Women Take the Floor: Σπουδαίες γυναίκες καλλιτέχνιδες «καταλαμβάνουν» το Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστόνης

Στην περιοδική έκθεση του Μουσείου Καλών Τεχνών της Βοστόνης, με τίτλο «Women Take the Floor», γυναίκες καλλιτέχνιδες από διαφορετικές εποχές έρχονται στο προσκήνιο με τα έργα τους, υποκαθιστώντας τις παραδοσιακές συμβάσεις στην ιστορία της τέχνης, που ήθελαν τη γυναίκα πρωτίστως αντικείμενο του ανδρικού βλέμματος. Ένα όμορφο πλάσμα που σαγηνεύει, παρασύρει και εμπνέει.

Στην έκθεση, η οποία διαιρείται σε επτά τμήματα και θα διαρκέσει έως τις 28 Νοεμβρίου, παρουσιάζονται πάνω από 200 έργα τέχνης καλλιτεχνών όπως η Λόις Μαϊλού Τζόουνς, η Σίντι Σέρμαν, η Λη Κράσνερ και η Τζόρτζια Ο’Κιφ, τα οποία προέρχονται κυρίως από τη μόνιμη συλλογή του Μουσείου. Σχεδόν όλα χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1920 έως τη δεκαετία του 1970 και συμπεριλαμβάνουν γυναίκες φωτογράφους, ζωγράφους, γλύπτριες και καλλιτέχνιδες υφαντικής τέχνης.

Grace Hartigan – «Masquerade», credits: Museum of Fine Arts, Boston

Στόχος της έκθεσης, μέρος της οποίας μπορείτε πλέον να εξερευνήσετε σε τρισδιάστατη διαδικτυακή περιήγηση, είναι να θέσει υπό αμφισβήτηση την κυρίαρχη αφήγηση στην ιστορία της Αμερικάνικης Τέχνης του 20ου αιώνα και να επικεντρωθεί στα παραμελημένα και υποεκπροσωπούμενα έργα και ιστορίες των γυναικών καλλιτεχνών.

Η «κατάληψη» του χώρου από τα έργα αυτά, όπως μαρτυράει και ο τίτλος «Women Take the Floor», αποτελεί ένα ισχυρό αίτημα για πολυμορφία, συμπερίληψη και έμφυλη ισότητα στα μουσεία, στον καλλιτεχνικό χώρο αλλά και πέρα από αυτόν.

H επιμελήτρια της έκθεσης Nonie Gadsden σχολιάζει στην εφημερίδα Guardian: «Το γυναικείο βλέμμα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή. Θέλαμε να ακολουθήσουμε μια προσέγγιση η οποία να είναι σύμφωνη με τις σύγχρονες φεμινιστικές αξίες. Ο φεμινισμός σημαίνει συναίνεση, έχει να κάνει με το κτίσιμο μιας κοινότητας που φέρνει τους ανθρώπους πιο κοντά».

Η έμπνευση προήλθε, εν μέρει, από την πρόσφατη εκατονταετηρίδα του γυναικείου κινήματος για το δικαίωμα ψήφου στις Ηνωμένες Πολιτείες, πυροδοτώντας την επιθυμία για μια πιο προσεκτική ματιά στις γυναίκες καλλιτέχνιδες της συλλογής του Μουσείου.

«Κάπως έτσι ανακαλύψαμε σε τι έπρεπε να εστιάσουμε την προσοχή μας ώστε να αφηγηθούμε την ιστορία μέσα από τη συλλογή μας. Το κίνημα των Σουφραζετών, η κατάκτηση του δικαιώματος ψήφου, μας οδήγησε να αναλογισθούμε τι πραγματικά έχει αλλάξει και τι όχι. Ποιοι περιορισμοί συνεχίζουν να υφίστανται στην τέχνη για τις γυναίκες, ποιες ελευθερίες έχουν αρχίσει να εξερευνούν». δηλώνει η Nonie Gadsden.

Το πρώτο τμήμα περιλαμβάνει γυναίκες που ακολούθησαν μια επιτυχημένη πορεία την τέχνη και τη σχεδίαση, τις δεκαετίες 1920 και 1930, όπως οι Λόις Μαϊλού Τζόουνς, Τζόρτζια Ο’Κιφ και Ρουθ Ριβς.

Στο δεύτερο τμήμα περιλαμβάνονται γυναίκες που οραματίστηκαν τις «μεταφορικές» δυνατότητες του τοπίου, συχνά μέσα από σύμβολα που υπαινίσσονται τη γυναικεία εμπειρία όπως οι Luchita Hurtado και Λόρεν Μάκιβερ. 

Στο τρίτο τμήμα ο επισκέπτης συναντάει πρώιμες πρωτοπόρους της υφαντικής τέχνης (Σίλα Χικς, Όλγα ντι Αμαράλ, Λενόρ Τόνεϊ κ.α.) και σύγχρονες καλλιτέχνιδες που χρησιμοποιούν την υφαντική για να αμφισβητήσουν παρωχημένες αντιλήψεις για το φύλο, την ταυτότητα και την πολιτική.

Joan Mitchell – «Chamonix», 1962, credits: Museum of Fine Arts, Boston

Κεντρική θέση καταλαμβάνουν εικόνες γυναικών δημιουργημένες από άλλες γυναίκες στο τέταρτο τμήμα. Εκεί τα έργα διαφέρουν ως προς τα κοινωνικά, πολιτικά και πολιτιστικά συμφραζόμενα, τον τόπο και τον χρόνο, καταδεικνύοντας την ποικιλομορφία των διαφορετικών προσεγγίσεων που χρησιμοποίησαν οι καλλιτέχνιδες στην απεικόνιση άλλων γυναικών. Παράδειγμα το πορτραίτο της φεμινίστριας κριτικού τέχνης Linda Nochlin από την Άλις Νίιλ.

Το πέμπτο τμήμα της έκθεσης επικεντρώνεται στη σπουδαία συμβολή των γυναικών καλλιτεχνών στο κίνημα της Ζωγραφικής (της) Δράσης, στα μέσα του 20ου αιώνα, από τις Τζόαν Μίτσελ, Γκρέις Χάρτιγκαν, Έλεν Φρανκεντάλερ και Ελέιν ντε Κούνινγκ. Το έκτο τμήμα τιμά τρεις γυναίκες επιχειρηματίες που δημιούργησαν εργαστήρια χαρακτικής και έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην αναζωογόνηση της αμερικάνικες χαρακτικής στα τέλη των 50s και στα 60s: Tatyana Grosman, Τζουν Γουέιν και Κέιθαν Μπράουν.

Το τελευταίο τμήμα αποτελεί μια αναλυτική ματιά στην αφαιρετική τέχνη, εξερευνώντας πως οι γυναίκες καλλιτέχνιδες μετασχημάτισαν τον φυσικό κόσμο, εκφραζόμενες μέσα από ένα εύρος μέσων συμπεριλαμβανομένης της ζωγραφικής, της χαρακτικής, της υφαντικής, της κεραμικής, των επίπλων και των κοσμημάτων: Κάρμεν Ερέρα, Μωντ Μόργκαν, Γκρέτα Μάγκνουσον-Γκρόσμαν, Μάργκαρετ ντε Πάτα κ.α.

Με πληροφορίες από Guardian και mfa.org