Το 1883, ο Βίνσεντ Βαν Γκογκ έδωσε σε έναν φίλο του ένα βιβλίο με θέμα τους Γάλλους χωρικούς. Πάνω από 135 χρόνια αργότερα, οι ερευνητές ανακάλυψαν πως η νουβέλα αυτή περιείχε και ένα άλλο δώρο: έναν σελιδοδείκτη, που τον κοσμούσε μία σειρά από πρώιμα σκίτσα του Ολλανδού καλλιτέχνη.
Φτιαγμένο όταν ο καλλιτέχνης διένυε τη δεύτερη δεκαετία της ζωής του, τα τρία σχέδια του σελιδοδείκτη είναι τοποθετημένα σε μια μόνο λωρίδα χαρτιού. Το κάθε ένα από αυτά απεικονίζει μια μοναδική μορφή – ίσως να απεικονίζει χωρικούς, εμπνευσμένους από εκείνους του βιβλίου.
Τα τρία σκίτσα του Van Gogh που ανακαλύφθηκαν πρόσφατα. Courtesy of the Van Gogh Museum.
Τώρα, για πρώτη φορά, τα πρώιμα αυτά σχέδια του διάσημου ζωγράφου είναι διαθέσιμα για το κοινό, σε μια έκθεση με τίτλο Here to Stay, στο Μουσείο Van Gogh στο Άμστερνταμ, που αποτελείται από έργα τέχνης και άλλα αντικείμενα που έχουν βρεθεί στην κατοχή του ιδρύματος την τελευταία δεκαετία.
«Είναι ελάχιστα τα σχέδια από την πρώιμη περίοδο του Βαν Γκογκ που σώζονται, αν και γνωρίζουμε ότι πρέπει να έχει κάνει εκατοντάδες», δήλωσε σε ανακοίνωση ο Teio Meedendorp, ανώτερος ερευνητής του μουσείου. «Μικρά ανεπίσημα σκίτσα σαν αυτά – που είναι πραγματικά μικροσκοπικά – είναι ακόμη πιο σπάνια και ουσιαστικά περιορίζονται σε κάποια σκίτσα με γράμματα».
Ο Meedendorp πρόσθεσε ότι τα σχέδια πιθανότατα ολοκληρώθηκαν στα τέλη του 1881, όταν ο καλλιτέχνης ζούσε στο χωριό των γονιών του, το Etten. Η λωρίδα χαρτιού, συνέχισε ο ερευνητής, «δίνει μια ιδέα για τις γρήγορες ικανότητες στο σκίτσο που είχε ο Βαν Γκογκ, και το ίδιο το αντικείμενο είναι μια σπάνια απτή μαρτυρία για τις συνήθειες ανάγνωσής του: ένας εξατομικευμένος σελιδοδείκτης».
Ένα από τα σκίτσα. Courtesy of the Van Gogh Museum.
Τα σχέδια βρέθηκαν σε ένα αντίγραφο του Histoire d’un Paysan, ένα εικονογραφημένο μυθιστόρημα για τη Γαλλική Επανάσταση, στο οποίο η αφήγηση ξετυλίγεται μέσω της οπτικής γωνίας ενός αγρότη, σύμφωνα με αυτά που ανέφερε για πρώτη φορά στην The Art Newspaper ο Martin Bailey, μελετητής που ειδικεύεται στον Βαν Γκογκ. Ο γνωστός ζωγράφος έδωσε το βιβλίο στον επίσης Ολλανδό καλλιτέχνη Anthon van Rappard το 1883.
«Νομίζω ότι θα βρείτε τους Erckmann-Chatrian πανέμορφους», έγραψε ο Van Gogh σε μια επιστολή του στον van Rappard την ίδια χρονιά, αναφερόμενος στους συγγραφείς του βιβλίου, Emile Erckmann και Alexandre Chatrian.
Όταν ο van Rappard πέθανε το 1892, το βιβλίο έμεινε στη γυναίκα του. Έτσι παρέμεινε στην οικογένειά της για αρκετές γενιές, μέχρι το 2019, όταν πωλήθηκε στο Μουσείο Van Gogh.
«Τα σχέδια χρονολογούνται από τους πρώτους μήνες της σοβαρής προσπάθειας του Βαν Γκογκ να γίνει καλλιτέχνης», δήλωσε ο Bailey στο Artnet News. «Είναι πρόχειρα και ελαφρώς ακατέργαστα έργα, αλλά παρόλα αυτά είναι εξαιρετικά αποκαλυπτικά. Τονίζουν το ενδιαφέρον του να απεικονίζει την ανθρώπινη φιγούρα και το ενδιαφέρον του για τη ζωή των αγροτών στο χωριό όπου ζούσαν οι γονείς του».
Λίγο μετά την αποστολή του βιβλίου από τον Βαν Γκογκ, ο van Rappard τον επισκέφτηκε στην ολλανδική πόλη Nuenen. Εκεί, ο ζωγράφος σχεδίασε ένα πορτρέτο του φίλου του – το μεγαλύτερο σχέδιο που πιστεύεται ότι έχει κάνει.
Ωστόσο, η φιλία των δύο καλλιτεχνών διαλύθηκε λίγο αργότερα, όταν ο van Rappard επέκρινε τη λιθογραφία του ζωγράφου, με τίτλο “The Potato Eaters”. Θυμωμένος από την “προδοσία” αυτή, ο Βαν Γκογκ έκοψε στη μέση το πορτραίτο που είχε φτιάξει στον καλλιτέχνη. Σήμερα, παραμένει μόνο το πάνω μέρος του σχεδίου.
Πηγή: Artnet news
