ΚΥΡΙΑΚΗ
24
ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ
Φοράει ένα μαύρο αθλητικό μπλουζάκι που γράφει Rootless Root. Έχει πιασμένα ψηλά και άναρχα τα μακριά μαλλιά της και το πρόσωπο της είναι ακόμα κόκκινο από την ένταση της πρόβας. Η πρόβα για το «Stones and Bones» έχει, μόλις, τελειώσει αλλά η μέρα για την Λίντα Καπετανέα έχει, μόλις, έχει ξεκινήσει.
Δύο εβδομάδες πριν κατηφορίσει προς την Καλαμάτα για το Φεστιβάλ Χορού που ανοίγει στην πόλη στις 16 Ιουλίου, η καλλιτεχνική του διευθύντρια λειτουργεί με την άλλη ιδιότητα της, αυτή της χορεύτριας και χορογράφου – για πρώτη φορά στο πλαίσιο της διοργάνωσης που διευθύνει. Η τελευταία δουλειά των Rootless Root, μια παραγωγή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση, θα βρίσκεται ανάμεσα στις παραγωγές που θα ανέβουν στις σκηνές της Καλαμάτας, κρατώντας αδιάρρηκτο το νήμα της διοργάνωσης.
Το Διεθνές Φεστιβάλ Χορού της Καλαμάτας αναδείχθηκε πέρυσι – κατά το πρώτο καλοκαίρι της πανδημίας – η μοναδική πολιτιστική διοργάνωση που έγινε, σχεδόν, όπως είχε σχεδιαστεί. Κι αυτό φέρνει σήμερα την Λίντα Καπετανέα στην τέταρτη σεζόν του θεσμού υπό την καλλιτεχνική της εποπτεία με μια μεγάλη ανακούφιση κι ένα ανομολόγητο αίσθημα περηφάνιας.
Περιέργως, δεν στέκεται στο τι έχει καταφέρει αλλά στο τι θα καταφέρει στο μέλλον. Σχεδιάζει, για παράδειγμα, να παρουσιάσει παραστάσεις σύγχρονου χορού σε πλατείες των χωριών της Μεσσηνίας γιατί θέλει ο χορός να γίνει υπόθεση όλων. «Η Καλαμάτα πια ξέρει από χορό. Στόχος μας είναι να συμβεί αυτό κι αλλού» λέει.
Για την ώρα, περιγράφει με λεπτομέρειες το ‘σενάριο’ της φετινής διοργάνωσης που οργάνωσε όπως δουλεύει πάνω σε μια χορογραφία: Ξεκινάει με τους φοβερούς Γάλλους των Compagnie XY «μια παράσταση για όλη την οικογένεια και μιλάει για την αλληλεγγύη και την εμπιστοσύνη μιας ομάδας» συνεχίζει με έργα συμπεριληπτικά που δείχνουν ότι ο χορός δεν συναντάει εμπόδια ούτε στην αναπηρία, ενεργοποιεί τις παραστάσεις στο δημόσιο χώρο, λανσάρει νέες ελληνικές παραγωγές και ολοκληρώνεται με πιο γήινες προτάσεις «που αντλούν από την παράδοση και τον ρυθμό». Αλλά η Λίντα Καπετανέα θέλει να γίνει ακόμα πιο τολμηρή. Και θέλει να συνεχίσει.
Πέρυσι, διοργάνωσες το μοναδικό ευρωπαϊκό πολιτιστικό φεστιβάλ υπό κανονικές συνθήκες. Πώς βγήκες από αυτήν την εμπειρία;Ευτυχισμένη που καταφέραμε να κάνουμε την περσινή διοργάνωση, με ασφάλεια και δημιουργική χαρά. Ήταν πολύ δύσκολο, αλλά το επιχειρήσαμε και το πετύχαμε, με πολλή υπομονή, πολλές προσαρμογές, πολλή δουλειά για τα μέτρα ασφαλείας, δημιουργώντας όμως τις προϋποθέσεις για το φετινό καλοκαίρι. Το να παρακολουθήσεις σε ανοιχτό χώρο, σε προκαθορισμένη θέση, με τη μάσκα σου μια παράσταση σε απόσταση σε σχέση με τους γύρω σου ήταν, στα δικά μου μάτια τουλάχιστον, το πιο ασφαλές πράγμα που μπορούσες να κάνεις εν μέσω πανδημίας.
