Status Update: Τάσος Αποστόλου, βαθύφωνος – ηθοποιός

Θυμάμαι στις γιορτές που γίνονταν στο σπίτι ή σε επισκέψεις σε οικογενειακούς φίλους, πολλές φορές προτιμούσα να μένω με τους μεγάλους και να τραγουδάω μαζί τους. Και οι δύο γονείς μου είχαν ωραίες φωνές. Η επαφή μου με τη μουσική ξεκίνησε νωρίς, όπως και τα μαθήματα πιάνου. Αργότερα, στο Λύκειο, έπαιζα μόνος μου αυτοσχέδια μονόπρακτα (που πάντα περιείχαν τραγούδι), συνήθως δακρύβρεχτα και μελό…

Θαύμαζα στοιχεία σε καλλιτέχνες, τα παρατηρούσα προσεκτικά και διδασκόμουν από αυτά. Πάντα όμως έψαχνα τη δική μου εκδοχή στα πράγματα, πολλές φορές υπερβάλλοντας, αναθεωρώντας συνεχώς ή και χάνοντας το στόχο. Παράλληλα, θυμάμαι με αγάπη τους δασκάλους μου στο τραγούδι, κάποιους δασκάλους στο θέατρο και κάποιους “φωτισμένους” σκηνοθέτες και συνεργάτες.

Έχοντας όμως ξεκινήσει από το θέατρο, δυσκολευόμουν να αγαπήσω την όπερα, που συνήθως παιζόταν μ’ έναν εξαιρετικά συμβατικό τρόπο. Ως εκ τούτου, παρά την εξαιρετική μουσική, το σκηνικό αποτέλεσμα δε με συγκινούσε. Οι δυνατότητες όμως της φωνής και οι δάσκαλοί μου στο τραγούδι με οδηγούσαν επίμονα προς τα εκεί. Όταν πια πήγα στην Ιταλία τα πράγματα ξεκαθάρισαν.

Συγκινήσεις από ρόλους, από χώρους (π.χ. Επίδαυρος, Ηρώδειο κ.α.) και, κυρίως, συναντήσεις με ανθρώπους. Συνεργάτες, συναδέλφους που ήρθαμε πολύ κοντά, σκηνοθέτες που η επαφή μαζί τους καθόρισε την πορεία μου στην τέχνη αλλά και τη ζωή. Ταξίδια, περιοδείες, ξενύχτια και ένας τρόπος ζωής τόσο πλούσιος σε εμπειρίες.

συνεργαζόμενος με σπουδαίους σκηνοθέτες και ηθοποιούς και παίζοντας πρωταγωνιστικούς ρόλους σε σημαντικά έργα και θέατρα. Κάποια πράγματα τα έκανα καλά, κάποια μέτρια και κάποια κακά. Παρ’ ότι όταν πήγα στην Ιταλία είχα ήδη πάνω από δέκα χρόνια καριέρας πίσω μου, πιστεύω ότι εκεί συνειδητοποίησα τι σημαίνει να είσαι ηθοποιός, την τεχνική, τι πραγματικά είναι η θεατρική πράξη. Τα σεμινάρια και η επαφή μου με το Luca Ronconi ήταν αποκαλυπτικά. Μακάρι να μπορούσα να ξανακάνω όλους τους ρόλους από την αρχή.

μετά την επιστροφή μου από την Ιταλία. Όμως, η θεατρική μου εμπειρία αλλά και όσα έμαθα εκεί βρήκαν, σε μεγάλο βαθμό, εφαρμογή στη δουλειά μου στην όπερα. Και ίσως κατάφερα, στο ποσοστό που μου αναλογεί, να συμβάλω στην υποστήριξη της άποψης ότι ένας τραγουδιστής μπορεί να είναι και ηθοποιός και ερμηνευτής.

Πραγματικά, δεν είμαι σίγουρος ότι γνωρίζω τι ακριβώς σημαίνει αυτό το “σοβαρό”. Αν λέγοντας σοβαρό, εννοούμε δύσκολο στην κατανόηση του, τότε σίγουρα κάνουμε λάθος. Η όπερα ξεκίνησε ως λαϊκό είδος και τόσο η μουσική όσο και τα libretti έχουν πολλά επίπεδα κατανόησης, από το πιο απλό ως το πολύ σύνθετο. Αν εννοούμε ότι απαιτεί πολύ μόχθο και πειθαρχία η επαγγελματική ενασχόληση με αυτό το είδος τέχνης, τότε έχουμε δίκιο. Επίσης αν υπονοούμε ότι οι άνθρωποι της όπερας είναι “σοβαροί”, τότε είμαστε βαθιά γελασμένοι. Οι πιο σοβαροί άνθρωποι της όπερας (όπως και του θεάτρου άλλωστε, αλλά και της τέχνης γενικότερα) είναι συνήθως άνθρωποι απλοί με μεγάλη δόση αυτοσαρκασμού, δεν πιστεύουν ότι είναι ή κάνουν κάτι το ιδιαίτερο ή ξεχωριστό και ζουν μια καθημερινότητα αρκετά κοινή (αν εξαιρέσουμε τις ατέλειωτες ώρες μελέτης και εξάσκησης…), που δεν περιέχει μόνο πνευματικές αναζητήσεις. Και τώρα διάλειμμα γιατί πρέπει να απλώσω τα ρούχα.

