Το πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών & Επιδαύρου – Ελπίδα επιστροφής στην κανονικότητα

Να ξεφυλλίζεις το πρόγραμμα του Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου: Ό, τι πιο κοντινό στην καλοκαιρινή πολιτιστική ‘κανονικότητα’ μπορείς να σκεφτείς. Ένα χρόνο απόλυτης καλλιτεχνικής αποχής μετά, αρθρώνεις όσα περιγράφουν μια πραγματικότητα που είναι τόσο κοντά, ώστε, σχεδόν, μπορείς να την φτάσεις. Κι αν η Κατερίνα Ευαγγελάτου, η καλλιτεχνική διευθύντρια της διοργάνωσης την επιβεβαιώνει από οθόνης, είναι γιατί ακόμα κερδίζει τη μάχη η απόσταση. Για πόσο ακόμα;

Το φετινό φεστιβάλ διαρκεί τέσσερις μήνες, δίνει βαρύτητα στην τραυματισμένη ελληνική παραγωγή και στους νέους δημιουργούς.

Το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου ξεκινά την 1η Ιουνίου, επιχειρώντας να ξαναβρεί τον κραταιό εαυτό του, μετά την περσινή ακρωτηριασμένη εκδοχή λόγω της πανδημίας. Η φετινή διοργάνωση, όμως, είναι χρονικά διευρυμένη (διαρκεί τέσσερις μήνες), δίνει βαρύτητα στην τραυματισμένη ελληνική δημιουργία (με αναλογία 50 ελληνικών παραγωγών έναντι των 30 ξένων), δίνει έμφαση στους νέους δημιουργούς, φιλοξενεί τις περσινές παραγωγές που δεν έγιναν εμπλουτισμένες από καινούργιες προτάσεις, συνδιαλέγεται με μεγάλους πολιτιστικούς οργανισμούς της Δύσης, εγκαινιάζει νέες προσεγγίσεις στην Πειραιώς 260 (από το χιπ χοπ και την ηλεκτρονική μουσική ως τη τζαζ) και αναζωογονεί θεματικές (νέα έργα εμπνευσμένα από αρχαία ή αρχαιόθεμα κείμενα) στην Μικρή Επίδαυρο.

Tο νέο logo του Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου και oι αφίσες του φετινού καλοκαιριού, σχεδιασμένες από διεθνή Designer / Creative Director Δημήτρη Παπάζογλου και την ομάδα του DpS / Athens.

Η επιδημιολογική κατάσταση αναμένεται να ορίσει, εν πολλοίς, την ομαλή διεξαγωγή τους∙ κάτι που γίνεται ορατό και στην σχετική εγκράτεια της Κατερίνας Ευαγγελάτου κατά την παρουσίαση τους.

Κατερίνα Ευαγγελάτου: Στόχος μας είναι να καταφέρουμε να υλοποιήσουμε τον σχεδιασμό μας, προσφέροντάς τον στο κοινό είτε με φυσική παρουσία είτε, αν χρειαστεί, διαδικτυακά

Η καλλιτεχνική διευθύντρια του ΕΦ τονίζει πως υπάρχουν πολλαπλά σχέδια διάσωσης των εκδηλώσεων αφού «στόχος μας είναι να καταφέρουμε να υλοποιήσουμε τον σχεδιασμό μας, προσφέροντάς τον στο κοινό είτε με φυσική παρουσία είτε, αν χρειαστεί, διαδικτυακά. Με τις επιφυλάξεις που μας γεννά η συνθήκη, αλλά ταυτόχρονα με αμέριστη προσήλωση στην αποστολή μας, αλλάζουμε σχήμα στο Φεστιβάλ, ούτως ώστε να μας χωρέσει όλους και όλες. Με όλες τις παραγωγές που πέρυσι ματαιώθηκαν και μεταφέρθηκαν για φέτος. Όλες τις νέες δράσεις και τα σχέδια που με φροντίδα και ενθουσιασμό ετοιμάζαμε τόσον καιρό».

