ΜΙΕΤ: Παλαιότερες εκθέσεις του Πολιτιστικού Κέντρου Θεσσαλονίκης «ζωντανεύουν» ξανά για online περιηγήσεις

Το Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης (ΜΙΕΤ) μας δίνει τη δυνατότητα να περιηγηθούμε σε προηγούμενες εκθέσεις του μέσω των 360° virtual tours.

Από όροφο σε όροφο, από αίθουσα σε αίθουσα, από έκθεμα σε κείμενο, όσοι είχαν επισκεφθεί τις εκθέσεις, οι οποίες έχουν φωτογραφηθεί από τη De Novo 360, μπορούν να τις ξαναθυμηθούν, αλλά και όσοι τις είχαν χάσει έχουν πλέον τη δυνατότητα να τις απολαύσουν.

*Οι ψηφιακές αναβιώσεις είναι προσβάσιμες από την ιστοσελίδα του ΜΙΕΤ (www.miet.gr) και είναι συμβατές τόσο από υπολογιστή όσο και από κινητές συσκευές.

Το 1989, μετά από επίπονες εργασίες έξι χρόνων, ολοκληρώθηκε η επισκευή και αποκατάσταση της Βίλας Καπαντζή (γνωστής ως Ε΄ Γυμνασίου Αρρένων Θεσσαλονίκης). Το κτίριο επαναχρησιμοποιήθηκε ως Πολιτιστικό Κέντρο από την Εθνική Τράπεζα – στην ιδιοκτησία της οποίας βρίσκεται από το 1928.

Γιορτάζοντας τα 30 χρόνια συνεχούς λειτουργίας του κτιρίου ως τόπου των τεχνών και του πολιτισμού, το ΜΙΕΤ διοργάνωσε το 2019 την έκθεση «Οι Ένοικοι» για την ιστορία της βίλας, από την ανέγερσή της στις αρχές της δεκαετίας του 1890 ως κατοικίας της οικογένειας του επιφανούς ντονμέ τραπεζίτη Μεχμέτ Καπαντζή μέχρι τη σημερινή χρήση της ως Πολιτιστικού Κέντρου του ΜΙΕΤ στη Θεσσαλονίκη.

Παρουσιάζεται συνοπτικά το πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε η Συνοικία των Εξοχών της Θεσσαλονίκης, με απαρχή την κατεδάφιση του θαλάσσιου τείχους από το 1870 και την επέκταση της πόλης προς τα ανατολικά. Η ανέγερση λαμπρών αρχοντικών κατοικιών. Η εγκατάσταση του ιππήλατου τραμ και η ακτοπλοϊκή συγκοινωνία με το κέντρο της πόλης. Ο ναός της Ανάληψης και το Σατώ Μονμπονέρ στα Καραγάτσια.

*Περιηγηθείτε στην έκθεση εδώ. 

Στην έκθεση του ΜΙΕΤ παρουσιάζεται πληθώρα πρωτότυπων ταχυδρομικών τεκμηρίων: φάκελοι αλληλογραφίας, επιστολές, βεβαιώσεις φορτωτικής, επιστολικά δελτάρια (καρποστάλ), γραμματόσημα, σφραγίδες, εφημερίδες, επιταγές, αποδείξεις συστημένων, βραχείες επιστολές, κηρασφαλίσεις (βουλοκέρια) και πλίκοι (επιστολές διπλωμένες ως αυτοσχέδιος φάκελος).

Η έκθεση καλύπτει περίοδο πλέον των τεσσάρων αιώνων ταχυδρομικής ιστορίας της Θεσσαλονίκης, από την πρώτη γνωστή επιστολή που ταχυδρομήθηκε από τη Θεσσαλονίκη προς τη Βενετία το 1482 μέχρι μια επιστολή του Δεκέμβρη του 1944 με σφραγίδα «λογοκρισία ΕΛΑΣ».

*Περιηγηθείτε στην έκθεση εδώ. 