Όπου, για πρώτη φορά, το Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας βγαίνει εκτός πόλης. Τι σηματοδοτεί αυτό;Σιγά – σιγά θα μπορούμε να μιλάμε για ένα Φεστιβάλ με αφετηρία την Καλαμάτα. Του χρόνου, για παράδειγμα, θα θέλαμε να γεμίσουν με χορό περισσότερες πλατείες στα γύρω χωριά. Και να εκπαιδεύσουμε, μέσα από το χορό, τις τοπικές κοινωνίες ν’ αγαπούν την κίνηση και να την θεωρούν φάρμακο για το σώμα τους.
Η διαχείριση της πανδημίας από την καλλιτεχνική διεύθυνση του Φεστιβάλ ήταν ό,τι πιο ζόρικο σου έχει προκύψει επαγγελματικά;Δεν έχω βάλει όριο για πόσο θα μείνω στο Φεστιβάλ. Θέλω να είμαι εδώ, μέχρι τη στιγμή που θα μπορώ να προσφέρω.
Ήταν μια υπέρβαση. Καταρχάς, δεν σκέφτηκα καθόλου τον εαυτό μου. Σκέφτηκα μόνο τους καλλιτέχνες και τον κόσμο: Πώς θα μπορέσουν να έρθουν στο Φεστιβάλ και, την ίδια ώρα, να αισθάνονται ασφαλείς. Ήμουν σε ανοιχτή επικοινωνία με το ΥΠΠΟ, το Δήμαρχο και τη ΦΑΡΙΣ καθώς και την εταιρία παραγωγής και έπρεπε συνεχώς να έχουν όλοι κατά νου ότι κάνουμε χορό· και ο χορός προϋποθέτει επαφή – εννοείται με τεστ και χωρίς να μεσολαβούν άλλα event. Ήταν δύσκολο, αλλά δεν ήταν ακατόρθωτο. Εξάλλου, πιστεύω πως η φετινή διοργάνωση είναι η δυσκολότερη απ’ όλες τις προηγούμενες. Έχουμε πολλές ομάδες και πολλά τεχνικά ζητήματα λόγω των υγιειονομικών πρωτοκόλλων.
Γενικά, θα έλεγες ότι δεν το βάζεις εύκολα κάτω;Η αλήθεια είναι πως δεν έχω πει ποτέ ότι δεν μπορώ να κάνω κάτι. Θυμάμαι πως μια μέρα πριν την πρεμιέρα του περσινού φεστιβάλ λάμβανα τηλέφωνα που με καλούσαν να ακυρώσω ή μου έλεγαν ό,τι έκανα λάθος. Όμως, δεν θα ρίσκαρα ποτέ την ασφάλεια κανενός – ούτε των εργαζόμενων στο Φεστιβάλ, ούτε των συνεργατών μου, ούτε των καλλιτεχνών – αν δεν ήμουν σίγουρη ότι έχει γίνει το καλύτερο δυνατό.
Όχι, δεν ήμουν επιφυλακτική. Δεν έχω βάλει όριο για πόσο θα μείνω στο Φεστιβάλ. Θέλω να είμαι εδώ, μέχρι τη στιγμή που θα μπορώ να προσφέρω. Και πιστεύω πως έχω πολλά ακόμα να προσφέρω· κι επίσης, έχω το κέφι να το κάνω. Γενικά, παραμένω σε όλες μου τις συνεργασίες για όσο με ευχαριστούν. Ακόμα κι αν κουράζομαι πολύ, κάνοντας τόσα πράγματα παράλληλα.
Ω ναι! Πολύ! Από την άλλη, κάθε φορά που τελειώνει μια διοργάνωση, σκέφτομαι τι θα μπορούσα να είχα κάνει καλύτερα και πως μπορώ να το διορθώσω στην επόμενη. Ξέρω, δηλαδή, ποια ήταν τα λάθη μου το περασμένο ή το προπερασμένο καλοκαίρι κι επίσης ξέρω ότι θέλω να ρισκάρω περισσότερο. Την ίδια ώρα, σκέφτομαι πως αν δεν έκανα λάθη στο πρώτο φεστιβάλ, δεν θα έκανα καλύτερο το δεύτερο. Δεν με ενδιαφέρει να κρατήσω το θεσμό σε ένα σταθερό επίπεδο, πρέπει να υπάρχει εξέλιξη· έστω και μικρά, ταπεινά βήματα προς το καλύτερο. Η διεύθυνση μιας διοργάνωσης δεν είναι κάτι που το σπουδάζεις, προκύπτει εμπειρικά.
Ξέρω ότι θέλω να ρισκάρω περισσότερο
Τα εργαστήρια για τους κατοίκους, η εξωστρέφεια του Φεστιβάλ, η συνεργασία με σχολές χορού.