Με “Αίαντα” στον κήπο της Πειραιώς ο Σίμος Κακάλας. credit: Θανάσης Καρατζάς.

Η Πειραιώς 260, που έμεινε ερμητικά κλειστή πέρυσι, φέτος προτίθεται να παραμείνει ανοιχτή από τον Ιούνιο έως τον Οκτώβριο. Οι ελληνικές παραγωγές περίπου θα μονοπωλήσουν τον, αμιγώς καλοκαιρινό, προγραμματισμό ενώ οι διεθνείς θα ταξιδέψουν στην Αθήνα στις αρχές του φθινοπώρου. Η επιταγή δε, των εκδηλώσεων σε ανοιχτούς χώρους επιβάλλει την αξιοποίηση όλων των δυνατοτήτων της υπαίθριας Πειραιώς.

Στις θεατρικές παραγωγές, ο Πρόδρομος Τσινικόρης παρουσιάζει το «Somewhere beyond the cherry trees» εμπνεόμενος από τον «Βυσσινόκηπο» του Τσέχοφ, ο Κωνσταντίνος Χατζής συνεχίζει την έρευνά του στο αρχαίο δράμα με την «Κλυταιμνήστρα, μουσική δωματίου για ένα όργανο» σε μουσική Γιώργου Κουμεντάκη. Με τον πολυαναμενόμενο «Αίαντα» επανακάμπτει στην Πειραιώς και ο Σίμος Κακάλας στον Κήπο της Πειραιώς 260, ενώ ο συνθέτης Λευτέρης Βενιάδης γράφει μια «Όπερα ποδοσφαίρου» σε σκηνοθεσία της Σοφίας Σιμιτζή. Η Σοφία Μαραθάκη σκηνοθετεί το οικολογικά ανήσυχο «Δάσος», η Κατερίνα Γιαννοπούλου προτείνει τη «Χρονιά με τα 13 φεγγάρια» αντλώντας από την ομώνυμη ταινία του Φασμπίντερ και ο Έκτορας Λυγίζος ερευνά μια αρχετυπική ιστορία γυναικείας εξέγερσης στο «Σχολείο γυναικών» του Μολιέρου.

“Το σχολείο των γυναικών” στην Πειραιώς από τον Εκτορα Λυγίζο. credit: Ελίνα Γιουναλή

Την ίδια ώρα, η συμπλήρωση 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση τροφοδοτεί με υλικό την ενότητα «Κύκλος 1821» με τέσσερις παραγωγές: Ο Ανέστης Αζάς σχολιάζει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις μέσα από την καυστική «Δημοκρατία του Μπακλαβά». Ο Παντελής Φλατσούσης στήνει μια σατιρική πασαρέλα στο «Εθνικό ντεφιλέ» και ο ΘΟΚ επιστρέφει στο Φεστιβάλ με την «Εσμέ», ένα ξεχασμένο δραματικό ειδύλλιο του Περεσιάδη. Το 1821 αφομοιώνει και σύγχρονο χορό, το «Age of Crime» τη νέα δουλειά της χορογράφου Λενιώς Κακλέα.

Στη Μουσική, ο νεαρός δεξιοτέχνης του τζαζ πιάνου Γιάννης Παπαδόπουλος παρουσιάζει το νέο του έργο «Fourth Stream Music», ενώ οι ομάδες SUM και Latinitas Nostra παρουσιάζουν μια συναυλία – περφόρμανς που παντρεύει την μπαρόκ μουσικής, τους αργαλειούς ζακάρ και τη νέα τεχνολογία.

Ο Χορός καταλαμβάνει χώρο στο Φεστιβάλ μέσα από μια ριζοσπαστική προσέγγιση. Στρέφει το βλέμμα στις τάσεις του δρόμου με τη νέα θεματική ενότητα «Layres of street» και μιλά με την γλώσσα πολλών νέων καλλιτεχνών για όλα τα θέματα που αποτελούν την κοινωνική πραγματικότητα: Την εξουσία, τον αγώνα για την ελευθερία, τη μετανάστευση, τα ζητήματα ταυτότητας και φύλων.

