Πολιτιστικές Διαδρομές: Τι περιλαμβάνει το σχέδιο ενίσχυσης του πολιτιστικού τουρισμού

Τον θεσμό των Πολιτιστικών Διαδρομών επιχειρεί να αναζωογονήσει το Υπουργείο Πολιτισμού. Πρόκειται για μια παλιά ιστορία – η θέσπιση της οποίας ανήκει στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τη δεκαετία του ’80. Και τώρα μπαίνει σε τροχιά υλοποίησης με κεντρικό στόχο την ενίσχυση του πολιτιστικού τουρισμού, σε μια προσπάθεια να  συνενώσει συναφείς αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία, δημιουργώντας μεγάλα ‘μονοπάτια’ στον ελληνικό χάρτη.

Αναγκαία προϋπόθεση, βεβαίως, είναι να γίνει δεκτό το αίτημα χρηματοδότησης τους από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης καθώς πρόκειται για ένα πολυσύνθετο έργο. Το κόστος του  ξεπερνά τα 650 εκατομμύρια ευρώ (τα 430 εκατομμύρια θα αντληθούν από τους ευρωπαϊκούς πόρους) και συνιστά ένα από τα μεγαλύτερα προγράμματα χρηματοδότησης που έχουν διεκδικηθεί ποτέ για αναβάθμιση πολιτιστικών χρήσεων.

Η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, κατά την παρουσίαση του προγράμματος, εμφανίστηκε αισιόδοξη πως η έγκριση θα προχωρήσει χωρίς προβλήματα. Εναλλακτικά, το έργο θα υλοποιηθεί αξιοποιώντας το πρόγραμμα ΕΣΠΑ 2021- 2027, καθώς οι πόροι που διατίθενται στο πλαίσιο αυτού είναι ιδιαιτέρως αυξημένοι όταν ανταποκρίνονται σε έργα της Περιφέρειας.

Θεσσαλονίκη- Ροτόντα

Στόχος των Πολιτιστικών Διαδρομών, είναι προσέλκυση επισκεπτών κυρίως σε περιοχές υποφωτισμένες στον μνημειακό χάρτη κάτι που εκτιμάται πως θα επεκτείνει χρονικά την τουριστική περίοδο.

Η υπουργός Πολιτισμού έκανε λόγο για μια έμμεση στήριξη της τοπικής παραγωγής, οικονομίας και κοινωνίας – ενώ δεν εξαίρεσε και τον πάγιο κυβερνητικό στόχο της προσέλκυσης νέων επενδύσεων. Εννοείται πως για να προκύψουν όλα τα παραπάνω, θα πρέπει προηγουμένως να γίνουν έργα συντήρησης των πολιτιστικών υποδομών που συστήνουν αυτόν χάρτη και συχνά γειτνιάζουν με περιοχές φυσικού κάλους ή σημαντικά φυσικά οικοσυστήματα.

Ο σχεδιασμός που θα κατατεθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης περιλαμβάνει πέντε εμβληματικές πολιτιστικές διαδρομές, η θεματική των οποίων καλύπτει ένα μεγάλο μέρος της ελληνικής ιστορίας και η γεωγραφική τους εξάπλωση περιλαμβάνει ολόκληρη την Ελλάδα.
Είναι οι εξής:

1. «Στα Βήματα του Αποστόλου Παύλου»
2. «Πολιτιστική Εγνατία Οδός»
3. «Ο δρόμος προς τη Δύση. Από τον Όμηρο στον Θερβάντες»
4. «Μνημειακά έργα Κυκλώπων και ανθρώπων κατά τη Μυκηναϊκή εποχή (2η χιλιετία π.Χ.)»
5. «Δίκτυο κάστρων: Από το Βυζάντιο έως την Οθωμανοκρατία»

Και οι πέντε Πολιτιστικές Διαδρομές ακολουθούν τα βήματα σύγχρονων αυτοκινητόδρομων που διασχίζουν τη χώρα και συνδέουν μεταξύ τους περιφέρειες, πόλεις και αγροτικές περιοχές πλούσιες σε αρχαιολογικούς χώρους, ιστορικούς τόπους και μνημεία, σύγχρονα πολιτιστικά και τουριστικά αξιοθέατα και φυσικά τοπία.

Κορώνη

Συνοπτικά, αναπτύσσονται σε δύο γεωγραφικούς άξονες: Ο πρώτος διασχίζει τη Βόρεια Ελλάδα και τις Περιφέρειες Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, Δυτικής Μακεδονίας και Ηπείρου. Στο κέντρο του βρίσκεται η Θεσσαλονίκη, που αποτελεί πρωταγωνιστικό κόμβο του δικτύου. Ο δεύτερος άξονας ξεκινά από την Ήπειρο και κινείται προς το νότο καλύπτοντας τις Περιφέρειες Ιονίων Νήσων, Στερεάς Ελλάδας και Δυτικής Ελλάδας. Εδώ σημείο αναφοράς θα διαδραματίζει η Περιφέρεια Πελοποννήσου.

Στο πλαίσιο του προτεινόμενου έργου αναμένεται να αποκατασταθούν 33 μνημεία και αρχαιολογικοί χώροι.

Παρατηρώντας τον χάρτη, η Αττική εξαιρείται σκοπίμως, αφού ήδη, συγκεντρώνει το 44,7% των επισκεπτών αρχαιολογικών χώρων και το 46,5% των επισκεπτών μουσείων. Όπως διευκρινίζει η υπουργός Πολιτισμού, «στόχος είναι να αναπτυχθεί ο πολιτιστικός τουρισμός με ισόρροπο τρόπο σε όλες της περιφέρειες της χώρας. Οι Πολιτιστικές Διαδρομές στοχεύουν στην αναδιοργάνωση, αποκέντρωση, διασπορά και ανακατανομή της τουριστικής κίνησης και στην προώθηση μιας πιο ομοιόμορφης, ισορροπημένης και βιώσιμης τοπικής και περιφερειακής οικονομικής ανάπτυξης».