Μιλάς, συνεχώς, για τα επόμενα βήματα. Θέλεις να αναπτύξεις μια μακρόπνοη σχέση με το Φεστιβάλ;Ναι, θα ήθελα. Έχω στόχους μακροπρόθεσμους και όραμα για το που θέλω να φτάσει ο θεσμός. Ωστόσο, δεν προγραμματίζω σκεπτόμενη αν θα είμαι στο Φεστιβάλ και την επόμενη χρονιά.
Θα ήθελα το Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας να συνδεθεί περισσότερο με τις ελληνικές ομάδες, την προώθηση των ελληνικών έργων και των νέων καλλιτεχνών γενικότερα. Νιώθω μεγάλη περηφάνια όταν παρουσιάζουμε έργα εδώ και στη συνέχεια κατακτούν μια πορεία σε άλλες διοργανώσεις. Θα ήθελα, επίσης, να μπορούμε να κάνουμε τις δικές μας παραγωγές. Θα ήθελα να μεγαλώσει σε διάρκεια, να έχει διάλογο με όλες τις τέχνες και να αναπτύξουμε πιο πολλές συνεργασίες.
Θα ήταν βοηθητικό αν η θητεία του καλλιτεχνικού διευθυντή ανανεωνόταν ανά τριετία κι όχι ανά έτος, όπως συμβαίνει μέχρι σήμερα;Πράγματι, θα ήταν. Είναι ένα ζήτημα που έχει τεθεί και στη διάρκεια των διαδικασιών για την τριετή χρηματοδότηση του θεσμού. Παρόλα αυτά, αν δεν αλλάξει, δεν θα κολλήσω εκεί. Δεν σημαίνει πως ό,τι ισχύει στα χαρτιά, ισχύει και στο μυαλό. Προχωράω και κάνω προγραμματισμό για το 2022. Αν κάτι συμβεί και πάρει κάποιος άλλος τη θέση μου, θα επιδιώξω να ληφθεί υπόψη ο προγραμματισμός μου.
Ακούς την κριτική για όσα κάνεις;Ακούω τα πάντα. Αν δω ότι με βοηθάει να προχωρήσω, την λαμβάνω υπόψιν. Αν με μπλοκάρει, την αφήνω στην άκρη.
Προηγείται η αυτοκριτική;Η αυτοκριτική δουλεύει παντού: Από την πρόβα και τον προγραμματισμό του Φεστιβάλ μέχρι και στον τρόπο που μιλώ στα παιδιά μου.
Η διοικητική και οργανωτική ενασχόληση σε απομακρύνει από την πραγματική τέχνη;Δεν είμαι super woman, έχω κουραστεί πολύ, πνευματικά και σωματικά. Προς το παρόν, πάντως, δεν μπορώ ν’ αφήσω κάτι πίσω
Η αλήθεια είναι ότι ποτέ δεν μου άρεσαν τα οργανωτικά καθήκοντα. Γι’ αυτό και προσπαθώ να τα κάνω όλα και να βρίσκω την ισορροπία. Εξάλλου, όλα είναι χορός, κίνηση, δημιουργία· όλα είναι ένα. Το παζλ του προγραμματισμού είναι μια μορφή χορογραφίας.
Τι κόστος έχει αυτό το «προσπαθώ να τα κάνω όλα»;Τεράστιο – δεν ξεκουράζομαι καθόλου. Κοιμάμαι πολύ αργά, ξυπνάω πολύ πρωί, προσπαθώ να περνάω χρόνο με τα παιδιά μου και να είμαι παρούσα στις δραστηριότητες τους. Δεν είμαι super woman, έχω κουραστεί πολύ, πνευματικά και σωματικά. Προς το παρόν, πάντως, δεν μπορώ ν’ αφήσω κάτι πίσω. Ίσως κάποια στιγμή, να σταματήσω να χορεύω, αλλά σίγουρα δεν θα σταματήσω να διδάσκω.
Πολλοί μιλούν εγκωμιαστικά για το Fighting Monkey, την μέθοδο των Rootless Root.Το Fighting Monkey είναι μια γλώσσα για όλους. Διδάσκεται σε παιδιά, οικογένειες, ακόμα και διάσημους αθλητές και ομάδες του ΝΒΑ. Είναι μια πρακτική που διευρύνει τον τρόπο με τον οποίο κοιτάζουμε το ανθρώπινο σώμα και τη ζωή.