Η μεγάλη εικαστική έκθεση της Πειραιώς 260 φέρει την υπογραφή του Τάσου Βρεττού με την εγκατάσταση «The Feel.Backstage» το αποτύπωμα της εμπειρία του underground clubbing στην Αθήνα από το 2005 μέχρι σήμερα ερευνώντας το αθέατο κομμάτι της BDSM σκηνής και του ΛΟΑΤΚΙ+ ακτιβισμού.

Επιστροφή στο Φεστιβάλ Αθηνών με παιδική παράσταση για τον Βαγγέλη Θεοδωρόπουλο. credit: Ελίνα Γιουνανλή.

Εκτός Πειραιώς αλλά εντός Αθήνας, το Φεστιβάλ θα παρουσιάσει επίσης τη συναυλία του Δημήτρη Τηλιακού και των Ex Silentio, την παράσταση του Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου για παιδιά, «Το ποτάμι που ήθελε να γυρίσει πίσω» και ένα μουσικοθεατρικό αφιέρωμα στη Σωτηρία Μπέλλου με τη Χριστίνα Μαξούρη.

Οι προγραμματισμένοι από πέρυσι “Ιχνευταί” δια χειρός Μιχαήλ Μαρμαρινού στην Επίδαυρο. credit: Ελίνα Γιουναλή

Η Επίδαυρος εμφανίζεται πιο πληθωρική από ποτέ, τόσο σε πλήθος παραγωγών, διάρκειας, όσο και σε επίπεδο συναντήσεων. Κορυφαίοι Έλληνες μελετητές του αρχαίου δράματος – όπως ο Βασίλης Παπαβασιλείου και ο Μιχαήλ Μαρμαρινός συνομιλούν με τον Τόμας Οστερμάγερ που επιστρέφει στο αργολικό κοίλον 11 χρόνια μετά τον «Οθέλλο». Ο Γερμανός σκηνοθέτης θα δουλέψει με τον θίασο της Σάουμπυνε για πρώτη φορά πάνω στο αρχαίο δράμα, αντλώντας από τον «Οιδίποδα Τύραννο».

Νωρίτερα, το Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου θα φιλοξενήσει το, σχεδόν άγνωστο, σατυρικό δράμα του Σοφοκλή «Ιχνευταί» σε σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινού. Το Εθνικό Θέατρο κατεβαίνει με τους, κατά Κωνσταντίνο Ρήγο, αριστοφανικούς «Ιππής» και τις «Φοίνισσες» του Ευριπίδη από τον Γιάννη Μόσχο, στην επίσημη πρώτη τους στο αργολικό θέατρο.

Επιδαύριο ντεμπούτο, επίσης, θα κάνει ο Γιώργος Νανούρης με την «Ιφιγένεια εν Ταύροις» και η Αργυρώ Χιώτη με τους «Βατράχους». Ο Βασίλης Παπαβασιλείου εκπροσωπεί το ΚΘΒΕ με την «Ελένη» του Ευριπίδη, ο Γιάννης Κακλέας δοκιμάζει για πρώτη φορά τραγωδία σκηνοθετώντας τον «Ορέστη», η Νικαίτη Κοντούρη επιχειρεί με «Βάκχες» για το ΔΗΠΕΘΕ Ιωαννίνων και ο Άρης Μπινιάρης μετά τους «Πέρσες» επανέρχεται με «Προμηθέα δεσμώτη» με συμπαραγωγό το θέατρο Πορεία και το ΔΗΠΕΘΕ Κρήτης.