Kέρκυρα- Προμαχώνας Παλαιου Φρουρίου

Στο πλαίσιο του προτεινόμενου έργου αναμένεται να αναβαθμιστούν μέσω αποκατάστασης και συντήρησης 33 μνημεία και αρχαιολογικοί χώροι.

• Οι εργασίες για την πρώτη διαδρομή περιλαμβάνουν βυζαντινούς ναούς της Θεσσαλονίκης, της Βέροιας και στους αρχαιολογικούς χώρους της Αμφίπολης και της Νικόπολης.
• Στη δεύτερη διαδρομή στο επίκεντρο θα τεθεί και πάλι η Θεσσαλονίκη καθώς και μνημεία στη Ροδόπη, στην Καστοριά και στα Ιωάννινα.
• Κατευθυνόμενοι δυτικά, η τρίτη διαδρομή εστιάζει σε έργα στην Ολυμπία αλλά και στην Κέρκυρα, στη Νικόπολη και στη Ναύπακτο.
• Η τέταρτη εντοπίζει μυκηναϊκά μνημεία προς αναβάθμιση στη Βοιωτία, στην Αργολίδα και στη ζώνη Μεσσηνίας – Ηλείας.
• Τέλος, αναφορικά με τη διαδρομή που κινείται στα ίχνη βυζαντινών και οθωμανικών κάστρων θα γίνουν έργα στη Μεσσηνία (στα περίφημα κάστρα της Μεθώνης και της Κορώνης) στο κάστρο της Πάτρας, της Ζακύνθου και της Κιάφας.

Άποψη από το Ρωμαϊκό Ωδείο της Νικόπολης.

Αν όλα προχωρήσουν βάσει υπολογισμών – καθώς σύμφωνα με το ΥΠΠΟΑ πολλά από αυτά τα έργα είναι ώριμα – το 70% εξ αυτών θα πρέπει να συμβασιοποιηθεί εντός του 2022 και το υπόλοιπο 30% μέσα στο 2023. Το 2025 έχει τεθεί ως έτος παράδοσης όλων των διαδρομών.

Οι Πολιτιστικές Διαδρομές φαίνεται πως είναι ένα από τα έξι μεγάλα θεματικά προγράμματα στην αναβάθμιση της πολιτιστικής διαχείρισης που τρέχει η κ. Μενδώνη.

Η συνέντευξη Τύπου για τις Πολιτιστικές Διαδρομές έγινε στη σκιά ενός νέου κύκλου δημοσιευμάτων και σεναρίων στα social media για τα έργα στον βράχο της Ακρόπολης ∙ και ειδικότερα για τον τραυματισμό ενός γλυπτού κατά την χρήση κρουστικών μέσων.
Η συζήτηση – όπως ήταν αναμενόμενο – στράφηκε προς τα εκεί, ωστόσο, η υπουργός Πολιτισμού αρνήθηκε να επεκταθεί απαντώντας σε σχετικές δημοσιογραφικές ερωτήσεις.

Προηγουμένως, διέψευσε κατηγορηματικά κάθε φημολογία περί «ατυχήματος» στη διάρκεια των έργων, σημειώνοντας πως πρόκειται «fake news που στοχοποιούν και διασύρουν την Ακρόπολη και τη χώρα μας. Τα έργα αναβάθμισης εκτελούνται απαρέγκλιτα βάσει συγκεκριμένου θεσμικού πλαισίου και παρακολουθούνται από μηχανικό και αρχαιολόγο. Το ΥΠΠΟ φροντίζει για την συνολική αναβάθμιση του αρχαιολογικού χώρου της Ακρόπολης έχοντας ολοκληρώσει τη μελέτη τρωτότητας, έχοντας παραδώσει το έργο του νέου φωτισμού του μνημείου, έχοντας εγκαταστήσει τον ανελκυστήρα πλαγιάς και τις διαδρομές για τα εμποδιζόμενα άτομα και προχωρώντας στην αντικατάσταση του εξοπλισμού. Οτιδήποτε άλλο συνιστά ψέμα αισχίστου είδους» τόνισε, παραδίδοντας και συγκεκριμένο φωτογραφικό υλικό από την εξέλιξη των τελευταίων εργασιών που, σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, προκάλεσαν φθορές.

Την Παρασκευή 14 Μαϊου ανοίγει, επί της ουσίας, η πρώτη κεντρική πολιτιστική δραστηριότητα με την επάνοδο των μουσείων, στα οποία συμπεριλαμβάνεται (με το πλήρες εκθεσιακό της πρόγραμμα) και η Εθνική Πινακοθήκη.

Μέσα στο μήνα, η κ. Μενδώνη προανήγγειλε και τα εγκαίνια του αποκατεστημένου Μεγάρου Τσίλλερ-Λοβέρδου, του παραρτήματος του Βυζαντινού Μουσείου στην οδό Μαυρομιχάλη καθώς και του αρχαιολογικού μουσείου Αρεθούσας στην Χαλκίδα.

Η επαναλειτουργία των πολιτιστικών δραστηριοτήτων έχει δρόμο ακόμα, αφού θα χρειαστούν 10 ημέρες για να ανοίξουν τα θερινά σινεμά και τρεις εβδομάδες για να επιστρέψουμε στα ανοιχτά θέατρα για παραστάσεις και συναυλίες με την χωρητικότητα στο χαμηλότατο ποσοστό του 50%.