Μπορεί η τζαζ να έχει μακρά ιστορία στον κινηματογράφο, λίγες όμως ταινίες κατάφεραν να απεικονίσουν αυτή τη μουσική με τέτοια ακρίβεια όπως το Soul της Pixar. Με έναν τίτλο διπλής σημασίας, η ταινία υμνεί την ίδια τη ζωή μέσα από τη μουσική, η οποία παίζει αναπόσπαστο ρόλο στην αφήγηση.
Η ταινία ακολουθεί τον Τζο Γκάρντνερ (Τζείμι Φόξ), έναν δάσκαλο μουσικής που πάντα ονειρευόταν να γίνει επαγγελματίας πιανίστας της τζαζ. Λίγες στιγμές αφού του δίνεται η ευκαιρία να παίξει με έναν από τους μεγάλους μουσικούς της τζαζ, ο Τζο πέφτει σε ένα ανοιχτό φρεάτιο και πεθαίνει. Αντί να προχωρήσει στο «Μεγάλο Πέρα» όπως όλες οι άλλες ψυχές, η ψυχή του Τζο καταλήγει στο «Μεγάλο Πριν». Εκεί, συναντά την «22» (Τίνα Φέι), μία παθιασμένη, νεανική ψυχή που θέλει να αποφύγει τη μετάβαση στη Γη.
Το «Μεγάλο Πριν» είναι ένα φανταστικό ουράνιο επίπεδο όπου οι αγέννητες ψυχές αποκτούν τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητάς τους, πριν καταλήξουν στη Γη. © Disney/ Pixar
Οι δύο ψυχές παρέα θα ξεκινήσουν ένα ταξίδι για να επιστρέψουν τον Τζο στο γήινο σώμα του εγκαίρως για τη μεγάλη του συναυλία. Από τους ρεαλιστικούς, λοιπόν, δρόμους της Νέας Υόρκης σε ένα φανταστικό ουράνιο σύμπαν, η ταινία διερευνά βαθιά ανθρώπινα ερωτήματα, όπως «ποιο είναι το νόημα της ζωής;» ή «πώς ανακαλύπτουμε τον πραγματικό μας σκοπό;».
Έχοντας δύο ξεχωριστούς κόσμους – την πραγματική πόλη της Νέας Υόρκης και αυτό που η Pixar αποκαλεί «αιθέριο κοσμικό βασίλειο του Μεγάλου Πριν» – η ταινία χρειαζόταν δύο διαφορετικά μουσικά θέματα.
Τα μαγικά αποσπάσματα των Τρεντ Ρέζνορ και Άτικους Ρος, «ντύνουν» τον αφηρημένο ουράνιο κόσμο του Soul. Είναι, όμως, η μουσική του Τζον Μπατίστ που φέρνει στο επίκεντρο την τζαζ, δίνοντας στις επίγειες σκηνές του Τζο μια αίσθηση αυθεντικότητας.
Συγκεκριμένα, ο – υποψήφιος για βραβείο Grammy – μουσικός δημιούργησε πρωτότυπες μουσικές συνθέσεις, ενώ παράλληλα λειτούργησε ως μοντέλο-αναφοράς για τον ίδιο τον πρωταγωνιστή.
Ο Τζον Μπατίστ σε μία σύνθεση για την ταινία “Soul”. Οι σκηνοθέτες μελέτησαν προσεκτικά τόσο τη στάση του Μπατίστ, όσο και την κίνηση των χεριών του. © Deborah Coleman / Pixar
Οι σκηνοθέτες συμβουλεύτηκαν επίσης επαγγελματίες από τον κόσμο της τζαζ, συμπεριλαμβανομένης της ντράμερ Τέρι Λιν Κάρρινγκτον η οποία δήλωσε χαρακτηριστικά: «Ήθελα πραγματικά η ταινία να καταγράψει τη χαρά της μουσικής, τη χαρά των μουσικών. Πολύ συχνά ο πόνος και ο αγώνας συνδέονται με τα μπλουζ, την τζαζ και ακόμη και τη μοντέρνα μαύρη μουσική, οπότε ήταν ωραίο που είδαμε πώς το Soul συνέλαβε πραγματικά το χαρούμενο κομμάτι».