Ντεμπούτο για τον Γιάννη Μόσχο στο Αρχαίο Θέατρο της Επιδαύρου εκπροσωπώντας το Εθνικό Θέατρο. credit: Ελίνα Γιουναλή

Στο Μικρό Θέατρο της Αρχαίας Επιδαύρου συντηρείται ο πειραματικός χαρακτήρας πάνω στο αρχαίο δράμα που δοκιμάστηκε επί θητείας Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου. Η Κατερίνα Ευαγγελάτου επεκτείνει την ιδέα μέσα από την θεματική «Contemporary ancients» αναθέτοντας σε τέσσερις συγγραφείς, να γράψουν ένα σύγχρονο έργο με αναφορά σε μια αρχαία τραγωδία.

Συγκεκριμένα, ο Βαγγέλης Χατζηγιαννίδης, με αφετηρία τις «Τραχίνιες» του Σοφοκλή, γράφει το έργο του «Τα σπίτι με τα φίδια», που σκηνοθετεί η Ελένη Σκότη. Ο Γιάννης Μαυριτσάκης, εκκινώντας από τις «Βάκχες» του Ευριπίδη γράφει την «Κρεουργία», σε σκηνοθεσία Γιώργου Σκεύα. Η Αμάντα Μιχαλοπούλου, με αφετηρία τον «Ιππόλυτο», παρουσιάζει το έργο «Η Φαίδρα καίγεται», σε σκηνοθεσία Γιάννη Καλαβριανού και η Αλεξάνδρα Κ*, με αφετηρία τη «Μήδεια» του Ευριπίδη, παρουσιάζει το «Γάλα, αίμα» που σκηνοθετεί ο Γιάννος Περλέγκας.

Η λειτουργία της Μικρής Επιδαύρου θα ξεκινήσει με το διακαλλιτεχνικό ερευνητικό πρόγραμμα «Πάροδος», τις τρεις πρώτες εβδομάδες του Ιουνίου, δίνοντας τη δυνατότητα σε καλλιτέχνες από ένα ευρύ φάσμα τεχνών να προχωρήσουν την έρευνά τους πάνω στη δραματουργία του αρχαίου δράματος, in situ.

O Ευριπίδης Λασκαρίδης με νέο έργο στο Μικρό Θέατρο της Επιδαύρου. credit: Ελίνα Γιουνανλή.

Το θέατρο δεν θα μονοπωλήσει την Μικρή Επίδαυρο αφήνοντας χώρο για περφόρμανς, εικαστικά και μουσική: Το νέο διεθνές όνομα του εικαστικού θεάτρου, ο Ευριπίδης Λασκαρίδης θα παρουσιάσει το καινούργιο έργο του, η εικαστικός Αιμιλία Παπαφιλίππου θα συνεχίσει την έρευνά της γύρω από την κατοίκηση των αρχαίων μνημείων ενώ δύο αναπάντεχοι μουσικοί διάλογοι θα προκύψουν: Ο τζαζίστας Πέτρος Κλαμπάνης συναντά τον Πετρολούκα Χαλκιά της ελληνικής παράδοσης, ενώ ο Γαλλο-Ιρανός πολυοργανίστας Keyvan Chemirani θα συναντήσει τη λύρα του δεξιοτέχνη Σωκράτη Σινόπουλου.

Ο Μπράιαν Ινο επί σκηνής με τον αδερφό του Ρότζερ Ινο.

Πίσω στην πόλη, το Ηρώδειο δημιουργεί μια μουσική πραγματικότητα μεγάλης χωρητικότητας. Τα είδη και οι καλλιτέχνες μπλέκονται σε μια καινούργια αρμονία.

Η μεγάλη μετάκληση του Ηρωδείου είναι η εμφάνιση του πολυκαλλιτέχνη Μπράϊν Ίνο on stage. Δεν θα είναι ο μόνος σταρ, ωστόσο. Στην κλασική μουσική, πρωταγωνιστεί ο κορυφαίος μαέστρος Ζούμπιν Μέτα, με την Ορχήστρα Maggio Musicale της Φλωρεντίας και τον διάσημο βιολιστή Πίνχας Ζούκερμαν σε ένα πρόγραμμα αφιερωμένο στη μουσική του Μπραμς – συναυλία που ανοίγει τον κύκλο συνεργασίας μεταξύ του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών και του ΕΦ.

