ΠΕΜΠΤΗ
21
ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ
Μόλις έχει επιστρέψει στο δημαρχιακό μέγαρο από το πάρκο του Φιξ στα Πατήσια. Μιλάει με ενθουσιασμό για την συνάντηση με τους κατοίκους της περιοχής ύστερα από την επίσημη τελετή απόδοσης του με νέο πρόσωπο. Γιατί, όπως λέει, η ανάπλαση του πάρκου Φιξ περιγράφει ιδανικά το πως θέλει να μοιάζουν οι χώροι πρασίνου στην πόλη. Ο Κώστας Μπακογιάννης, ο δήμαρχος της Αθήνας, θέλει να μιλάει με παραδείγματα για καθέναν από τους τομείς που συνθέτουν το σχέδιο του για μια νέα πρωτεύουσα. Δεν το κρύβει εξάλλου: Επιδιώκει να προετοιμάσει την Αθήνα προκειμένου ν’ ανταποκριθεί στις προκλήσεις του επόμενου αιώνα.
Και παρότι η έναρξη της θητείας του συνέπεσε με την πανδημική συγκυρία – παραλύοντας πολλές πλευρές της δημόσιας ζωής και ζωοδοτώντας άλλες – ο κ. Μπακογιάννης προχωρά σε παρεμβάσεις, επιχειρώντας ν’ αναβαθμίσει την ποιότητα ζωής της πόλης σιγά – σιγά αλλά σε πολλά μέτωπα.
Τα μέτωπα είναι πράγματι πολλά: Επανάκτηση του δημόσιου χώρου, πράσινες αναπλάσεις, περιβαλλοντικοί δείκτες, καθαριότητα, συμπεριληπτικότητα ευπαθών κοινωνικών ομάδων, κοινωνική πολιτική, βιώσιμη αστική κινητικότητα και εσχάτως μια πλούσια ατζέντα για την τόνωση των πολιτιστικών χώρων και των πολιτιστικών δράσεων της πόλης – ακόμα και για το «Εμπρός» έχει βάλει πλώρη.
Τι κι αν, ουκ ολίγες, απόπειρες του έχουν σκοντάψει σε έντονη κριτική τόσο από την αντιπολίτευση όσο και από την ‘ανώνυμη’ αθηναϊκή κοινότητα; Ο νέος δήμαρχος Αθηναίων είναι πεπεισμένος ότι η στρατηγική που έχει χαράξει θα αποδώσει: Θα επουλώσει πολλά τραύματα στο σώμα της πόλης, θα κλείσει τους λογαριασμούς της με το παρελθόν και εν τέλει θα την ομορφύνει. Αν και όπως ο ίδιος εκτιμά: «Ακόμα και στην κατάσταση που βρισκόμαστε σήμερα, με τα τρέχοντα προβλήματα, η Αθήνα παραμένει πολύ πιο ωραία από τις πιο περισσότερες πόλεις που έχω πάει. Το πιστεύω, ειλικρινά».
Στην ατζέντα του δημάρχου Αθηνών, Κώστα Μπακογιάννη, ο ανασχεδιασμός για τη σύνδεση πολιτισμού και πόλης πρωταγωνιστεί. Καλακαιρινή έδρα των εκδηλώσεων η Τεχνόπολη στο Γκάζι.
Η Αθήνα είναι μια πόλη αντιθέσεων και αντιφάσεων, όπως κάθε μεγάλη ευρωπαϊκή πόλη. Αυτές οι αντιθέσεις την κάνουν μαγική αλλά δεν σημαίνει ότι την κάνουν και φιλική. Αυτή είναι η δουλειά μας, μέσα από τις αλλαγές που κάνουμε στην καθημερινότητά της. Στην Ελλάδα έχουμε συνηθίσει να μας προκαλούν έκπληξη τα μεγάλα, φανταχτερά και εντυπωσιακά έργα. Όμως η Αθήνα, για να φτάσει σε αυτό, χρειάζεται να περάσει από το στάδιο που θα έχει διασφαλίσει την ποιότητα ζωής, τη ζωή στη γειτονιά.
Αφήνουμε, λοιπόν, πίσω την λογική των εντυπωσιακών έργων για να κάνουμε την πόλη φιλική με παρεμβάσεις πολύ προσεκτικές και μελετημένες. Η Αθήνα σήμερα είναι πιο καθαρή, όχι γιατί άλλαξαν οι άνθρωποι που την καθαρίζουν. Αλλάξαμε τον τρόπο που την καθαρίζουμε, συνολικά, όχι αποσπασματικά. Τα πεζοδρόμια και οι πλατείες της πλένονται πλέον, με μεγάλες επιχειρήσεις καθαριότητας, σε ολόκληρες περιοχές που δεν σταματάνε ποτέ. Είναι σε εξέλιξη το μεγαλύτερο πρόγραμμα ασφαλτοστρώσεων που καλύπτει το 50% των δρόμων της Αθήνας, δηλαδή περίπου 450 χιλιόμετρα. Διπλασιάσαμε τον προϋπολογισμό του πρασίνου που μπαίνει και πάλι στην καθημερινή οπτική του πολίτη, σε όλους τους δημόσιους χώρους. Για πρώτη φορά δημιουργούνται τα πάρκα τσέπης μέσα σε χώρους που ήταν γεμάτοι από μπάζα και σκουπίδια και τώρα μετατρέπονται σε χώρους πρασίνου και αναψυχής, στην καρδιά των γειτονιών της Αθήνας.
Με λίγα λόγια – αναφέροντας μερικά από τα έργα που είναι σε εξέλιξη – σχεδιάζουμε από την αρχή τον δημόσιο χώρο της Αθήνας και τον μεγαλώνουμε. Γιατί μόνον έτσι μπορεί να γίνει φιλική προς τους Αθηναίους και τους επισκέπτες η πόλη. Γιατί οι πτυχές της δουλειάς του δήμου Αθηναίων είναι όσες και οι πτυχές της ζωής της πόλης. Και οι πτυχές της ζωής της πόλης είναι τελικά, όσες οι Αθηναίοι και οι Αθηναίες.
