Πώς διαχειριζόμαστε τους αρνητικούς ανθρώπους;

Αρνητικοί άνθρωποι υπάρχουν παντού γύρω μας και συνήθως μας χαλάνε τη διάθεση. Πώς μπορούμε να προστατεύσουμε την ηρεμία και την ψυχική μας υγεία και να μένουμε ανεπηρέαστοι από τη συμπεριφορά τους; Πώς μπορούμε τελικά να τους διαχειριστούμε πρακτικά;

Θέσαμε τα πιο βασικά ερωτήματα στην Εύη Ξυραφά, Σύμβουλο προσωπικής ανάπτυξης και εκπαιδεύτρια, σε σχέση με τη Διαχείριση αρνητικών ανθρώπων, με αφορμή και το ομώνυμο σεμινάριο του Believe in You που υλοποιήθηκε πρόσφατα, το οποίο εισηγείται.

Μπορεί να υπάρχουν άνθρωποι με πιο έντονες αρνητικές συμπεριφορές, ωστόσο οι άνθρωποι είναι άνθρωποι, δεν είναι κατά βάση αρνητικοί ή θετικοί. Ενδέχεται, ωστόσο, άνθρωποι που δεν έχουν καταφέρει ή δεν έχουν αναζητήσει βοήθεια ώστε να υπερβούν τις περιοριστικές πεποιθήσεις και τις προκαταλήψεις τους, να καταλήγουν να υιοθετούν συμπεριφορές που προκαλούν αρνητικές αντιδράσεις στους γύρω τους.

Η απάντηση εξαρτάται από ένα σύνολο πολλών παραγόντων. Αρχικά, η βοήθεια σε έναν άνθρωπο με κυρίαρχες αρνητικές συμπεριφορές μπορεί να προσφέρεται έως το σημείο που μπορούμε και αντέχουμε να το κάνουμε. Είναι πολύ συνηθισμένο όταν περνάμε μεγάλο μέρος του χρόνου μας κοντά σε ανθρώπους που μας προκαλούν επώδυνα συναισθήματα, σε ανθρώπους που τρέφονται από την αρνητικότητα, να αισθανόμαστε δυσφορία. Ειδικά στις ημέρες μας, η αρνητικότητα μεταδίδεται σαν πυρκαγιά.

Απαιτείται αυτογνωσία, συναισθηματική ουδετερότητα και δεξιοτεχνία στη διαχείριση αυτών των συμπεριφορών. Η κατανόηση οδηγεί σε διαχείριση. Έτσι μόνο μπορούμε να βοηθήσουμε και κάποιον άλλον άνθρωπο.

Πιθανότατα, οι αρνητικοί άνθρωποι έχουν μεγαλύτερη ανάγκη από βοήθεια: ίσως δεν έχουν μάθει άλλον τρόπο, ίσως οι ίδιοι έχουν τραύματα και η αρνητική συμπεριφορά χρησιμεύει ως άμυνά τους. Ας έχουμε πάντα καθαρό μυαλό, γιατί μόνο έτσι μπορούμε να επιλέξουμε την κατάλληλη αντίδραση στην κάθε περίπτωση.

Όλοι οι άνθρωποι που χαρακτηρίζουμε ως αρνητικούς, δεν έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά. Υπάρχει ωστόσο κάτι κοινό: αυτό είναι το συναίσθημα που βιώνουμε κοντά στους ανθρώπους που έχουμε χαρακτηρίσει αρνητικούς. Τα καλά νέα είναι ότι από μόνη της καμία συμπεριφορά δεν είναι καλή ή κακή, θετική ή αρνητική. Η ερμηνεία που δέχεται όμως από εμάς, μέσα από το δικό μας φίλτρο αντίληψης, η κάθε μία συμπεριφορά, είναι που δημιουργεί τα αντίστοιχα συναισθήματα. Σε αυτήν αξίζει να στραφούμε. Επίσης, τα συναισθήματα με τα οποία αντιδρούμε στις αρνητικές συμπεριφορές των ανθρώπων, μπορούν να γίνουν πολύτιμος οδηγός και για τη δική μας αυτογνωσία.

Κατ’ αρχήν απαιτείται να καλλιεργήσουμε αυτογνωσία. Μέσα από την παρατήρηση του εαυτού μας μπορούμε να ανακαλύψουμε ποια είναι τα ευαίσθητα σημεία που ένας λεγόμενος «αρνητικός» άνθρωπος καταφέρνει να ενεργοποιεί, ώστε να αναπτύξουμε ενδοπροσωπική νοημοσύνη – μία αναγκαία δεξιότητα ζωής που βοηθά να αποτελέσουμε εμείς το υγιές πρότυπο ανθρώπου. Αν αναγνωρίζουμε και κατανοούμε τα συναισθήματά μας, θα μπορούμε και να τα διαχειριζόμαστε. Αν όμως αφήνουμε να μας πνίγουν τα αρνητικά συναισθήματα, ως αποτέλεσμα της συμπεριφοράς των άλλων, τότε δεν θα μπορούμε να τους διαχειριστούμε, γιατί δεν θα έχουμε καθαρό μυαλό για να σκεφτούμε δημιουργικές λύσεις ή κατάλληλους τρόπους επικοινωνίας.