Η έκθεση παρουσιάζει μια ιστορία μυστηρίου όπου πρωταγωνιστεί το περιεχόμενο ενός χρηματοκιβωτίου. Ερμητικά κλειστό, ξεχασμένο για περίπου εκατό χρόνια μέσα στην αποθήκη ενός παλιού αρχοντικού της Σύρου, ανοίχτηκε πριν από τρία χρόνια, χάρη στην περιέργεια ενός ανθρώπου, που από μικρό παιδί φλεγόταν να ανακαλύψει τους θησαυρούς που έκρυβε: του Άγι Τσουρού, η οικογένεια του οποίου είχε αγοράσει το αρχοντικό στις αρχές της δεκαετίας του 1960.

Τα ευρήματα –μακράν του να είναι ράβδοι χρυσού– αφηγούνται την ιστορία μιας άλλης οικογένειας, από τις πιο σημαντικές της Σύρας του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα, της οικογένειας του Αθανάσιου Λαδόπουλου (εγγονού ενός εμπόρου της Θεσσαλονίκης που μετακόμισε το 1823 στην τότε ανεγειρόμενη Ερμούπολη) και της συζύγου του Όλγας (κόρης του γνωστού δημάρχου Ερμούπολης Δημήτριου Βαφιαδάκη): μιας μεγαλοαστικής οικογένειας που κυριάρχησε στην εκπληκτική άνθηση της Σύρου τον 19ο αιώνα, με σημαντικές εμπορικές, τραπεζικές, βιομηχανικές και εφοπλιστικές δραστηριότητες καθώς και σημαίνουσα τοπική και εθνική πολιτική δράση.

Σπάνια έγγραφα, προσωπική αλληλογραφία, ερασιτεχνικές φωτογραφίες, καρποστάλ από ταξίδια της οικογένειας, όπλα, αρχαία νομίσματα, μετάλλια και ποικίλα προσωπικά αντικείμενα  λειτουργούν σαν «χρονοκάψουλα» και προσφέρουν μια περιήγηση σε έναν ενίοτε αυστηρά προσωπικό “θησαυρό” μιας άλλης εποχής·

*Περιηγηθείτε στην έκθεση εδώ. 

Αφορμή για την έκθεση στο ΜΙΕΤ στάθηκαν οι πρόσφατες εργασίες ανάπλασης της οδού Αγίου Μηνά, κατά τις οποίες ήρθαν στο φως οι γραμμές του παλιού τραμ της Θεσσαλονίκης. Μέσα από την έκθεση προσεγγίζονται θέματα, όπως: Η παλιά οθωμανική οδός Καπάνατζα, η πλατεία Εμπορίου, το νέο οικονομικό κέντρο της Θεσσαλονίκης, η Τράπεζα Ανατολής, η γραμμή Ν. 1 του τραμ, η νέα ανάπλαση της οδού.

*Περιηγηθείτε στην έκθεση εδώ. 

H φωτογραφική εργασία «Αστικός μυστικός κήπος. Μια ανάγνωση» είναι ένα τεκμήριο για την ιστορία της πόλης της Θεσσαλονίκης. Φωτογραφίες της έκθεσης περιέχονται στο photobook της Λίας Ναλμπαντίδου «Urban Secret Garden: a trilogy book of photographs» και παρουσιάζονται για πρώτη φορά ως επιτοίχιο έργο.

Η ενότητα αποτελείται από σύγχρονες φωτογραφίες (2010 -2014) που απεικονίζουν το αστικό τοπίο της Θεσσαλονίκης, αλλά και παλιότερες από το οικογενειακό αρχείο της φωτογράφου (1950 – 2008).

*Περιηγηθείτε στην έκθεση εδώ. 

Ο Στράτος Καλαφάτης γράφει στον πρόλογο της αντίστοιχης έκδοσης που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Άγρα:

«Η εργασία του Αρχιπελάγους  ξεκίνησε από μια ανάθεση των επιμελητών  της 10ης Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας. Η Κατερίνα Κοτζιά, ο Ηλίας Κωνσταντόπουλος, ο Λόης Παπαδόπουλος και η Κορίνα Φιλοξενίδου, στηριγμένοι στην αιρετική πεποίθηση του ιστορικού Ruggiero Romano ότι το Αρχιπέλαγος είναι μια πόλη, έθεσαν την ιδέα αυτή ως άξονα της ελληνικής συμμετοχής.