Χαρακτηριστική σκηνή αποτελεί η οντισιόν του Τζο, όταν ορμώμενος από συγκίνηση και ενθουσιασμό, αυτοσχεδιάζει παίζοντας το “Epiphany”. © Disney/ Pixar
Έτσι, το Soul καταφέρνει να χτυπήσει όλες τις σωστές νότες όταν πρόκειται για την απεικόνιση της τζαζ: η πρακτική που απαιτείται, το στοιχείο του αυτοσχεδιασμού, η τηλεπαθητική σχέση μεταξύ των μελών της μπάντας, η εξωσωματική εμπειρία που απολαμβάνουν ο μουσικός και το κοινό – και το κάνει με την ομορφιά, την λεπτομέρεια και την φαντασία που μάς έχει συνηθίσει η Pixar.
Η ζωή είναι σαν την τζαζΣε αντίθεση με ταινίες του Χόλυγουντ όπου η τζαζ μουσική λειτουργεί παρασκηνιακά, η μουσική του Soul παίζει αναπόσπαστο ρόλο στην αφήγηση. Δεν ακολουθεί μόνο την πλοκή, αλλά πολύ περισσότερο συμβολίζει την καθολική μελέτη της τζαζ μουσικής, τον ρόλο της ως έμπνευση και δημιουργία, όπως επίσης και τη συμβολή της στην ίδια την έννοια του «χαρακτήρα» της ταινίας.
Όπως εξηγεί ο συν-σκηνοθέτης της ταινίας, Κέμπ Πάουερς: «Η τζαζ είναι σαν ένας άλλος χαρακτήρας της ταινίας». Για τους δημιουργούς του Soul, η Τζαζ λειτουργεί ως μεταφορά για τη ζωή και η ζωή ως ανάλογο της Τζαζ.
«Νομίζω ότι η τζαζ ταιριάζει στο θέμα. Έχει να κάνει με τον αυτοσχεδιασμό, πώς μπορούμε να πάρουμε όσα μας τυχαίνουν και να τα μετατρέψουμε σε κάτι όμορφο», δήλωσε ο συν-σκηνοθέτης, Κέμπ Πάουερς. © Disney/ Pixar
Σε σκηνοθεσία Πίτ Ντόκτερ (βραβευμένος με Όσκαρ για τα Inside Out και Up), το Soul αποτέλεσε την 11η ταινία της Pixar που κερδίζει το Όσκαρ για την Καλύτερη Ταινία Κινουμένων Σχεδίων Μεγάλου Μήκους, από τότε που δημιουργήθηκε η κατηγορία το 2002.
Το Soul είναι η πρώτη ταινία που κέρδισε το Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας Κινουμένων Σχεδίων, χωρίς να έχει παιχτεί στις κινηματογραφικές αίθουσες. © Disney/ Pixar
Πριν από τη νίκη του στα Όσκαρ, το Soul ήταν ήδη αξιοσημείωτο για διάφορους λόγους. Πρώτα από όλα, αποτελεί την πρώτη ταινία της Pixar με επίκεντρο έναν μαύρο πρωταγωνιστή, ενώ η δημιουργική ομάδα περιλαμβάνει τον πρώτο μαύρο συν-σκηνοθέτη, ονόματι Κέμπ Πάουερς.
Εκτός από τα φωνητικά ταλέντα των Τζείμι Φόξ και Τίνα Φέι, στην ταινία ακούγονται οι Φιλίσια Ρασάντ, Άντζελα Μπάσετ και Γκρέιαμ Νόρτον. Αξιοσημείωτη, όπως είπαμε, και η παρουσία του μουσικού Τζον Μπατίστ, ο οποίος κέρδισε μαζί με τους Τρεντ Ρέζνορ και Άτικους Ρος το Όσκαρ Καλύτερης Πρωτότυπης Μουσικής Επένδυσης.
© Disney/ Pixar
Αποδεχόμενος το βραβείο, ο Ντόκερ δήλωσε πώς «Αυτή η ταινία ξεκίνησε ως μία ερωτική επιστολή στην τζαζ, αλλά δεν είχαμε ιδέα πόσα η τζαζ θα μάς διδάξει για τη ζωή». Παράλληλα, ευχαρίστησε τους δασκάλους της μουσικής και της τέχνης, λέγοντας πώς κάνουν τον κόσμο ένα καλύτερο μέρος.
Πρόσθεσε μάλιστα, «Η επιθυμία μου για όλους μας απόψε είναι να μπορούμε να ακολουθήσουμε το παράδειγμα των τζαζ μουσικών, όπου κι αν είμαστε, ό, τι κι αν έχουμε, το μετατρέπουμε σε κάτι όμορφο».
Με πληροφορίες από independent.co.uk