Αναλαμβάνοντας δήμαρχος της Αθήνας δεν νιώσατε έστω και λίγο απελπισμένος για το πόσο μπορεί να είστε πραγματικά παρεμβατικός στην ποιότητα ζωής της πόλης;Δεν έχει νόημα να ωραιοποιούμε ούτε να εξιδανικεύουμε κάποια κατάσταση στην πόλη. Η Αθήνα, όπως και όλα τα μεγάλα αστικά κέντρα, έρχεται αντιμέτωπη με τον κακό της εαυτό: Με τις, ολοένα εντεινόμενες, κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες
Ομολογώ, ότι αν ο Δήμος της Αθήνας αποτελούσε την πρώτη μου επαφή με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, μπορεί και να απελπιζόμουν, αλλά έχοντας περάσει ήδη από ένα δήμο και μία περιφέρεια, δεν περίμενα να βρω κανένα κόκκινο χαλί για να υλοποιήσουμε το σχέδιο που τελικά ενέκριναν με την ψήφο τους οι Αθηναίες και οι Αθηναίοι. Άλλωστε, το προεκλογικό μας σχέδιο είχε ως βασικό άξονα τον πολιτισμό της καθημερινότητας και σε αυτήν την κατεύθυνση κινούμαστε σήμερα, γνωρίζοντας από πριν ό,τι οι αλλαγές που θέλουμε να ολοκληρώσουμε δεν γίνονται ούτε με ευχές, ούτε με κανένα μαγικό ραβδί. Έχουν κόπο, γραφειοκρατία και πολλά εμπόδια που με επιμονή προσπαθούμε να τα ξεπεράσουμε. Προχωράμε μπροστά, μέρα με τη μέρα. Αξιολογούμε κι ελέγχουμε την απόδοση μας βάσει αυτού του σχεδιασμού.
Δεν σας περίμεναν εκπλήξεις;Προφανώς και δεν είχαμε συμπεριλάβει μια πανδημία στα σχέδια μας. Όμως, με το προηγούμενο της τεράστιας οικονομικής περιπέτειας στη χώρα, η διαχείριση μιας κρίσης δεν μας ήταν ξένη. Προσπαθήσαμε, λοιπόν, να το δούμε και ως ευκαιρία – λόγου χάρη να επιταχύνουμε την ψηφιακή μετάβαση της πόλης. Αυτή τη στιγμή, παρέχονται 100 υπηρεσίες ηλεκτρονικά στους πολίτες της Αθήνας – υπηρεσίες που παλαιότερα απαιτούσαν αναμονή στην ουρά. Επίσης, στη στρατηγική μας είχαμε συμπεριλάβει τον επανασχεδιασμό του δικτύου κοινωνικής αλληλεγγύης της πόλης.
Η πανδημία ήταν, για εμάς, καταλύτης. Μέσα στο πρώτο lockdown θέσαμε σε λειτουργία το πολυδύναμο κέντρο Αστέγων – μια νέα δομή που στεγάζει έως και 400 συνανθρώπους μας σε συνθήκες αξιοπρέπειας – ενισχύσαμε το streetwork με διεπιστημονικές ομάδες που σαρώνουν όλη την πόλη, δημιουργήσαμε μια ακόμα δομή σε συνεργασία με τον ΟΚΑΝΑ και το ΚΕΘΕΑ για τους άστεγους χρήστες. Όλα αυτά η πόλη τα περίμενε πολλά χρόνια και έχουν ήδη υλοποιηθεί αποτελώντας, πλέον, προίκα της πανδημίας.
“Αφήνουμε πίσω την λογική των εντυπωσιακών έργων για να κάνουμε την πόλη φιλική με παρεμβάσεις πολύ προσεκτικές και μελετημένες” τονίζει ο κ. Μπακογιάννης.
Δεν έχει νόημα να ωραιοποιούμε ούτε να εξιδανικεύουμε κάποια κατάσταση στην πόλη. Η Αθήνα, όπως και όλα τα μεγάλα αστικά κέντρα, έρχεται αντιμέτωπη με τον κακό της εαυτό: Με τις, ολοένα εντεινόμενες, κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες, τα βαθιά ρήγματα στον κοινωνικό ιστό. Υπάρχει μια τάση να τα βάζουμε κάτω από το χαλί· λες και η Αθήνα είναι πλάνο από ασπρόμαυρη ταινία του ’60. Λοιπόν, δεν είναι έτσι. Κι εδώ, ο ρόλος ενός δήμου μπορεί να είναι καταλυτικός. Γιατί η δύναμη ενός δήμου είναι στα πεζοδρόμια, στις λύσεις σε πραγματικά προβλήματα δουλεύοντας από κάτω προς τα πάνω. Δεν αναφέρθηκα τυχαία στις δομές αστέγων. Υπάρχουν κι άλλα παραδείγματα: Η «Βοήθεια στο σπίτι plus» όπου ένας άνθρωπος του δήμου χτυπάει την πόρτα ατόμων με αδυναμίες και δυσκολίες καθώς και οι δράσεις κοινωνικής αλληλεγγύης που απευθύνονται πια σε δεκάδες χιλιάδες συμπολίτες μας. Θα συνεχίσουμε σε αυτήν την κατεύθυνση, γνωρίζοντας πως δεν είναι ένας αγώνας δρόμου, αλλά ένας μαραθώνιος.
Με την ερώτησή σας βάζετε ακριβώς το κάδρο και το πλαίσιο του τρόπου που λειτουργούμε. Άλλωστε, γι’ αυτό σας μίλησα νωρίτερα για τον πολιτισμό της καθημερινότητας, ο οποίος δεν είναι τίποτε λιγότερο από αυτό που μόλις περιγράψατε. Αν θέλεις να επιτύχεις αποτελέσματα σ’ ένα δήμο, υιοθετείς την πρακτική του βελονισμού. Είναι πολλά τα οποία γίνονται ταυτόχρονα και στόχος είναι η Αθήνα να αλλάζει σε πολλά μέτωπα, λίγο – λίγο.
