Έρευνα: Πόσο έχει αλλάξει το Παιδικό Βιβλίο; 5 εκδότες απαντούν

…και κάποτε μ’ αφήνανε σ’ ένα παγκάκι θα ’θελα να με πάρει στοργικά μαζί του κάποιος περαστικός…

Φαντασία, πραγματικότητα, συγκίνηση, σασπένς… Έχετε σκεφτεί ποτέ τι είναι ένα βιβλίο; Και σε τι διαφέρει ένα βιβλίο που απευθύνεται στα παιδιά; Πόσο έχει αλλάξει το παιδικό βιβλίο;

Στις ερωτήσεις μας απαντούν οι: Μαριλένα Πανουργιά (εκδόσεις «Ίκαρος»), Άννα Παπαφίγκου και Γιάννης Γκανάς (εκδόσεις «Μάρτης»), Μαριάννα Ψύχαλου (εκδόσεις «Μικρή Σελήνη»), Περικλής Δουβίτσας (εκδόσεις «Νεφέλη»), Αλέξα Αποστολάκη (εκδόσεις εκδόσεις «Καλειδοσκόπιο»).

Το παιδικό βιβλίο αποτελεί την είσοδο των ανθρώπων στον μαγικό κόσμο της ανάγνωσης. Το καλό παιδικό βιβλίο, μαγνητίζει τα παιδιά από την μικρή ηλικία και τους καλλιεργεί ένα υψηλό κριτήριο αισθητικής. Όταν η ανάγνωση γίνεται μέρος της καθημερινής ρουτίνας απ’ τα πρώτα χρόνια, θα συντροφεύει τον άνθρωπο σε όλη του ζωή. Ακόμη κι αν για ένα διάστημα -όπως γίνεται συνήθως στην εφηβεία- μειωθούν τα βιβλία που διαβάζει ένα παιδί, εφόσον έχει φυτευτεί ο σπόρος της ανάγνωσης, σαν ενήλικος πια θα επιστρέψει στην λογοτεχνία.

Η παιδική σειρά του Ίκαρου ξεκίνησε το 2012. Ο συνεταίρος μου κι εγώ είχαμε γίνει γονείς, και αποφασίσαμε ότι θέλαμε να αρχίσουμε να εκδίδουμε βιβλία που θα θέλαμε να διαβάζουν τα παιδιά μας. Να προσθέσουμε στην ήδη υπάρχουσα παραγωγή το δικό μας λιθαράκι.

Από τα πρώτα βιβλία που βγάλαμε ήταν η σειρά του Αλέξη Κυριτσόπουλου «Αν διάβαζα ποιητές της γενιάς του 30» που αποτελούσε και τη φυσική γέφυρα ανάμεσα στον ενήλικο και τον νέο, παιδικό κατάλογό μας. Ύστερα ακολούθησαν κι άλλα ελληνικά βιβλία εξαιρετικών δημιουργών καθώς και η, αγαπημένη πια, σειρά Τικ και Τέλα από το εξωτερικό.

Μαριλένα Πανουργιά: Να διαβάζουμε στα μικρά παιδιά, και να μας βλέπουν να διαβάζουμε κι εμείς.

«Ο Τικ και η Τέλα» καθώς και η σειρά βιβλίων του Benji Davies με ήρωα τον Νόι είναι ψηλά στις προτιμήσεις των παιδιών. Αλλά και οι ελληνικοί μας τίτλοι όπως «Τα παπούτσια των άλλων», η «Αμάλια», η «Τάτα», τα «Πιτσιμπουίνια» ανατυπώνονται διαρκώς. Όπως και στα βιβλία ενηλίκων τα παιδικά μας βιβλία είναι long sellers.

Το Πίτσι Πίτσου, το νησί των Πιτσιμπουίνων είναι το πιο ασφαλές, αλλά και το πιο μυστήριο νησί στον κόσμο.

Προ κορονοϊού τα βιβλία μας παρουσιάζονταν σε βιβλιοπωλεία και σχολεία. Ειδικά στα σχολεία, είναι υπέροχη η επαφή των δημιουργών με τους αναγνώστες τους, ανταποδοτική και για τις δύο πλευρές. Τώρα, δυστυχώς, οι δράσεις αυτές έχουν περιοριστές σε κάποιες διαδικτυακές εκδηλώσεις, οι οποίες φυσικά δεν έχουν τον ίδιο αντίκτυπο. Παρόλα αυτά, μέσα στην καραντίνα είδαμε τις πωλήσεις των παιδικών βιβλίων να ανεβαίνουν, πράγμα που σημαίνει ότι τα παιδιά δεν έχασαν -αντιθέτως ίσως αύξησαν- την επαφή τους με την ανάγνωση.