Η διδασκαλία μοιάζει να είναι ένα πολύ οργανικό κομμάτι σου. Σε βοηθάει να κοιτάζεις την επόμενη γενιά;Κοιτάζω τα σώματα τους, τον τρόπο που γυμνάζονται και προσπαθώ να μεταδώσω όλα αυτά που θα ήθελα εγώ να μάθω στην ηλικία τους. Θέλω, όμως, να το κάνω μέσα από μικρά ερεθίσματα προκειμένου ν’ ανακαλύψουν μόνοι τους το δρόμο και τις επιλογές τους. Αυτός που θέλει, θα επιβιώσει.
Ακούγεσαι αυστηρή.Θεωρώ ότι υπάρχουν πράγματα που πρέπει να γίνουν, χωρίς ασφυκτική πίεση. Ίσως γιατί το «πρέπει» έχει να κάνει και με «θέλω» για μένα.
Είμαι αυστηρή στους μαθητές μου, όσο είμαι και στα παιδιά μου. Αν θεωρώ πως πρέπει να μάθουν κάτι, είναι δυνατή η φωνή μου στο μάθημα.
Χρησιμοποιείς συχνά τη λέξη «πρέπει». Είναι πιο ισχυρό από το «θέλω» σου;Ομολογώ πως δεν το έχω παρατηρήσει. Πάντως, ναι, θεωρώ ότι υπάρχουν πράγματα που πρέπει να γίνουν, χωρίς ασφυκτική πίεση. Ίσως γιατί το «πρέπει» έχει να κάνει και με «θέλω» για μένα.
Η επαφή με το καινούργιο βλέμμα τι σου έχει προσφέρει;Μεγαλώνω μαζί με τους μαθητές μου, μαζί μαθαίνουμε ο ένας τον άλλο. Και την ίδια ώρα, μαθαίνω πολλά για την ανθρώπινη κατασκευή, τι σημαίνει σώμα και πως το χρησιμοποιώ ή πως το προετοιμάζω.
Θα έλεγες πως έχεις αναπτύξει φιλοσοφική σχέση με το σώμα σου;Νομίζω, ναι.
Πώς βίωσες την απόσταση από τη σκηνή και μάλιστα με έτοιμο έργο σε διαρκείς αναβολές;Έχω να εμφανιστώ σε κοινό 1.5 χρόνο και είναι η πρώτη φορά που μου συμβαίνει όσα χρόνια χορεύω. Το «Stones and Bones» βρέθηκε δυο φορές πριν την πρεμιέρα και δεν άνοιξε ποτέ η κουρτίνα. Ευτυχώς, θα το ανεβάσουμε τώρα στην Καλαμάτα. Δεν είναι τυχαίο πάντως, που με τον Γιόζεφ, δεν σταματήσαμε να διδάσκουμε. Έπρεπε να βρούμε έναν τρόπο για να μην απενεργοποιηθούμε, να μην κοιμηθεί το σώμα μας.
Το ανέφερες και νωρίτερα ακροθιγώς, αλλά σκέφτεσαι ότι πλησιάζει η στιγμή που ο χορός θα τελειώσει για σένα ως βίωμα σκηνής;Αν δω ότι το σώμα μου δεν ανταποκρίνεται στην ίδια δυναμική, δεν θα το κάνω. Προφανώς και θα υπάρξει η στιγμή που θα πω «τέλος».
Μεγαλώνω: Το βλέπω στο σώμα μου. Από την άλλη, εκτιμώ ότι η σκηνή δεν έχει συγκεκριμένο όριο ηλικίας. Έχουμε δει μεγάλους ανθρώπους να χορεύουν στη σκηνή και είναι μαγικοί. Μαθαίνεις πολύ από τα σώματα τους. Συνεπώς, πρέπει να κινηθεί κανείς έξυπνα. Οι παραστάσεις των Rootless Root είναι απαιτητικές και δεν θα ήθελα κανείς να σχολιάσει πως είμαι ανεπαρκής στην προσπάθεια μου να συνεχίσω όσα έκανα νεότερη. Αν δω ότι το σώμα μου δεν ανταποκρίνεται στην ίδια δυναμική, δεν θα το κάνω – είναι απλό. Για να απαντήσω στην ερώτηση σου, προφανώς και θα υπάρξει η στιγμή που θα πω «τέλος». Όπως έχει πει και ο Γιόζεφ. Θέλει να δημιουργούμε έργα μαζί κι αυτό του αρκεί. Παρότι στις πρόβες συνεχίζει να δίνει κανονικές παραστάσεις. Ωστόσο, έχει πάψει να θέλει να τον δουν. Εμένα πάλι μου αρέσει ακόμα.
Πόσα χρόνια χορεύεις;Από το 1993. Από τότε που αποφοίτησα.
