ο Γιάννης Μόραλης στο Εργαστήριο Ζωγραφικής. Ο Νίκος Νικολάου είχε σαν αρχή το σχέδιο και την παράδοση της Αρχαίας Ελληνικής Τέχνης και ο Γιάννης Μόραλης εισήγαγε τους σπουδαστές του στη σύγχρονη τέχνη. Σπουδαίοι δάσκαλοι που τους οφείλει πολλά, όπως επίσης και στο Γιάννη Τσαρούχη. Είχε την ευκαιρία να τον γνωρίσει στο Παρίσι και να μάθει τόσα πολλά για την ελληνική παράδοση, μέσα από τα μάτια ενός μοναδικού ζωγράφου που στα πρώτα του έργα τον επηρέασε πολύ. Την ίδια εποχή ήταν στη μοναδική παρέα του «Μαγεμένου Αυλού», όπου ο Μάνος Χατζιδάκις, μάγος του λόγου και γνώστης της ανάγκης των νέων, τους έμαθε να σκέπτονται χωρίς όρια.

Από το 1978 έως το 1992 έζησε και εργάστηκε στο Παρίσι.

Από το 2000 ήταν καθηγητής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας (Εργαστήριο παραδοσιακής ζωγραφικής fresco-βυζαντινές εικόνες-χειρόγραφα). Έχει ζωγραφίσει με την τεχνική του fresco πολλές μικρές εκκλησίες.

Έχει πραγματοποιήσει 70 ατομικές εκθέσεις και έχει λάβει μέρος σε σημαντικές ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Ήταν παντρεμένος με τη Μαρία Ξανθάκου. Από τον πρώτο του γάμο έχει δύο κόρες την Πανδώρα και την Αφαία οι οποίες ζουν στο Παρίσι. Ήδη είχε αρχίσει να ζωγραφίζει τα έργα της επόμενης έκθεσης του, που δεν πρόλαβε να πραγματοποιήσει με τίτλο «Broken Reality», («Σπασμένη πραγματικότητα»), επιχειρώντας μια σύνδεση με την έκθεση του “Broken History” («Σπασμένη Ιστορία»), εμπνευσμένος από την σημερινή πραγματικότητα.

Η τελευταία ατομική του έκθεση πραγματοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο-Οκτώβριο του 2020 στην γκαλερί Σκουφά, με τίτλο «Καφέ Παράδεισος», όπου ο Παύλος Σάμιος παρουσίασε μια νέα ενότητα έργων, στο αγαπημένο του θέμα των καφενείων, που τον είχε απασχολήσει για πρώτη φορά τη δεκαετία του ‘80 στο Παρίσι. Σε μια εποχή που η ανθρώπινη επαφή ακολουθεί κανόνες συμβίωσης και η ανάγκη συνύπαρξης γίνεται πιο έντονη, ο Παύλος Σάμιος, μας καλούσε μέσα από αυτήν την ύστατη έκθεση του, σ ένα χώρο συναναστροφής, ξεγνοιασιάς και οικειότητας, στο δικό του «Καφέ Παράδεισος».

Από τις πιο σημαντικές εκθέσεις του των τελευταίων ετών ήταν η έκθεση του με τίτλο «Broken History», που φιλοξενήθηκε στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Ελλάδος από τον Μάρτιο ως το Φθινόπωρο του 2019.

O καταξιωμένος ζωγράφος είχε επιλέξει σ αυτή του την έκθεση ένα διαφορετικό υλικό, χάρτινες κούτες που έχει συλλέξει από τον δρόμο, το οποίο απογείωσε με την έμπνευση του και τη ζωγραφική του. Αυτό το ευτελές, αλλά τόσο δυναμικό υλικό, συνώνυμο της μετακίνησης και της αλλαγής τόπου, έγινε ο καμβάς των αρχαίων συμβόλων και λειτούργησε ως γέφυρα του παρελθόντος με το παρόν. Ο Σάμιος κατακερμάτισε τα αρχαία αγάλματα σε διαφορετικά κομμάτια χαρτόνι, αποδομώντας την ιστορία και προσφέροντας συνάμα μια διαφορετική οδό προσέγγισης της.

Εξαιρετικά σημαντική επίσης, στο σύνολο των εκθέσεων του, ήταν η μεγάλη αναδρομική του έκθεση που φιλοξενήθηκε τον Νοέμβριο του 2014 στο κτήριο της οδού Πειραιώς του Μουσείου Μπενάκη, με τίτλο «Ζωγραφική Απολογία». Ο Παύλος Σάμιος είχε παρουσιάσει σ αυτή του την έκθεση για πρώτη φορά τα έργα που δημιούργησε τα τελευταία τέσσερα χρόνια, καθώς και μια επιλογή έργων που κάλυπταν όλη την πορεία του στη ζωγραφική ως τότε και κατέγραφαν τα θέματα που τον είχαν απασχολήσει κατά καιρούς στις ατομικές του εκθέσεις.
Και τις τρεις παραπάνω εκθέσεις είχε επιμεληθεί η σύζυγος του Μαρία Ξανθάκου, η οποία στάθηκε στο πλευρό του όλο το διάστημα της μάχης που έδινε από το καλοκαίρι και μετά.

«Με την ισχυρή του τεχνική, αποτέλεσμα της μαθητείας του δίπλα στον Γιάννη Μόραλη και τον Νίκο Νικολάου, αλλά και της γνώσης του για τη βυζαντινή ζωγραφική, ο Παύλος Σάμιος, πέτυχε στο έργο του κάτι σπάνιο. Είτε απεικόνιζε στον καμβά, πρόσωπα, είτε το γυναικείο σώμα, είτε χώρους, τους χάριζε προσωπικότητα και όγκο που ξέφευγαν από τις δύο διαστάσεις του κάδρου. Από σήμερα βρίσκεται στο «Καφέ Παράδεισος», όπως είχε ονομάσει την τελευταία του έκθεση, μόλις τον περασμένο Σεπτέμβριο. Ο ίδιος θα μας λείψει, όμως τα έργα του, με τα χρώματα και τη γεωμετρία τους θα μας θυμίζουν το χάρισμά του. Εκφράζω τα θερμά μου συλλυπητήρια στην οικογένεια και στους φίλους του».

«Ο Παύλος Σάμιος, δεν ήταν μόνο ένας από τους σημαντικότερους ζωγράφους της εποχής μας. Πέρα από το πλούσιο έργο του στις πάνω από 70 εκθέσεις που πραγματοποίησε, άφησε και μια σπουδαία καλλιτεχνική παρακαταθήκη διδάσκοντας εκατοντάδες ταλαντούχους νέους στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών. Αφού μαθήτευσε δίπλα στους μεγάλους της ελληνικής τέχνης, μελέτησε τόσο την αρχαία ελληνική τέχνη, όσο και τη θρησκευτική ζωγραφική, έζησε χρόνια στο Παρίσι και γνώρισε σε βάθος όλη την ευρωπαϊκή τέχνη, δημιουργώντας το δικό του μοναδικό και αναγνωρίσιμο καλλιτεχνικό ιδίωμα. Καλλιτέχνης με βαθιά καλλιέργεια, πολυδιάστατη προσωπικότητα, υπήρξε ιδιαίτερα ευγενής και αγαπητός τόσο στους πολυάριθμους μαθητές του όσο και σε όλη την κοινότητα της τέχνης, η οποία σήμερα πενθεί την απώλειά του μαζί με τους οικείους του».