Ρενέ Πόλες προς Μενδώνη: Κάτω τα χέρια από το «Εμπρός»

Δεν μασάει τα λόγια του ο γερμανός σκηνοθέτης και δραματουργός Ρενέ Πόλες (René Pollesch) στην επιστολή που απηύθυνε στις 9 Ιουνίου στην υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη για την απόπειρα της αστυνομίας να εκκενώσει την κατάληψη και να σφραγίσει με τσιμεντόλιθους το θέατρο «Εμπρός»: Για τον καλλιτεχνικό διευθυντή της Volksbühne αποτελεί ένδειξη για τον «αυταρχικό μετασχηματισμό» της ελληνικής κοινωνίας.

Αφού χαρακτηρίσει κάθε επίθεση σε καλλιτεχνικούς θεσμούς χτύπημα στα θεμέλια της δημοκρατίας, ο ίδιος και οι συνεργάτες του δηλώσουν αποφασισμένοι να υπερασπιστούν κάθε χώρο όπου οι άνθρωποι μπορούν να συγκεντρώνονται ελεύθερα, ενώ αποκαλύπτουν την πρόθεσή τους να προχωρήσουν σε προγράμματα ανταλλαγών ανάμεσα στη βερολινέζικη Volksbühne και το αυτοδιαχειριζόμενο «Εμπρός».

Η επιστολή του Ρενέ Πόλες, την οποία έχουμε στα χέρια μας, εστάλη από το Βερολίνο με e-mail, με ημερομηνία 9 Ιουνίου 2021, και απευθύνεται στην υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, τον υφυπουργό Νικόλα Γιατρομανωλάκη και τη γ.γ. Ελένη Δουνδουλάκη. Το πλήρες κείμενο της επιστολής έχει ως εξής:

Ο υπογράφοντες, René Pollesch και η ομάδα των συνεργατών του στην Volksbühne του Βερολίνου, είναι αποφασισμένοι να δείξουν την αλληλεγγύη τους προς το Θέατρο Εμπρός της Αθήνας. Είμαστε συγκλονισμένοι μαθαίνοντας ότι η ομάδα των ανθρώπων που οργάνωσαν με τρόπο συλλογικό και αυτόνομο το θέατρο αυτό κατά την τελευταία δεκαετία εκδιώχθηκαν διά της βίας από την αστυνομία.

Το γερμανικό κοινό έδειξε ενδιαφέρον για την απόπειρα να αποφευχθεί το κλείσιμο του θεάτρου μέσω της κατάληψής του. Από την αρχή, διάφοροι άνθρωποι του θεάτρου επισκέφθηκαν το «Εμπρός» και προχώρησαν σε πολιτιστικές συνεργασίες μαζί του. Η καινούργια ομάδα της Volksbühne προγραμμάτιζε και αυτή να ξεκινήσει ανταλλαγές, καθώς αντιμετωπίζουμε το «Εμπρός» σαν ένα πείραμα που έχει τη δυνατότητα να αποτελέσει παράδειγμα μιας επιτυχημένης απόπειρας υπεράσπισης των δημόσιων καλλιτεχνικών χώρων και ανοίγματός τους στη γειτονιά και στο ευρύτερο κοινό.

Στιγμιότυπο από δράσεις ελλήνων καλλιτεχνών έξω από το θέατρο ΕΜΠΡΟΣ

Αντιμετωπίζουμε αυτή την εκκένωση ως μέρος μιας σειράς βαθύτατα ανησυχητικών γεγονότων, τα οποία μόνο σαν «αυταρχικό μετασχηματισμό» της ελληνική κοινωνίας των πολιτών μπορούμε να χαρακτηρίσουμε. Ενώ η σημερινή κυβέρνηση μπορεί να έχει την εντύπωση ότι οι πράξεις αυτές έχουν την υποστήριξη των θεσμών της Ε.Ε., θέλουμε να δηλώσουμε κατηγορηματικά ότι οι ευρωπαίοι πολίτες δεν θα παραμένουν απαθείς όταν στρατός και αστυνομία επιτίθενται σε καλλιτέχνες, ακτιβιστές, φοιτητές, πρόσφυγες, ακόμα και σε δικηγόρους που υπερασπίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Είμαστε αποφασισμένοι να υπερασπιστούμε κάθε χώρο όπου οι άνθρωποι μπορούν να συγκεντρώνονται ελεύθερα –για να κάνουν τέχνη μαζί ή απλά για ζουν μαζί ή και τα δύο– στο Βερολίνο, στην Αθήνα και οπουδήποτε αλλού,