Αυτήν τη θεματική της υδάτινης πόλης προσπαθήσαμε να οπτικοποιήσουμε, μαζί με τον φίλο και εκλεκτό φωτογράφο Σπύρο Στάβερη. Ανέλαβα να φωτογραφίσω τα πλοία και τις διαδρομές τους, ενώ ο Στάβερης θα κατέγραφε το ανθρώπινο στοιχείο, που κατακλύζει τα νησιά του Αιγαίου τους καλοκαιρινούς μήνες. Οι εικόνες που προέκυψαν, παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά τον Σεπτέμβριο του 2006 στο ελληνικό περίπτερο, στα Giardini της Βενετίας».

*Περιηγηθείτε στην έκθεση εδώ. 

Στην έκθεση του ΜΙΕΤ αυτή επανατοποθετείται η Ελλάδα στο πλαίσιο του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, αναδεικνύονται οι επιπτώσεις του Πολέμου για τη χώρα και επανεντάσσονται οι εξελίξεις του ελληνικού χώρου στο πλαίσιο της παγκόσμιας Ιστορίας. Η σύγκρουση Βενιζέλου-Κωνσταντίνου, ο Εθνικός Διχασμός, η Προσωρινή Κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης, η Στρατιά της Ανατολής, τα Νοεμβριανά, ο συμμαχικός αποκλεισμός, η μάχη του Σκρα, και οι υπόλοιπες εξελίξεις αποτέλεσαν αναπόσπαστο μέρος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και επηρέασαν την έκβασή του σε ένα πολεμικό θέατρο, όπου η Ελλάδα, εκ των πραγμάτων, είχε σημαίνοντα ρόλο.

Παραγνωρισμένες έως σήμερα πτυχές του πολέμου αυτού στην Ελλάδα παρουσιάζονται και φωτίζονται, όπως η αλληλογραφία στρατιωτών, οι νέες τεχνολογίες που χρησιμοποιήθηκαν (υποβρύχια, ζέπελιν και αεροπλάνα, πόλεμος αερίων), η κατασκοπεία, αλλά και οι στρατιωτικοί χάρτες που σχεδιάστηκαν για τον πόλεμο και χρησιμοποιήθηκαν αργότερα για ειρηνικούς σκοπούς.

*Περιηγηθείτε στην έκθεση εδώ. 

Μια εξιστόρηση για την ακμή και το απότομο τέλος της κοσμοπολίτικης Θεσσαλονίκης στον σχεδόν μισό αιώνα που σημάδεψε την πρώτη μετάβασή της από τους μέσους χρόνους στη νεωτερική εποχή, από την Οθωμανική Αυτοκρατορία στη σύγχρονη Ελλάδα, από την κοινοτική οργάνωση στο ομοιογενές εθνικό κράτος, από την εύφλεκτη ξυλόπηκτη πόλη στα μέγαρα από μπετόν αρμέ, από τα δαιδαλώδη αδιέξοδα στις χαράξεις του σχεδίου Εμπράρ.

Αυτό το τέλος, που περιέκλειε μια νέα αρχή, ή, ορθότερα, μια νέα συνέχεια.

*Περιηγηθείτε στην έκθεση εδώ. 

Η έκθεση είναι μια γνωριμία με το ζωγραφικό έργο του Δημήτρη Φατούρου, ένα έργο που αρχίζει να διαμορφώνεται στο τέλος της δεκαετίας του ’40, αναπτύσσεται δυναμικά και με διάφορες μορφές τα επόμενα δεκαπέντε χρόνια, για να διακοπεί συνειδητά το 1966.

Η έκθεση περιλαμβάνει περισσότερα από 120 ζωγραφικά έργα καθώς και συμπληρωματικό υλικό σε προθήκες, που αποτελείται από 95 σχέδια, λάδια και σκίτσα.

*Περιηγηθείτε στην έκθεση εδώ. 