Φυσικά και οι καλές συνεργασίες, με καλλιτέχνες και οργανισμούς. Όπως και οι συνεχείς προκλήσεις, με ρόλους και παρτιτούρες που σε αναγκάζουν να υπερβείς νέες δυσκολίες. Όμως, τίποτα δεν είναι πιο δημιουργικό και παραγωγικό από την αδιάκοπη εξάσκηση και εξεύρεση νέων τρόπων και δρόμων.

Και αυτό είναι ένα σημαντικό πλεονέκτημα. Μπορεί να μη θέλησα ποτέ να ζήσω μόνιμα εκτός Ελλάδας, αλλά η δυνατότητα που μου παρέχεται να συνεργάζομαι με όπερες του εξωτερικού και να ταξιδεύω για συναυλίες, είναι κάτι πολύ σημαντικό. Όχι μόνο γιατί εμπλουτίζω τις εμπειρίες μου ως προς συνεργασίες και προκλήσεις ή λόγω των οικονομικών απολαβών, αλλά και γιατί συναντώ άλλες κουλτούρες, άλλους τρόπους σκέψης σε επαγγελματικό και διαπροσωπικό επίπεδο.

Εννοώ πως μεταξύ του τραγουδιστή και του κοινού (ή της ορχήστρας και του κοινού), δε μεσολαβεί τίποτα. Ούτε μικρόφωνα, ούτε επεξεργασίες ή τεχνητά βάθη, είτε οποιεσδήποτε αλλοιώσεις ή τεχνικά μέσα. Το κοινό εισπράττει, ακόμα και σωματικά, τις δονήσεις μιας ζωντανής φωνής, ενός άλλου σώματος. Αυτή η εμπειρία είναι αναντικατάστατη. Ως εκ τούτου, η όπερα στην τηλεόραση είναι αναγκαίο κακό. Μπορεί να χάνεται το στοιχείο της άμεσης εμπειρίας, αλλά, στους εξαιρετικά δύσκολους καιρούς που ζούμε, ακόμα κι αυτό το “υποκατάστατο” είναι κέρδος.

Προσωπικά, το πρώτο κύμα της με βρήκε στη Γερμανία να έχω κάνει όλες τις πρόβες για μια παράσταση και την ημέρα της γενικής δοκιμής να μας ανακοινώνεται πως θα πρέπει να διακόψουμε λόγω του lockdown. Έκτοτε, αμέτρητες αναβολές ή ακυρώσεις παραστάσεων και συναυλιών. Όλα αυτά, όμως, δεν είναι τίποτα, αν αναλογιστεί κανείς πως υπάρχουν άνθρωποι, ανάμεσά τους πολλοί καλλιτέχνες, που έμειναν στο δρόμο ή δεν μπορούν να διαχειριστούν την καθημερινότητά τους.

Η τέχνη ήταν και είναι ανάγκη – όχι πολυτέλεια. Με αυτήν την έννοια, πιστεύω πως η σχέση με το κοινό θα επανέλθει. Ίσως, δειλά και σταδιακά. Το δικό μας χρέος είναι να εγκολπωθούμε όλη αυτήν την περιπέτεια και, κυρίως, να σταθούμε δίπλα στους πιο αδύναμους, ώστε να επανενταχθούν.

Δε βάλλονται το θέατρο ή η τέχνη. Βάλλονται συγκεκριμένοι άνθρωποι. Μακάρι, όλα αυτά να γίνουν αφορμή για να ξαναμπούν όροι και όρια. Είναι μια εξαιρετική ευκαιρία. Και μακάρι αυτή η διαδικασία να λειτουργήσει ως παράδειγμα για τους υπόλοιπους τομείς της ζωής, λιγότερο “φωτισμένους”. Ο αθλητισμός και η τέχνη “πουλάνε” περισσότερο – είναι λογικό.

Ό,τι είμαι το οφείλω, σε μεγάλο βαθμό, στην τέχνη.

Δεν ξέρω αν η τέχνη σε κάνει καλύτερο άνθρωπο. Σε κάνει όμως πιο διευρυμένο. Η φαντασία και το πνεύμα είναι, κατά τη γνώμη μου, αυτά που αναπτύσσουν τον άνθρωπο και με τη σειρά τους, ανατροφοδοτούνται από αυτήν την ανάπτυξη. Η τέχνη ασχολείται με τη φαντασία και το πνεύμα. Ασχολείται με το παραπάνω, με το πέραν του προφανούς. Δεν ξέρω πώς θα ήμουν χωρίς την ενασχόληση με την τέχνη. Με όποια μορφή κι αν έχει αυτή η ενασχόληση. Μάλλον δε θα με πολυενδιέφερα…