Κάνουμε έκκληση στα μέλη της κυβέρνησης να σταματήσουν τις επιθέσεις στην κοινωνία των πολιτών. Ας είμαστε ξεκάθαροι: Αντιμετωπίζουμε τα θέατρα, τα δημόσια χρηματοδοτούμενα ή αυτά που λειτουργούν σε μη κερδοσκοπική βάση, σαν προκεχωρημένα φυλάκια μιας ελεύθερης δημοκρατικής κοινοπολιτείας και κάθε επίθεση σε καλλιτεχνικούς θεσμούς, ανεξάρτητες εκδηλώσεις ή τους εργαζομένους τους σαν επίθεση ενάντια στην κοινωνία των πολιτών και ενάντια στα θεμέλια της δημοκρατίας, σαν πράξη που δεν αρμόζει σε μια δημοκρατική κυβέρνηση.

Είμαστε αποφασισμένοι να υπερασπιστούμε κάθε χώρο όπου οι άνθρωποι μπορούν να συγκεντρώνονται ελεύθερα –για να κάνουν τέχνη μαζί ή απλά για ζουν μαζί ή και τα δύο– στο Βερολίνο, στην Αθήνα και οπουδήποτε αλλού, ενάντια σε μια πολιτική που επιβάλλεται από τα πάνω και επιδιώκει να καταστείλει κάθε δραστηριότητα που δεν χρησιμεύει στην αέναη λειτουργία της μηχανής του κέρδους. Γνωρίζουμε πόσο στενά συνδέεται η πολιτική της λιτότητας με τον αυταρχισμό και δεν πρόκειται να αφήσουμε την ήπειρο να κυλήσει σε μια μεταμοντέρνα εκδοχή της φρικτής δεκαετίας του 1930.

H Βερολινέζικη Volksbühne – photo: Alex 1011 Own work

Η Volksbühne είναι περήφανη που η έδρα της βρίσκεται σε μια πλατεία που φέρει το όνομα της Ρόζας Λούξεμπουργκ, που είχε διατρανώσει πως, απέναντι στην αυτοδιάθεση του λαού, μόνη εναλλακτική είναι η βαρβαρότητα. Με αυτήν την έννοια, σας καλούμε να απέχετε από κάθε πράξη που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί έτσι. Και σας ζητάμε να θυμηθείτε ότι η ταυτόχρονη ανάπτυξη θεάτρου και δημοκρατίας στην αρχαιότητα δεν αποτέλεσε ιστορική σύμπτωση: και τα δύο είναι μορφές εξουσίας για τον λαό, από τον λαό, και με τον λαό.

Κάθε θέατρο πρέπει να είναι «λαϊκό θέατρο»! Γι’ αυτό ελπίζουμε ειλικρινά ότι η ελληνική κυβέρνηση θα επανεξετάσει τις ενέργειές της και θα μας επιτρέψει να προχωρήσουμε στην πρόθεσή μας να εμπλακούμε σε ένα κοινωνικό και καλλιτεχνικό πείραμα στο κέντρο της Αθήνας, το οποίο αντιμετωπίζουμε σαν μια σημαντική συμβολή στην ανάπτυξη νέων μορφών διάδρασης ανάμεσα στους ανθρώπους –από τη γειτονιά γύρω από το Εμπρός στην Αθήνα μέχρι το Βερολίνο και ακόμη παραπέρα.

Για ένα νέο όραμα για την Ευρώπη! Για μια Ευρώπη από τα κάτω!

René Pollesch
Καλλιτεχνικός διευθυντής