Παγκόσμια Ημέρα Δασών: Τι απειλεί τα ελληνικά δάση;

Ένα από τα πιο εντυπωσιακά οικοσυστήματα της χώρας εντοπίζονται στον κυπαρισσιακό κόλπο όπου ένα σύμπλεγμα από λιμνοθάλασσες, υγρά λιβάδια και αμμόλοφους συνορεύει με ένα εντυπωσιακό δάσος.

Γιατί στο βορειοδυτικό τμήμα της προστατευόμενης περιοχής βρίσκεται το περίφημο δάσος της Στροφυλιάς που είναι το πιο εκτεταμένο δάσος κουκουναριάς σε όλη την Ελλάδα και ένα από τα μεγαλύτερα στην Ευρώπη.

Το δάσος της Στροφυλιάς απαρτίζεται από τρία κυρίαρχα είδη δέντρων, την Κουκουναριά, την Χαλέπιο Πεύκη και την Ημερη Βελανιδιά. Συνολικής έκτασης 22.000 στρεμμάτων, καλύπτει μία παραλιακή δασική λωρίδα μέσου πλάτους περίπου 1.250μ. με μικρά ή μεγάλα διάκενα και ξέφωτα. Στα ανατολικά και νότια όριά του υπάρχουν λιμνάζοντα νερά και φυσικά ή τεχνητά κανάλια, που συντελούν στο σχηματισμό μιας αλληλουχίας υγρών και χερσαίων βιοτόπων. Η αλληλουχία αυτή δημιουργεί ένα οικοσύστημα μεγάλης βιοποικιλότητας.

Ένας διεθνώς σημαντικός σταθμός πουλιών αφού από τα 442 είδη πτηνών που υπάρχουν στην Ελλάδα τα 261 έχουν παρατηρηθεί στην περιοχή την ώρα που τα 79 αποτελούν είδη προτεραιότητας για την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Βρίσκεται πάνω στο νοητό δυτικό διάδρομο μετανάστευσης που ακολουθεί τη δυτική ακτογραμμή της Ελλάδας από την Αλβανία μέχρι τη χερσόνησο της Μεθώνης (Μεσσηνία) και η οποία συνεχίζεται για τα μεταναστευτικά πουλιά, είτε με απευθείας διάχυση της Μεσογείου είτε συνεχιζόμενη προς Κύθηρα, Αντικύθηρα, Κρήτη. Με εξαίρεση τον «προωθημένο σταθμό» της λιμνοθάλασσας Γιάλοβας, στην Πύλο, το Κοτύχι είναι η τελευταία και αντίστροφα η πρώτη μιας σειράς σημαντικών υγροτόπων διεθνούς σημασίας κατά μήκος των δυτικών ακτών της βαλκανικής από τη Δαλματία μέχρι τη Νότια Πελοπόννησο.

Η σημασία της περιοχής για αρκετά αναπαραγόμενα είδη είναι επίσης ιδιαίτερα σημαντική. Η μεγάλη ποικιλία οικοτόπων σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες (κλίμα, έδαφος κλπ.) αποτελούν την κύρια αιτία για την ύπαρξη μεγάλης ποικιλίας ειδών ορνιθοπανίδας.

Η ποικιλία των ειδών αυτή γίνεται ακόμα πιο εμφανής ανάμεσα στις εποχές του έτους, καθώς με εξαίρεση τους μόνιμους… κατοίκους που διαβιούν στην περιοχή, υπάρχουν και αυτοί που την επισκέπτονται, κατά τη διάρκεια του ταξιδιού τους προς βορειότερες (εαρινή μετανάστευση) ή νοτιότερες (φθινοπωρινή μετανάστευση) περιοχές, αλλά και αυτοί που ταξιδεύουν στην περιοχή προκειμένου να φωλιάσουν ή να περάσουν το χειμώνα τους (διαχείμαση).

Το μήκος της προστατευόμενης περιοχής του Δάσους Στροφυλιά και της λιμνοθάλασσας Κοτύχι φτάνει τα 22 χιλιόμετρα, ενώ το πλάτος κυμαίνεται από 0,5 έως 4 χιλιόμετρα περίπου. Το Εθνικό Πάρκο, χωρίς τα θαλάσσια οικοσυστήματα, καταλαμβάνει 60.000 στρέμματα. Ο πλούτος και η ποικιλότητα των βιοτόπων που απαντώνται στην περιοχή, την καθιστούν έναν μοναδικό προορισμό υψηλής αισθητικής και οικολογικής αξίας.

Η περιοχή είναι πεδινή ενώ οι μόνοι λόφοι που δεσπόζουν είναι τα Μαύρα βουνά στο ακρωτήριο Άραξος, καθώς και ένας λοφίσκος στο ακρωτήριο Κουνουπέλι. Βασικό χαρακτηριστικό του πεδινού εδάφους είναι η μεγάλη περιεκτικότητα σε άμμο και άργιλο, αποτέλεσμα της έντονης μεταφοράς και διασποράς της άμμου από την ακτή προς το εσωτερικό υπό την επίδραση δυτικών ανέμων. Το κλίμα είναι ήπιο και η βροχόπτωση είναι ικανοποιητική.

Την περιοχή διατρέχει ένα σύστημα μόνιμων ή εποχικών στάσιμων υδάτων που δημιουργεί τις λιμνοθάλασσες Κοτύχι, Πρόκοπο και Άραξο. Μαζί με πολλά μικρότερα υγροτοπικά οικοσυστήματα λειτουργούν ως χώροι υψηλής βιοποικιλότητας, εντός των οποίων ‘φωλιάζει’ το μεγαλύτερο και ωραιότερο δάσος κουκουναριάς της Ελλάδας και ένα από τα μεγαλύτερα της Ευρώπης.