Πριν από είκοσι πέντε χρόνια ο Αβραάμ Παυλίδης ξεκίνησε να φωτογραφίζει εσωτερικούς χώρους, αθέατους μικρόκοσμους από τα σωθικά της ελληνικής επαρχίας. Η διεισδυτική ματιά του επέμεινε με αυθεντικότητα στη θεματική της εγκατάλειψης, ως ευλαβικό προσκύνημα των ερειπίων που αφήνουν πίσω τους η ζωή που σβήνει και η νεωτερικότητα που ελαύνει, σε μια εποχή που η γυαλιστερή θωριά του διαρκώς καινούργιου θάμπωνε το βλέμμα. Μετά το 2010, και ενώ η χώρα είχε εισέλθει απότομα στα άπατα νερά της κρίσης, στράφηκε σε παρατημένες εγκαταστάσεις της βιομηχανικής κοινωνίας που παρήγαγε μαζικά προϊόντα και συμπεριφορές, όπως εργοστάσια, στρατόπεδα, ξενοδοχεία, ψυχιατρεία.

Το έργο του στηρίζεται σε δυο βασικούς πυλώνες: ο πρώτος είναι το ντοκουμέντο που παρέμεινε ισχυρό θεμέλιο της φωτογραφίας παρά την θεωρητική κριτική που δέχτηκε. Ο δεύτερος είναι η θητεία στο αρχιτεκτονικό σχέδιο και η χαμηλόφωνη μαθητεία στη ζωγραφική, μέσα από τη γνωριμία με τον Γιάννη Τσαρούχη και τον θαυμασμό από νεαρή ηλικία για το έργο του Γιάννη Σπυρόπουλου. Οι δυο τους σφράγισαν το έργο του, επιτρέποντάς του να συναιρεί το δημώδες με το μοντέρνο, το φωτογραφικό με το ζωγραφικό.

*Περιηγηθείτε στην έκθεση εδώ. 

Στην έκθεση παρουσιάζονται χάρτες και σχέδια, καρτποστάλ και άγνωστες φωτογραφίες δρόμων και κτιρίων που δεν υπάρχουν πια, πορτρέτα της κοσμοπολίτικης κοινωνίας της Θεσσαλονίκης. Διακόσιες εξήντα πέντε εικόνες επιχειρούν να αποκαταστήσουν την εικόνα της συνοικίας που χάθηκε και να τεκμηριώσουν την ιστορία των κτιρίων και των ενοίκων τους.

*Περιηγηθείτε στην έκθεση εδώ. 

Στην έκθεση παρουσιάζονται πάνω από εβδομήντα μάσκες του Δωδεκαημέρου και της Αποκριάς, που χρησιμοποιούνται σε δρώμενα και μαγικοθρησκευτικές τελετές της λαϊκής παράδοσης. Προέρχονται από διαφορετικές περιοχές της Ελλάδας και μεταφέρουν σπάνιες αναφορές της συλλογικής συνείδησης, της ιστορικής ταυτότητας αλλά και της μνήμης: από τη Σίβα της Κρήτης μέχρι το Ισαάκιο του Διδυμοτείχου και από τη Σκύρο μέχρι τη Νέδουσα της Μεσσηνίας, κυρίως όμως από περιοχές της Μακεδονίας, τις Σέρρες, τη Δράμα, την Κοζάνη, την Ημαθία, την Καστοριά.

*Περιηγηθείτε στην έκθεση εδώ. 

Η φωτογραφική έκθεση του Άρι Γεωργίου με τον τίτλο/λογοπαίγνιο «Ωτο-μπιο-γκραφί» εγκαινιάστηκε το 2015. Τις λήψεις αυτής της αυτοβιογραφικής 45ετίας συνοδεύουν «Τα παιχνίδια της Ωτο-μπιο-γκραφί», περίπου πενήντα μινιατούρες αυτοκινήτων: παιδικά παιχνίδια από τη Συλλογή Α. & Λ. Χαΐτογλου, ελάχιστη πρόγευση της οποίας παρουσιαζεται εδώ για πρώτη φορά.

*Περιηγηθείτε στην έκθεση εδώ.