Μιλήσατε για τα ΑΜΕΑ· πράγματι οι άνθρωποι αυτοί αισθάνονται αόρατοι. Αυτό που κάναμε ήταν να δημιουργήσουμε μία νέα σχέση με τους φορείς και τους εκπροσώπους των ατόμων με κινητικά προβλήματα. Να γίνουμε συνομιλητές και να προχωράμε σε ουσιαστικές αλλαγές που χρειάζεται η πόλη. Αυτή τη στιγμή που μιλάμε, είμαστε έτοιμοι να συμβασιοποιήσουμε ένα μεγάλο έργο για να εξασφαλίσουμε πως όλα τα σχολεία της πόλης θα είναι προσβάσιμα σε ανθρώπους με αναπηρία. Θα μου πείτε, έπρεπε να έρθει το 2021 για να γίνει αυτό ο έργο; Σίγουρα, όχι! Αλλά τώρα οφείλουμε να προχωρήσουμε μπροστά.
Επιπλέον, τα πεζοδρόμια είναι μια τεράστια ανοιχτή πληγή: Εδώ, έχουμε ήδη συμβασιοποιήσει ένα έργο 24 εκατ. ευρώ – το μεγαλύτερο έργο που έχει γίνει τις τελευταίες δεκαετίες για τα αθηναϊκά πεζοδρόμια – αλλά και πάλι δεν θα μπορέσουμε να αλλάξουμε πάνω από το 10-12% αυτών. Όπου μπορούμε θα παρέμβουμε με διαπλατύνσεις και φυσικά θ’ αλλάξουμε τα πεζοδρόμια – παγίδες.
Μέσα στην αθηναϊκή τσιμεντούπολη, πολιτισμός είναι να ξανακερδίσουμε τους λόφους μας και τους χώρους πρασίνου. Έχουμε έργα σε εξέλιξη στο Λυκαβηττό, στον Εθνικό Κήπο, ο λόφος του Στρέφη ξεκινά στους επόμενους μήνες, έχουμε προγραμματική σύμβαση για την Ακαδημία Πλάτωνος και για τους δυτικούς λόφους της Ακρόπολης.
Και βέβαια σε αυτό το μέτωπο εντάσσεται η διπλή ανάπλαση Βοτανικού-Αλεξάνδρας που θα μας δείξει το δρόμο για το πώς μπορούμε να αυξήσουμε το πράσινο, να βελτιώσουμε τους περιβαλλοντικούς μας δείκτες και σιγά – σιγά, να καταφέρουμε η Αθήνα ν’ ανταγωνίζεται τις μεγάλες πόλεις της Ευρώπης και της Αμερικής.
Ενεργοποιείτε μιας, μεγάλης κλίμακας, ανάπλαση στο ιστορικό κέντρο με αναβάθμιση δέκα πλατειών. Ποια είναι η σκέψη σας για τον δημόσιο χώρο;Αν θέλεις να επιτύχεις αποτελέσματα σ’ ένα δήμο, υιοθετείς την πρακτική του βελονισμού
Η Αθήνα έχει σήμερα τρία ρεκόρ: Διαθέτει τα λιγότερα τ.μ. πρασίνου ανά κάτοικο, τα περισσότερα τ.μ. κατοικίας ανά άτομο και τα περισσότερα τ.μ. ασφάλτου ανά κάτοικο. Είναι γεγονός πως η Αθήνα οικοδομήθηκε άναρχα, χωρίς σχεδιασμό. Προσπαθούμε, αφενός, ν’ αποκαταστήσουμε το δημόσιο χώρο και να δημιουργήσουμε ένα καινούργιο συμβόλαιο μεταξύ του δημότη και του δήμου για την προστασία και συντήρηση του δημόσιου χώρου. Κι αφετέρου, κάνουμε μια τεράστια προσπάθεια να εξοικονομήσουμε κάθε τετραγωνικό – σκεφτείτε ότι θα προχωρήσουμε διαπλατύνσεις πεζοδρομίων σε 59 δρόμους με ειλημμένες αποφάσεις έργων από την δεκαετία του ’90.
Θέλω να σας δώσω, όμως, ένα παράδειγμα για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε πια τον δημόσιο χώρο της πόλης.
Η Ομόνοια, επιτέλους απέκτησε και πάλι την εμβληματική πλατεία και το σιντριβάνι της. Για εμάς ήταν ένας αγώνας δρόμου για να ολοκληρωθεί και να παραδοθεί αλλά δεν μείναμε εκεί. Λίγο πιο κάτω υπάρχει ακόμη μία υπέροχη πλατεία που ρημάζει εδώ και πολλά χρόνια, η πλατεία Θεάτρου. Προχωράμε στην ανάπλασή της για να δημιουργήσουμε μία νέα διαδρομή μεταξύ της Ομόνοιας και της πλατείας Θεάτρου. Μια διαδρομή που ξεκινά από το φως και το χρώμα της Ομόνοιας και καταλήγει στο φως και το πράσινο της πλατείας Θεάτρου. Στρατηγική και στόχος μας είναι να ξυπνήσουμε επιτέλους όλους εκείνους τους δημόσιους χώρους που συνδέθηκαν με την ιστορία της Αθήνας αλλά έμειναν ξεχασμένοι στην ιστορία…
Η σύγκριση της εξέλιξης της Αθήνας με άλλα αστικά κέντρα είναι απογοητευτική” παραδέχεται ο δήμαρχος της πόλης. “Αλλά αυτή είναι και η πρόκληση που έχουμε μπροστά μας. Να κερδίσουμε τον χαμένο χρόνο και το χαμένο έδαφος”.
Ειδικά αν τη συγκρίνει κανείς με άλλα αστικά κέντρα, απογοητεύεται. Αλλά αυτή είναι και η πρόκληση που έχουμε μπροστά μας. Να κερδίσουμε τον χαμένο χρόνο και το χαμένο έδαφος.