Φυσικά. Ειδικά στην προσχολική και πρωτοσχολική ηλικία είναι θέμα ερεθισμάτων και προτύπων. Να διαβάζουμε στα μικρά παιδιά, και να μας βλέπουν να διαβάζουμε κι εμείς. Να υπάρχουν στο σπίτι, πολλά και διαφορετικά βιβλία.

Benji Davies «Ο Νόι και η φάλαινα»

Αρκετά. Ο εκφοβισμός, η θέση και η ενδυνάμωση της γυναίκας, η διαφορετικότητα, είναι όλα θέματα που απασχολούν την κοινωνία και αυτό αποτυπώνεται στην εκδοτική παραγωγή. Ακόμη και οι «παγκόσμιες μέρες» δημιουργούν τάσεις στα εκδοτικά προγράμματα. Παρόλα αυτά πιστεύω ότι τα βιβλία πρέπει να έχουν έναν ήπια εκπαιδευτικό χαρακτήρα, να περνούν διακριτικά το μήνυμά τους, και να μην ακολουθούν με μανία την επικαιρότητα.

Δεν μπορώ να ξεχωρίσω έναν συγγραφέα ή έναν εικονογράφο. Θαυμάζω απεριόριστα την ικανότητα των ανθρώπων να συνθέτουν άρτιες, καλογραμμένες ιστορίες. Θέλει τόλμη να απευθύνεσαι σε παιδιά, καθώς είναι μεγαλύτερη η ευθύνη. Αλλά και οι εικονογράφοι που καλούνται να στήσουν έναν κόσμο ολόκληρο γύρω από αυτά τα κείμενα είναι κάτι παραπάνω από αξιέπαινοι. Έχω μεγάλη αδυναμία στους εικονογράφους.

“Βρισκόμαστε εδώ” – Oliver Jeffers #1 New York Times bestseller. Καλύτερο βιβλίο του 2017 για το περιοδικό ΤΙΜΕ, το δίκτυο NPR και την εφημερίδα Boston Globe

Τα βιβλία μας έχουν συνήθως θερμή υποδοχή από τον Τύπο. Τόσο τα έντυπα όσο και τα διαδικτυακά μέσα αφιερώνουν χώρο στα βιβλία του Ίκαρου. Τα τελευταία χρόνια άλλωστε τα μέσα έχουν δώσει μεγαλύτερη έμφαση στο παιδικό βιβλίο και αυτό έχει βοηθήσει στην καλλιέργεια και επέκταση του αναγνωστικού κοινού.

Το αμέσως επόμενο διάστημα θα κυκλοφορήσει το πρώτο βιβλίο που υπογράφει η Ντανιέλα Σταματιάδη και το κείμενο και την εικονογράφηση. Λέγεται «Θέλω» και είναι ένα υπέροχο picture book. Ακόμη, θα κυκλοφορήσει το βιβλίο γνώσεων «1821- ερωτήσεις μόνο!» που απευθύνεται σε μεγαλύτερα παιδιά και το υπογράφουν η Μαρία Αγγελίδου και η Ειρήνη Βοκοτοπούλου, σε εικονογράφηση Φοίβου Χαλκιόπουλου, Μία εξαιρετική δουλειά που θέλει να οδηγήσει τους αναγνώστες στην έρευνα και τη συνεχή αναζήτηση νέων ερωτήσεων ως μέθοδο ανάγνωσης της Ιστορίας.

Μέσα στη χρονιά θα κυκλοφορήσουν βιβλία σε γνωστές σειρές, όπως η νέα περιπέτεια των Πιτσιμπουίνων, και νέοι τίτλοι στη σειρά Αρκουδάκος, το καινούργιο βιβλίο του Oliver Jeffers, μία νέα ιστορία του Άγγελου Αγγέλου και της Έμης Σίνη, ένα νέο βιβλίο της Άλκηστης Χαλικιά, και άλλα πολλά.