Η ενδοσκόπηση είναι μία πολύ αξιόπιστη τεχνική που μας βοηθά ν’ ανακαλύψουμε αν έχουμε υιοθετήσει κυρίως αρνητικές συμπεριφορές. Αρχικά, μέσα από ερωτήσεις και αυτο-παρατήρηση. Αν παρατηρείτε τους ανθρώπους του περιβάλλοντός σας να είναι διαρκώς επιφυλακτικοί και να «μετράνε τα λόγια τους» παρουσία σας, τότε αυτό μπορεί να είναι ένα σημάδι.
Στη συνέχεια, παρατηρήστε τις σκέψεις σας όταν είστε μόνοι σας: τι αισθάνεστε; Ακόμα καλύτερα ακούστε τα λόγια που λέτε και συνειδητοποιήστε τι συναισθήματα προκαλούν, πρώτα από όλα στον εαυτό σας και κατ’ επέκταση στους άλλους.
Νιώθετε την ανάγκη να κρίνετε, να κατηγορείτε άλλους ανθρώπους; Έπειτα, μία καλή ιδέα είναι να ρωτήσετε απευθείας τους ανθρώπους του περιβάλλοντός σας πώς νιώθουν μαζί σας και φυσικά, να ακούσετε τις απαντήσεις τους χωρίς να υψώνετε άμυνες.

Ο τοξικός άνθρωπος είναι σίγουρα ένας αρνητικός άνθρωπος, όμως ο αρνητικός άνθρωπος δεν είναι αναγκαστικά τοξικός. Δηλαδή, μπορεί ένας άνθρωπος που επιδεικνύει κυρίως αρνητική συμπεριφορά, να το κάνει ακόμη και λόγω άγνοιας, λόγω του τρόπου ανατροφής, λόγω άσχημων συγκυριών τη δεδομένη στιγμή της ζωής του. Δηλαδή, ένα παιδί που έχει μεγαλώσει σε ένα υπερπροστατευτικό-δηλαδή φοβικό περιβάλλον, δεν έχει καταφέρει να χτίσει υγιή αυτογνωσία που θα του επιτρέψει να έχει πίστη στον εαυτό του και, συνεπώς και στους άλλους ανθρώπους. Αν κάποιος έχει μεγαλώσει με “πρόσεχε”, με “μην το κάνεις αυτό”, με “δεν είναι για σένα αυτά”, καλλιεργεί το φόβο και στην ενήλικη ζωή.

Επίσης τείνουμε να αναπαράγουμε τα πρότυπα που έχουμε διδαχθεί από τους γονείς μας, ακόμα και ασυνείδητα. Θέλει λοιπόν κατανόηση και ενσυναίσθηση για να καταλάβεις γιατί συμπεριφέρεται κάποιος όπως συμπεριφέρεται και σίγουρα να μην βιαστείς να τους κολλήσεις την ταμπέλα του αρνητικού ή τοξικού ανθρώπου.
Όσον αφορά τον τοξικό άνθρωπο, για τον οποίο γίνεται επίσης μεγάλη κουβέντα στις μέρες μας, μπορεί να πρόκειται για προσωπικότητα με άλλη ψυχοπαθολογία -κάτι που αυτόματα σημαίνει ότι το ζήτημα της αντιμετώπισης επαφίεται σε άλλον ειδικό, έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας. Όταν μία κατάσταση είναι ανυπόφορη, τότε μπορεί να προκύψει σημαντική ζημιά και είναι καλό να προλαμβάνεται.

O προσδιορισμός «κακός» όπως και κάθε προσδιορισμός, είναι μία υπεργενίκευση-και αυτό είναι ένα γνώρισμα των ανθρώπων που χαρακτηρίζουμε αρνητικούς: τους αρέσει να εξάγουν εύκολα και βιαστικά συμπεράσματα, γενικεύοντας.
Το καλό ενυπάρχει σε όλους τους ανθρώπους-όπως άλλωστε, και το κακό. Μία θεωρία μάλιστα υποστηρίζει, ότι κανένας άνθρωπος δεν γεννιέται κακός, κανείς δεν είναι από τη φύση του κακός, αλλά γίνεται ως αποτέλεσμα των βιωμάτων και των συνθηκών της ζωής τους. Γενικότερα η ταμπελοποίηση δεν βοηθά στη διαχείριση κανενός ανθρώπου και σίγουρα ούτε των αρνητικών.

Εύη Ξυραφά

Σύμβουλος προσωπικής ανάπτυξης και εκπαιδεύτρια Ανθρώπινου Δυναμικού σε θέματα HR και Επικοινωνίας. Δημιουργός του Believe In You, που διοργανώνει σεμινάρια προσωπικής και επαγγελματικής ανάπτυξης για το ευρύ κοινό.

Τηλέφωνα επικοινωνίας: 2106128281, 6974781051
Website: http://www.believeinyou.gr/
Email: [email protected]
Facebook: https://www.facebook.com/BelieveInYou.gr

Βιβλίο: “Θέλω Πιστεύω Μπορώ: Τα 3 κλειδιά της ζωής”