Έχουμε ένα πολύ σπουδαίο μελετητικό απόθεμα. Έχουμε μελέτες για τις οποίες υπάρχει μια διαπαραταξιακή συναίνεση και έχει έρθει η ώρα να τις υλοποιήσουμε. Ενδεικτικά αναφέρω πως η μελέτη για τη Βασιλίσσης Όλγας εγκρίθηκε από το ΚΑΣ το 2012 ενώ η συζήτηση για το ίδιο έργο ξεκίνησε πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει και με την διαπλάτυνση των πεζοδρομιών της πλατείας Συντάγματος: Είναι η ολοκλήρωση του έργου που είχε προγραμματιστεί το 2004, αφού κανείς δεν αναλάμβανε το κόστος να μετακινήσει την πιάτσα των ταξί από εκεί.
Με αυτό το παράδειγμα προσπαθώ να πω ότι κλείνουμε τους λογαριασμούς της Αθήνας με το παρελθόν, βήμα προς βήμα. Γιατί αυτοί οι λογαριασμοί είναι που κράτησαν την πόλη πίσω. Έχουμε πολλή δουλειά μπροστά μας, αλλά έχουμε κάνει ένα δυνατό ξεκίνημα.
Εσείς αναλαμβάνετε το κόστος. Γιατί; Η κοινωνία είναι ώριμη;Η κοινωνία είναι έτοιμη – όχι απλώς ώριμη. Γιατί μπούχτισε από όλες εκείνες τις φορές που της υποσχέθηκαν τα μεγάλα και δεν είδε ούτε τα μικρά, τα ουσιαστικά. Δείτε, τόση ώρα που μιλάμε, οι ερωτήσεις σας εκφράζουν τις αγωνίες και τα ζητούμενα της σύγχρονης κοινωνίας που δεν είναι άλλα από την ποιότητα της ζωής μέσα στην πόλη. Από όλα αυτά που έμειναν πίσω τόσα χρόνια και πρέπει επιτέλους να τα κάνουμε πράξη. Κατά συνέπεια, υπάρχει μια μαζική πεποίθηση πως ναι, μεν οι αλλαγές θα δημιουργήσουν μικρά σοκ και μια ταλαιπωρία, αλλά αξίζει τον κόπο. Ανοίγουμε μια συζήτηση που γίνεται σε όλο τον κόσμο.
Μια και μιλήσαμε πριν για το δημόσιο χώρο, γνωρίζουμε όλοι ότι οι πόλεις του 20ου αιώνα ήταν σχεδιασμένες και προσαρμοσμένες στις ανάγκες του αυτοκινήτου. Οι πόλεις του 21ου αιώνα βάζουν στο επίκεντρο τον άνθρωπο. Ακόμη και τα αστικά κέντρα του ευρωπαϊκού νότου προσαρμόστηκαν σε αυτά τα δεδομένα – δυστυχώς, εμείς καθυστερήσαμε. Το ζητούμενο είναι να μην καθυστερήσουμε τόσο, ώστε να προσγειωθούμε ανώμαλα στη νέα εποχή.
Διαπραγματεύεστε το πέρασμα της πόλης στον 21ο αιώνα. Αυτός είναι ο, επί των ημερών σας, στόχος;Η κοινωνία είναι έτοιμη – όχι απλώς ώριμη. Γιατί μπούχτισε από όλες εκείνες τις φορές που της υποσχέθηκαν τα μεγάλα και δεν είδε ούτε τα μικρά
Ναι, μα δεν θα επιτευχθεί επί των ημερών μου· αλλά επί των ημερών μερικών εκατομμυρίων Αθηναίων. Το μεγαλύτερο λάθος που μπορεί να κάνει κανείς, είναι να συνδέσει την αλλαγή με ένα πρόσωπο. Έχω την τεράστια τύχη και τιμή να υπηρετώ την Αθήνα ως 49ος δήμαρχος της. Το καλό με τους δημάρχους είναι πως έρχονται και φεύγουν. Σημασία έχει τι μένει. Κι αυτό που μπορεί μείνει είναι μια πόλη καλύτερη. Ασφαλώς και δεν θα λυθούν όλα τα προβλήματα της πόλης, ούτε θα κερδίσουμε όλες τις μάχες. Όμως, πρέπει η Αθήνα του 2024 ή του 2029 να είναι σαφώς καλύτερη από την πόλη του 2020.
Αυτό που κάνουμε είναι ένα σημαντικό βήμα προς αυτό το πέρασμα αλλά και να δημιουργήσουμε τις συνθήκες ώστε όσοι ακολουθήσουν να μετρηθούν με τις ανάγκες του μέλλοντος, όχι του παρελθόντος. Γιατί, σήμερα, εμείς έχουμε δύο μέτωπα. Το ένα, έχει με τις ανοιχτές πληγές τους παρελθόντος και το άλλο με την πρόκληση να αναμετρηθούμε με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές πόλεις σε όλα τα επίπεδα.
Ας μην γελιόμαστε. Είχαμε επαναπαυθεί στην τεράστια πολιτιστική κληρονομιά μας και στον μνημειακό χαρακτήρα της πόλης και ξεχάσαμε τον εκσυγχρονισμό της.
Οι, μέχρι στιγμής, παρεμβάσεις σας, πώς συμβάλλουν σ’ αυτόν τον φιλόδοξο στόχο;Δείτε, για παράδειγμα, την ψηφιοποίηση των υπηρεσιών μας που έβγαλε από την ουρά του γκισέ χιλιάδες πολίτες. Ακόμη ένα παράδειγμα είναι η ανακύκλωση που, πλέον, γίνεται πραγματικά και από τότε που ξεκίνησε οργανωμένα και με απόλυτο συντονισμό, πείστηκαν περισσότεροι πολίτες, επιχειρήσεις, νοσοκομεία, ξενοδοχεία να συμμετέχουν ενεργά. Γιατί είδαν ότι ο δήμος το εννοεί.
