Έρευνα: Πόσο έχει αλλάξει το Παιδικό Βιβλίο; 5 εκδότες απαντούν

Τι σημαίνει για σας παιδικό βιβλίο;

Σίγουρα, ένα βιβλίο που χαρακτηρίζεται από κείμενο σύγχρονο, πρωτότυπο, που δεν αναπαράγει στερεότυπα και δείχνει σεβασμό προς τον αναγνώστη του. Επίσης, στην περίπτωση του εικονογραφημένου βιβλίου θα πρέπει η εικονογράφηση και η τυπογραφία να προάγουν την αισθητική καλλιέργεια του αναγνώστη.

Η Μικρή Σελήνη ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2017. Αποτελεί το τελευταίο εκδοτικό εγχείρημα των Εκδόσεων Ψύχαλου που δραστηριοποιούνται στον χώρο του βιβλίου εδώ και τρεις γενιές. Η ιδέα για τον παιδικό εκδοτικό ήταν του αδερφού μου, Φίλιππου Ψύχαλου, αλλά υλοποιήθηκε όταν αισθανθήκαμε και οι δύο σίγουροι ότι μπορούμε να στηρίξουμε ένα τέτοιο εγχείρημα σε ένα τόσο ανταγωνιστικό περιβάλλον. Σημαντικό ρόλο έπαιξε η εμπειρία μας στην πώληση παιδικών βιβλίων για πολλά χρόνια, αλλά και το γεγονός ότι γίναμε και οι δύο γονείς. Η βιωματική εμπειρία είναι πάντα σημαντική.

Το πρώτο βιβλίο της Μικρής Σελήνης ήταν η «Ρόζα το Τερατάκι» της Olga de Dios. Πρόκειται για ένα βιβλίο που συμπυκνώνει όλη μας τη φιλοσοφία: έχει εξαιρετική εικονογράφηση, είναι λιτό και ουσιαστικό και πραγματεύεται το δικαίωμα στην κοινωνική ισότητα και την αποδοχή της μοναδικότητας του ατόμου. Το βιβλίο γνώρισε μεγάλη επιτυχία και συνεχίζει ακόμα και σήμερα να γοητεύει το αναγνωστικό κοινό.

Μαριάννα Ψύχαλου: Σε κάθε εποχή μπορούν να δημιουργηθούν μικροί αναγνώστες, αρκεί να υπάρχει για όλα τα παιδιά ισότιμη πρόσβαση στο βιβλίο.

Κρίνοντας από τις πωλήσεις, θα λέγαμε ότι το πιο πετυχημένο βιβλίο μας είναι «Ο Αρκούδος και το Πιάνο» του David Litchfield. Αν ρωτήσετε, όμως, τα παιδιά μου, θα σας πουν σίγουρα τη «Φυλή των Βρομύλων» που μόλις κυκλοφόρησε.

Η Φυλή των Βρομύλων της Elise Gravel (εικ. Magali Le Huche)

Οι παρουσιάσεις, τα εργαστήρια και οι επισκέψεις σε σχολεία και βιβλιοθήκες ή η προετοιμασία υλικού φιλαναγνωσίας που να συνδέεται με τα βιβλία μας δεν είναι ακριβώς στρατηγική, αλλά περισσότερο αποτελεί για μας αναγκαίο εργαλείο ώστε να μπορούμε να ερχόμαστε σε απευθείας επαφή με το κοινό μας και να παίρνουμε feedback χωρίς τη διαμεσολάβηση των ενηλίκων. Για μένα, μιας κι εγώ τρέχω όλη αυτή τη διαδικασία, η επαφή με τα παιδιά είναι μοναδική εμπειρία που με βοηθά να εξελίσσομαι σαν άνθρωπος και σαν εκδότρια.

Σε κάθε εποχή μπορούν να δημιουργηθούν μικροί αναγνώστες, αρκεί να υπάρχει για όλα τα παιδιά ισότιμη πρόσβαση στο βιβλίο. Φυσικά, και η οικογένεια και τα ερεθίσματα που παίρνει ένα παιδί μέσα στο οικογενειακό του περιβάλλον καθορίζουν σημαντικά τη διαμόρφωση της αναγνωστικής του συμπεριφοράς. Όμως δεν θα έπρεπε να στεκόμαστε μόνο σε αυτό, γιατί η παραδοχή αυτή από μόνη της δημιουργεί ανισότητες. Η πολιτεία μπορεί και πρέπει να παίζει σημαντικό ρόλο και σίγουρα αυτό δεν είναι κάτι που κατακτά κανείς μέσα στον χώρο του σχολείου. Για μένα οι χώροι των σύγχρονων βιβλιοθηκών που δίνουν ποικιλία ερεθισμάτων και δεν λειτουργούν με τη λογική των αποκλεισμών, μπορούν να αλλάξουν την κουλτούρα της ανάγνωσης στις επόμενες γενιές.

Προφανώς υπάρχουν βιβλία που ακολουθούν τις παγκόσμιες τάσεις και υπάρχουν βιβλία που δεν ακολουθούν αλλά δημιουργούν τις νέες τάσεις. Το θέμα είναι τι θέλει ο κάθε εκδότης να προσφέρει στο αναγνωστικό του κοινό.

Στην Ελλάδα υπάρχουν πλέον αρκετές επιλογές και αυτό είναι σίγουρα θετικό. Όμως, το πλαίσιο για τους Έλληνες δημιουργούς και εκδότες δεν είναι εύκολο. Η αγορά είναι περιορισμένη, ο ανταγωνισμός μεγάλος και η υποστήριξη από την πολιτεία μηδαμινή. Οπότε αν θες να προτείνεις κάτι καινούριο, αν θες να αναδείξεις κάτι διαφορετικό θα πρέπει να πάρεις όλο το ρίσκο επάνω σου και αυτό δεν βοηθά πολύ στη διατήρηση της πολυφωνίας.

Η Πηνελόπη της Θάλασσας, Gema Sirvent / Εικονογράφηση: Raul Guridi

Αγαπώ πολλούς! Θαυμάζω το έργο του Tomi Ungerer, του Bruno Munari, της Beatrice Alemagna, της Sara Faneli, του Oliver Jeffrey, του Eric Carle, του Chris Haughton και πολλών άλλων. Όπως είναι προφανές έχω μια ιδιαίτερη αγάπη στο εικονογραφημένο βιβλίο, με το οποίο ασχολούμαι κυρίως και στη Μικρή Σελήνη. Φυσικά, αγαπώ και τη δουλειά όλων των δημιουργών που έχω την τύχη να εκδώσω βιβλία τους. Αλλά αυτό το θεωρώ δεδομένο.

Φώτης Δούσος «Κλεμμένα Αυτιά».

Το επόμενο βιβλίο που θα κυκλοφορήσει από τη Μικρή Σελήνη είναι το νέο βιβλίο του Φώτη Δούσου με τίτλο «Κλεμμένα Αυτιά». Πρόκειται για ένα αστυνομικό μυθιστόρημα για παιδιά που την εικονογράφησή του υπογράφει η Στέλλα Στεργίου. Είμαστε ενθουσιασμένοι με αυτό το βιβλίο! Επίσης, εγκαινιάζουμε σε λίγους μήνες τη βρεφική μας σειρά ξεκινώντας με τα υπέροχα board books της Leslie Patricelli.