Επίσης, η Χορωδία Μοντεβέρντι, συνοδευόμενη από τους English Baroque Soloists, υπό τη διεύθυνση του μοναδικού σερ Τζον Έλιοτ Γκάρντινερ. Η τζαζ θα εκπροσωπηθεί επάξια από τον Γιαν Γκαρμπάρεκ και τον δεξιοτέχνη στο ούτι Ανουάρ Μπραχέμ.

Η νέα γενιά φτάνει στο Ηρώδειο μέσα από τον Γάλλο τραγουδιστή Woodkid, τον Ισλανδό Όλαφουρ Αρναλντς και τον Άγγλο παραγωγό της ελεκτρόνικα και τέκνο Μαξ Κούπερ.

Ο Ισλανδός Ολαφουρ Άρλαντς στο Ηρώδειο.

Οι Έλληνες με τη σειρά τους ποντάρουν στις απροσδόκητες συμπράξεις: Η Ελευθερία Αρβανιτάκη σε συνεργασία με την Καμεράτα σε έργα Παπαδημητρίου – Ξυδάκη, ο Παύλος Παυλίδης ανεβαίνει στην σκηνή με τον The Boy, η Λένα Πλάτωνος με τη Nalyssa Green, το σχήμα El Sistema Greece με τον μουσικό παραγωγό Blend Mishkin, ο μαέστρος Βύρωνας Φιδετζής με τη Φιλαρμόνια Ορχήστρα Αθηνών.

Οι εκδηλώσεις του φθινοπώρου ξαναβάζουν την πινέζα στην Πειραιώς 260 κι έχουν διεθνή αέρα. Ο, προγραμματισμένος από πρόπερσι, Κριστόφ Βαρλικόφσκι αλλά και η Σαουμπίνε – στη δεύτερη φετινή εμφάνιση της μετά την Επίδαυρο – στρέφουν τα φώτα πάνω τους. Ο πρώτος εμπνέεται από την περιπέτεια του Οδυσσέα και αφηγείται την Οδύσσεια μιας γυναίκας κατά τον Β΄ Παγκόσμιο στο «Οδύσσεια: Μια ιστορία για το Χόλυγουντ». Η Σαουμπίνε του Τόμας Οστερμάγερ έρχεται με την πολύφημη παράσταση σοκ για την έμφυλη βία «Ιστορία της βίας». Όμως, δεν είναι οι μόνοι αξιοσημείωτοι.

Ο Κορνέλ Μουντρούτσο επιστρέφει στη διοργάνωση μετά την συνταρακτική «Απομίμηση ζωής» του 2018 με το οικογενειακό δράμα «Κομμάτια μιας γυναίκας», ο γνωστός Ισπανός χορογράφος Μάρκος Μοράου παρουσιάζει ένα εικαστικό χοροθέατρο στην «Passionaria», η Καναδή Μαρί Μπρασάρ έρχεται με το υβριδικό θέαμα της «Βίας», το Χιλιανό Teatro La Re-sentida παρουσιάζει μια παράσταση ντοκουμέντο για τη βία κατά της γυναίκας στα «Τοπία χωρίς χρώμα», η διακεκριμένη Ισραηλινή χορογράφος Σαρόν Εγιάλ μιλά για τον έρωτα στο «Βάναυσο ταξίδι της καρδιάς».

Αν τα επιδημιολογικά δεδομένα το επιτρέψουν, το Φεστιβάλ θα ανοίξει την 1η Ιουνίου στις εγκαταστάσεις της Πειραιώς όπου και αναμένεται να ολοκληρωθεί στα μέσα Οκτωβρίου.