Θα σας πω και κάτι άλλο: Το σιντριβάνι της Ομόνοιας έχει ρίξει 3-4 βαθμούς την θερμοκρασία της περιοχής, ειδικά αν έχεις να αντιμετωπίσεις το φαινόμενο της θερμικής νησίδας στην πόλη. Σήμερα, όλες οι ενδείξεις μας δείχνουν ότι η Αθήνα, τις επόμενες δεκαετίες, θα βάλλεται από ισχυρά θερμά κύματα. Γι’ αυτό και αποκαθιστούμε 33 σιντριβάνια σε όλο το δήμο. Γι’ αυτό και χαιρόμαστε που οι παρεμβάσεις στην Πανεπιστημίου έχουν μειώσει το επίπεδο των ρύπων διοξειδίου του άνθρακα κατά το 1/5. Όλα αυτά είναι κομμάτια ενός παζλ για την Αθήνα του 2030.
“Ασφαλώς και δεν θα λυθούν όλα τα προβλήματα της πόλης, ούτε θα κερδίσουμε όλες τις μάχες. Όμως, πρέπει η Αθήνα του 2024 ή του 2029 να είναι σαφώς καλύτερη από την πόλη του 2020” σημειώνει ο Κώστας Μπακογιάννης.
Έχουμε δύο δεδομένα για το Μεγάλο Περίπατο: Η κυκλοφορία έχει αποκατασταθεί πλήρως κι, όπως σας είπα, διαπιστώνεται βελτίωση στους περιβαλλοντικούς δείκτες. Έχουμε, επίσης, καταφέρει να απελευθερώσουμε ένα κομμάτι της λεωφόρου Πανεπιστημίου, το Σύνταγμα, την Ερμού και την Όλγας και να το εντάξουμε στο δημόσιο χώρο. Το επόμενο βήμα είναι να προχωρήσουμε στα μόνιμα έργα: Διαπλατύνσεις και πράσινο· πολύ πράσινο.
Σημασία δεν έχει να είμαι εγώ ικανοποιημένος, αλλά να ικανοποιηθούν οι πολίτες όταν τον δουν και τον χαρούν ολοκληρωμένο.
Θα αποκτήσει η Αθήνα πράσινες διαδρομές;Δεν υπάρχει ούτε μία παρέμβασή μας σε δημόσιο χώρο που να μην περιλαμβάνει πράσινο. Κάθε ανάπλαση που σχεδιάζουμε και υλοποιούμε, εμφορείται από μία μεγάλη προσπάθεια να κάνουμε ενέσεις πρασίνου παντού.
Κι αυτό γίνεται, όχι μόνο στους χώρους που δημιουργούνται αλλά και σε εκείνους που αναβιώνουμε. Στον λόφο του Στρέφη βάζουμε περισσότερο πράσινο, στον Λυκαβηττό επίσης, στον Εθνικό Κήπο, παντού.
Μόλις πριν από λίγες ημέρες, παραδώσαμε το νέο πάρκο Φιξ. Μια έκταση που γέμισε από δέντρα, λουλούδια και φυτά που δημιούργησαν ένα μεγάλο «διάλειμμα» στο γκρίζο της πόλης. Αυτές είναι οι πράσινες διαδρομές της Αθήνας, τα διαλείμματά της που προσπαθούμε να μεγαλώσουμε.
Στη διαδικασία αναβάθμισης του πρασίνου ιδρύετε Ανώνυμη Εταιρεία για την διαχείριση του Εθνικού Κήπου και του Φιλοπάππου. Και δεχόσαστε δριμεία κριτική από την αντιπολίτευση που μιλάει για ιδιωτικοποίηση ιστορικών χώρων και χώρων πρασίνου.Ας μην γελιόμαστε. Είχαμε επαναπαυθεί στην τεράστια πολιτιστική κληρονομιά μας και στον μνημειακό χαρακτήρα της πόλης και ξεχάσαμε τον εκσυγχρονισμό της
Η Ανώνυμη Εταιρεία έχει έναν αποκλειστικό μέτοχο: Το Δημόσιο. Και υπάγεται στον περίφημο νόμο 4412 που μας δίνει μεγαλύτερη ευελιξία και αποτελεσματικότητα. Ήρθε να αντικαταστήσει τον Οργανισμό Διαχείρισης του Εθνικού Κήπου και, ειλικρινά, δεν μπορώ να παρακολουθήσω τη διαδρομή των «fake news» που λένε ό,τι θα παραδώσουμε τον Κήπο σε ξένα funds.
Πάντως, εμπλέκετε ιδιώτες στον σχεδιασμό σας.Επειδή με ρωτήσατε πριν για το κατά πόσο ώριμη είναι η κοινωνία σε σχέση με τις παρεμβάσεις που θέλουμε να κάνουμε, οφείλω να σας πω ότι και σε αυτό το θέμα, η κοινωνία έχει ξεπεράσει τα ψευδοδιλήμματα του καλού δημόσιου τομέα και του κακού ιδιωτικού, που, δυστυχώς, κάποιοι χρησιμοποιούν στην πολιτική ζωή για να δημιουργήσουν άκρα.
Το κάνουμε μέσω του προγράμματος «Υιοθέτησε την πόλη σου». Καλούμε, δηλαδή, φορείς, εταιρίες, ιδρύματα και ιδιώτες και ενώνουμε τις δυνάμεις μας για το καλό της Αθήνας. Μέχρι σήμερα, έχουμε συνεργαστεί με 130 οργανισμούς, έχοντας συγκεντρώσει 18 εκατομμύρια σε 1,5 χρόνο. Είναι η πρώτη φορά που η τοπική αυτοδιοίκηση τρέχει τέτοιο εκτεταμένο και αποδοτικό πρόγραμμα. Σε αυτό, συμπεριλαμβάνεται ο λόφος του Στρέφη. Αλλά κι εκεί βρέθηκαν κάποιοι που υποστήριξαν ότι ο λόφος ιδιωτικοποιείται. Ή ότι θα βάλουμε εισιτήριο, ή ότι θα χτίσουμε καζίνο, ή θα τον πουλήσουμε σε Άραβες.
Είναι δύσκολο φαίνεται να αντιληφθούν ότι μία μεγάλη εταιρεία, συμβάλλοντας στην ανάπλαση μίας πλατείας ή στην δημιουργία ενός πάρκου, μειώνει το κόστος για τον φορολογούμενο πολίτη και εξυπηρετεί τον ίδιο τον ιδιώτη που έχει κάνει κάτι στο πλαίσιο της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης του.
“Να συμφωνήσουμε πως η Αθήνα είναι ο πολιτισμός της και ο πολιτισμός της είναι η Αθήνα. Ελάχιστες πόλεις στον πλανήτη έχουν το δικαίωμα να διεκδικήσουν αξιωματικά μια τέτοια διατύπωση. Ασφαλώς, και η Αθήνα δεν είναι μόνο το αρχαίο μεγαλείο· είναι η σύγχρονη δημιουργία όπου ένα σύνολο ανθρώπων ανατρέπουν, προκαλούν, αμφισβητούν” τονίζει.
Μα είδατε να ιδιωτικοποιείται η Ομόνοια; Ιδιωτικοποιήθηκε το πάρκο Φιξ; Ιδιωτικοποιήθηκε το «Πάρκο Τσέπης» 750τ.μ. στο Παγκράτι; Όλα αυτά έγιναν μέσω του ίδιου προγράμματος. Προσπαθούν να πείσουν, με απόλυτη αποτυχία, ότι μία μεγάλη εταιρεία που έκανε ολόκληρη εθνική καμπάνια για την προώθηση της ιδέας των «Pocket Park», είχε άλλους σκοπούς;
Δεν τίθενται τέτοια ζητήματα και επιτρέψτε μου να πω ότι δεν τιμά κανέναν αυτή η συζήτηση, ειδικά όταν γίνεται με όρους τρολαρίσματος. Και χαίρομαι που μου δίνετε την δυνατότητα να πω, για ακόμη μία φορά, ένα μεγάλο ευχαριστώ σε όλους εκείνους που μας βοηθούν να κάνουμε πράγματα απλά που έλειπαν στους Αθηναίους και θα τα είχαμε, αν τα είχαμε, με πολύ μεγαλύτερο κόστος σε χρήμα και χρόνο.
Το κάνω συνειδητά και ακομπλεξάριστα ειδικά τώρα που από την άλλη πλευρά υπάρχει η λογική μιας μερίδας της αντιπολίτευσης που λέει «όχι σε όλα».
Λέει όχι στον Λυκαβηττό, όχι στον Στρέφη, όχι στο γήπεδο «Άτλαντα» στα Σεπόλια. Κατά τη γνώμη μου, είναι μια συμπεριφορά που ταιριάζει στην κεντρική πολιτική σκηνή, αλλά όχι στην αυτοδιοίκηση.
Αυτά τα «όχι» σε τι αφορούν;Θα πρέπει να ρωτήσετε τους ίδιους. Προσωπικά, αισθάνομαι ότι το «όχι» αναφέρεται σε εμάς κι όχι στο εκάστοτε έργο. Γι’ αυτό κι έχω αντιπροτείνει να δηλώσουμε δημοσίως πως ό,τι υλοποιείται γίνεται με τους όρους που οι ίδιοι έχουν θέσει. Πιστεύω ακράδαντα πως είναι ωραίο να παράγουμε έργο όλοι μαζί. Σε κάθε περίπτωση, η αλήθεια είναι θέμα χρόνου και θα τους διαψεύσει. Η Αθήνα πρέπει να αλλάξει, το πιστεύω συνειδητά.
Πώς θέλετε να μεταφραστεί το Σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας;Η κοινωνία έχει ξεπεράσει τα ψευδοδιλήμματα του καλού δημόσιου τομέα και του κακού ιδιωτικού, που, δυστυχώς, κάποιοι χρησιμοποιούν στην πολιτική ζωή για να δημιουργήσουν άκρα
Το ΣΒΑΚ έχει ολοκληρωθεί και θα το παρουσιάσουμε σύντομα. Είναι μια ευκαιρία να ξαναδούμε από την αρχή τα δικαιώματα μας. Προφανώς και έχει δικαιώματα ο οδηγός αυτοκινήτου. Όμως, έχει δικαιώματα και ο επιβάτης των ΜΜΜ, ο ποδηλάτης και ο πεζός, το άτομο με κινητικές δυσκολίες ή αναπηρίες. Πρέπει να μιλήσουμε ανοιχτά για μια νέα ισορροπία. Δεν είναι εύκολο να επιτευχθεί, δεν υπάρχουν μαγικοί τρόποι και σίγουρα θα πάρει χρόνο. Πάντως, ας συμφωνήσουμε που θέλουμε να πάμε. Και είναι στόχοι χωρίς ιδεολογικά πρόσημα: Δεν υπάρχει αριστερή και δεξιά βιώσιμη κινητικότητα. Έχουν να κάνουν με την πραγματική ζωή και τις παγκόσμιες εξελίξεις.
Σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις, εν μέσω πανδημίας, ο δημόσιος χώρος αναδείχθηκε σε πλατφόρμα πολιτισμού. Σας απασχολεί μια τέτοια σύνδεση;Απολύτως. Στην αλλαγή της πόλης δεν μετράει μόνο το υλικό, αλλά και το άυλο περιβάλλον. Στο πλαίσιο της προγραμματικής μας για τον πολιτισμό προχωράμε σε αποκατάσταση χώρων με ξεκάθαρη στόχευση: Δείτε τη νέα χρήση του κινηματογράφου ΑΒ στα Πατήσια και του Λυκαβηττού που θ’ ανοίξει τις πόρτες του.
Αναφορικά με την καθαυτή αξιοποίηση του δημόσιου χώρου, φέτος δεν έχουμε τη δυνατότητα αξιοποίησης τους, όπως επιβάλλουν τα υγειονομικά πρωτόκολλα. Ελπίζουμε, το επόμενο καλοκαίρι, ν’ ανοιχτούμε στους ελεύθερους χώρους και στις 129 γειτονιές της Αθήνας. Το επόμενο καλοκαίρι θα ήθελα να συζητάμε όχι για τον αριθμό των εκδηλώσεων, αλλά για τον αριθμό των γειτονιών όπου διοργανώνονται.
Μιλώντας για τις αθηναϊκές γειτονιές, θα ασχοληθείτε με την καυτή πατάτα της αναβάθμισης των κτηρίων της πόλης;Στις επόμενες εβδομάδες θ’ ανακοινώσουμε ένα αντίστοιχο πρόγραμμα με την «Πρόσοψη» που είχε τρέξει εν όψει Ολυμπιακών Αγώνων. Μέσω της εταιρίας «Ανάπλαση ΑΕ», ο δήμος Αθηναίων θα δώσει οικονομικά κίνητρα στους ιδιοκτήτες για να ανακαινίσουν τις προσόψεις των πολυκατοικιών τους. Ήταν ένα πρόγραμμα που είχε αποτέλεσμα, πολύ κακώς αφέθηκε γι’ αυτό και θα το επαναφέρουμε.
Σχέδιο για τη διάσωση κτιρίων αρχιτεκτονικής αξίας που χάνονται, υπάρχει;Εδώ απαιτείται ένα νέο νομικό πλαίσιο για το οποίο έχει συσταθεί ομάδα εργασίας από το υπουργείο Περιβάλλοντος στην οποία συμμετέχει ο δήμος. Βάσει αυτού του νομοσχεδίου, η αυτοδιοίκηση θ’ αποκτήσει τον αναγκαίο βαθμό ελευθερίας για να μπορεί να παρεμβαίνει για τη διάσωση τους.
“Το δίλημμα είναι τεχνητό: Δεν υπάρχει δίλημμα πολιτισμός ή τουρισμός. Το αντίθετο. Όλα μπορούν να συμβιώσουν” υποστηρίζει ο δήμαρχος Αθηναίων.
Να συμφωνήσουμε πως η Αθήνα είναι ο πολιτισμός της και ο πολιτισμός της είναι η Αθήνα. Ελάχιστες πόλεις στον πλανήτη έχουν το δικαίωμα να διεκδικήσουν αξιωματικά μια τέτοια διατύπωση. Ασφαλώς, και η Αθήνα δεν είναι μόνο το αρχαίο μεγαλείο· είναι η σύγχρονη δημιουργία όπου ένα σύνολο ανθρώπων ανατρέπουν, προκαλούν, αμφισβητούν.
Τι κάνουμε εμείς γι’ αυτήν τη δομική σχέση που μόλις περιγράψατε; Ανακοινώσαμε και ήδη υλοποιούμε ένα τριετές πρόγραμμα για τον Πολιτισμό με τα εξής χαρακτηριστικά: Πολιτισμός χωρίς τους ανθρώπους του πολιτισμού δεν υπάρχει. Δημιουργήσαμε ένα πλαίσιο στήριξης αυτών των ανθρώπων με μια ανοιχτή πρόσκληση ώστε να τους διατεθούν εντελώς δωρεάν οι πολιτιστικοί χώροι της Τεχνόπολης και του Οργανισμού Πολιτισμού άθλησης και Νεολαίας του Δήμου Αθηναίων. Ήδη, με μεγάλη επιτυχία και με υγειονομική ασφάλεια, πραγματοποιούνται οι πρώτες από τις 100 εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται έως τον Σεπτέμβριο.
Ένας άλλος σημαντικός στόχος αυτού του τριετούς προγράμματος είναι η αποκατάσταση και η ενεργοποίηση χώρων που είχαν μείνει στα αζήτητα, όπως ο κινηματογράφος ΑΒ ή το ιστορικό θέατρο του Λυκαβηττού. Δεν μένουμε μόνο εκεί, προχωράμε και στην δημιουργία νέων χώρων πολιτισμού όπως το μουσείο «Μαρία Κάλλας» στην Μητροπόλεως – όπου «χτίζουμε» ακόμη ένα σημείο παγκόσμιου πολιτιστικού ενδιαφέροντος σε ένα κτίριο που ανήκει στον αρχιτεκτονικό πλούτο της Αθήνας και ξαναζωντανεύει. Το ίδιο θα κάνουμε και με το Μουσείο Αντιδακτατορικού Αγώνα στο πάρκο Ελευθερίας μα και σε άλλα μουσεία που δημιουργούν πολιτιστικούς προορισμούς, αξιοποιώντας παράλληλα το κτιριακό κεφάλαιο της πόλης.
Είναι ένα τριετές πλάνο την χρηματοδότηση του οποίου έχουμε εξασφαλίσει και έχει ως στόχο αυτό που είπατε: Ν’ αναβαθμίσει τη σχέση της πόλης με τον πολιτισμό.
Ξεχάσατε το Μουσείο της Πόλης των Αθηνών, στην Ακαδημία Πλάτωνος.Καθόλου, για μένα αποτελεί ένα μεγάλο και αυτοτελές κεφάλαιο για τον πολιτισμό της Αθήνας. Ο σχεδιασμός στην Ακαδημία Πλάτωνος είναι εγκεκριμένος από το ΚΑΣ και στο πλαίσιο αυτού ο δήμος αναλαμβάνει την ανάπλαση του χώρου πρασίνου. Την ίδια ώρα, οι αρχαιολογικές ανασκαφές αποκαλύπτουν μια θαμμένη αρχαία πολιτεία (όπως έχει γίνει στο Λύκειο Αριστοτέλους) ενώ θα προκηρυχθεί διαγωνισμός για το Μουσείο της Πόλης των Αθηνών. Αυτή τη στιγμή, μέσα στα κοντέινερ στοιβάζονται 200.000 ευρήματα – τέτοιας αξίας που αν τα είχε το ΜΕΤ της Νέας Υόρκης θα αφιέρωνε μια ολόκληρη αίθουσα.
Και μόνο η Ακαδημία Πλάτωνος και η διπλή ανάπλαση σηματοδοτούν δύο υπερτοπικά έργα που κόντεψαν να περάσουν στο συλλογικό φαντασιακό της πόλης. Φαίνεται πως θέλετε να κλείσετε όλες τις εκκρεμότητες;Η ατζέντα της πόλης είναι η ίδια εδώ και 20 χρόνια. Μην σας πω ότι είναι ίδια από την εποχή Τρίτση. Κάποια στιγμή, πρέπει ν’ αλλάξουμε ατζέντα και να περάσουμε στην επόμενη πίστα. Τίποτα από όσα εκτελούμε, δεν είναι προϊόν παρθενογένεσης. Είναι στόχοι και ζητούμενα για ολόκληρη την πόλη εδώ και πολλά χρόνια και το μόνο που κάναμε είναι να προχωρήσουμε μπροστά και να μη μείνουμε θεατές στις ανάγκες των πολιτών.
Τι περιλαμβάνει η επόμενη πίστα;Αισθάνομαι ότι το «όχι» της αντιπολίτευσης αναφέρεται σε εμάς κι όχι στο εκάστοτε έργο. Γι’ αυτό κι έχω αντιπροτείνει να δηλώσουμε δημοσίως πως ό,τι υλοποιείται γίνεται με τους όρους που οι ίδιοι έχουν θέσει. Πιστεύω ακράδαντα πως είναι ωραίο να παράγουμε έργο όλοι μαζί
Η επόμενη πίστα έχει πολλή δουλειά για να καλύψουμε τη διαφορά που αδίκησε την Αθήνα σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Είμαστε προσηλωμένοι στις παρούσες εκκρεμότητες και όλα αυτά που σας περιέγραψα και γίνονται. Δεν θα σας πω τίποτε άλλο για όλα εκείνα που θα θέλαμε γιατί, είμαι σίγουρος, ότι όλοι όσοι διαβάζουν την συνέντευξη μας θα έχουν ακούσει λόγια πάρα πολλές φορές…
Ανήκετε σε αυτούς που συνδέουν τον πολιτισμό με την τουριστική απόσβεση;Το δίλημμα είναι τεχνητό: Δεν υπάρχει δίλημμα πολιτισμός ή τουρισμός. Το αντίθετο. Όλα μπορούν να συμβιώσουν. Προφανώς, η Αθήνα θέλει να αυξήσει την επισκεψιμότητα της από το μέσο όρο των 2.5 ημερών σε 3 ή 3.5. Τα οικονομικά οφέλη θα είναι μεγάλα. Πρέπει, όμως, να είμαστε εξίσου ξεκάθαροι με μια άλλη βασική πρόθεση μας: Η Αθήνα αλλάζει χωρίς να χάνει την ψυχή της. Δεν θέλουμε να απωλέσει το DNA της, δεν θέλουμε να γίνουμε αρχαιοελληνική Disneyland ούτε να ανταγωνιστούμε το Ντουμπάι. Στην Αθήνα υπάρχει μια αυθεντικότητα κι αυτό, από πλευράς πολεοδομικού σχεδιασμού, έχει να κάνει με τις μικτές χρήσεις: Να βλέπουμε μπουτίκ ξενοδοχεία δίπλα σε μαγαζιά με μπαχαρικά και πιο δίπλα εστιατόρια ή ταβέρνες. Αυτή είναι η μαγεία της Αθήνας κι αλίμονο αν την αποστειρώσουμε.
“Κανείς δεν γίνεται δήμαρχος για να πει «ασφαλτόστρωσα ή άλλαξα πλακάκια στα πεζοδρόμια». Δεν είναι το όνειρο του δημάρχου” παραδέχεται παρότι δίνει προτεραιότητα σε έργα υποδομών.
Ο πολιτισμός είναι μια χειρονομία για να μάθουμε να επικοινωνούμε και να συμβιώνουμε ξανά – ειδικά τώρα όπου η πανδημία έχει προκαλέσει ένα μεγάλο κοινωνικό τραύμα. Κι ένας από τους τρόπους επούλωσης είναι ο πολιτισμός, μια εξ ορισμού συμπεριληπτική διαδικασία. Από την άλλη, ναι, δεν υπάρχει άλλη ευρωπαϊκή πρωτεύουσα που να χρειάζεται να ασφαλτοστρώσει το 50% των δρόμων της και να διαθέτει γι’ αυτό 24 εκατομμύρια ευρώ. Κανείς δεν γίνεται δήμαρχος για να πει «ασφαλτόστρωσα ή άλλαξα πλακάκια στα πεζοδρόμια». Δεν είναι το όνειρο του δημάρχου. Όμως, αυτή είναι η ανάγκη της πόλης: Να συντηρήσουμε βασικές υποδομές. Δεν μπορείς να μπαίνεις στη λογική «εγκαίνια, κορδέλα, γεια».
Θα θέλατε να ταυτιστείτε με ένα έργο αιχμής;Παραδώσαμε το νέο πάρκο Φιξ. Εκεί βρέθηκαν γονείς με τα παιδιά τους, παππούδες και γιαγιάδες, κάτοικοι που έβγαζαν βόλτα τους σκύλους τους. Όλοι μου έλεγαν ότι ενώ είχαν το πάρκο δίπλα τους, το αγνοούσαν. Και τώρα, το ανακαλύπτουν ξανά. Αυτή την ταύτιση αναζητώ: Την ταύτιση ανάμεσα στους Αθηναίους και στο έργο – κι όχι την ταύτιση ανάμεσα σε μένα και στο έργο.
Τελικά, ποιο είναι το όνειρο του δημάρχου;Είναι μια ευκαιρία να ξαναδούμε από την αρχή τα δικαιώματα μας. Προφανώς και έχει δικαιώματα ο οδηγός αυτοκινήτου. Όμως, έχει δικαιώματα και ο επιβάτης των ΜΜΜ, ο ποδηλάτης και ο πεζός, το άτομο με κινητικές δυσκολίες ή αναπηρίες. Πρέπει να μιλήσουμε ανοιχτά για μια νέα ισορροπία
Θα ήθελα πάρα πολύ να βρίσκομαι στο αεροδρόμιο και να μην ακούσω κάποιον που επιστρέφει να λέει «βρε παιδί μου γιατί έξω τα κάνουν κι εμείς δεν μπορούμε;». Εξάλλου, κι εγώ το λέω – όλοι το έχουμε πει, κατά καιρούς. Θέλω επιτέλους να πούμε «να, κι εμείς, μπορούμε».