Ποια είναι η πιο αιχμηρή εμπειρία σου επί σκηνής;Νομίζω πως πάντα θα ξεχωρίζω τη στιγμή που δημιουργήσαμε τους Rootless Root. Είχε προηγηθεί η συνεργασία με τον Βιμ Βαντεγκέιμπους, με τον οποίο συνδημιουργούσαμε και ταξιδεύαμε σε όλα τα μεγάλα θέατρα του κόσμου. Όμως, είναι πολύ διαφορετικό όταν παίρνεις το ρίσκο της δικής σου δημιουργίας. Κι εμείς, θέλαμε να πειραματιστούμε, να είμαστε ανοιχτοί στο ρίσκο και στο λάθος όπως όταν κάθε καλλιτέχνης βγαίνει στο φως της σκηνής. Δεν θα ξεχάσω την φράση που μας είχε πει κάποτε ένας δραματουργός: «Όταν βγαίνεις στη σκηνή πρέπει να κάνεις τους θεατές να σε ερωτευτούν».
Αισθάνεσαι πως υπήρξαν θεατές που σε ερωτεύτηκαν παρακολουθώντας σε;Δεν ξέρω αν με ερωτεύτηκαν. Πάντως έχουν έρθει νέα παιδιά μετά από μια παράσταση που μου είπαν πως ξεκίνησαν χορό γιατί με είδαν να χορεύω.
Αληθεύει πως είχες και διάσημους φαν;Δεν ξέρω αν με ερωτεύτηκαν θεατές. Πάντως έχουν έρθει νέα παιδιά που μου είπαν πως ξεκίνησαν χορό γιατί με είδαν να χορεύω
Η Πίνα Μπάους μου είχε μιλήσει με πάρα πολύ όμορφα λόγια μετά από μια παράσταση με τον Βιμ.
Δηλαδή, τι σου είπε;Μιλούσαμε για ώρα, μου φίλησε τα χέρια ενώ μου έγραψε κι ένα πολύ αγαπητικό σημείωμα. Κάτι που δεν έκανε για κανέναν άλλο χορευτή από τους δέκα που χόρευαν στην συγκεκριμένη παράσταση. Για μένα ήταν μια μαγική στιγμή. Κι έφτανε για να πω «τα κατάφερα».
Νοιάζεσαι για τα ίχνη που αφήνεις πίσω, για το πως εγγράφεσαι στην ιστορία του ελληνικού χορού;Και ναι και όχι. Ιδανικά θα ήθελα να εμπνευστούν από την δική μου προσπάθεια και να συνεχίσουν με το δικό τους αποτύπωμα. Φυσικά, θα ήταν πολύ ωραίο να με θυμούνται.
Παρακολουθώντας την πορεία σου θα σε ενέτασσα ανάμεσα στους Έλληνες καλλιτέχνες που άλλαξαν τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουμε το χορό. Εσύ πώς αποτιμάς την πορεία σου;Αισθάνομαι πως όσοι παρακολουθούν την πορεία μου, θα ξέρουν ότι δεν σταμάτησα ποτέ. Δεν επαναπαύτηκα ποτέ. Πάντα ήθελα να μάθω. Ακόμα και τώρα είμαι μαθήτρια. Εκεί είναι και η αξία του καλλιτέχνη, νομίζω. Να είναι διαχρονικός και να συνεχίζει.
Φέτος, στο Φεστιβάλ οργανώνεται ένα χορευτικό battle, όπου οι καλλιτέχνες θα πρέπει να δώσουν το καλύτερο τους μέσα σε ένα λεπτό. Αν σου ζητούσαν να κάνεις το ίδιο, τι θα παρουσίαζες;Αισθάνομαι πως όσοι παρακολουθούν την πορεία μου, θα ξέρουν ότι δεν σταμάτησα ποτέ. Δεν επαναπαύτηκα ποτέ
Δεν θα προετοίμαζα κάτι, θα αφηνόμουν στη μουσική. Και θα λάμβανα υπόψιν την αίσθηση που έχει αφήσει ο προηγούμενος χορευτής/ χορεύτρια από μένα που μπορεί να ήταν μοναδικός/ή.
Το 27ο Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας θα πραγματοποιηθεί από τις 16 έως τις 25 Ιουλίου.
Το έργο Stones and Bones, των RootlessRoot σε χορογραφία των Λίντα Καπετανέα και Jozef Fruček θα παρουσιαστεί στις 24 Ιουλίου (22:00) στο Αμφιθέατρο Κάστρου Καλαμάτας.
H φωτογράφιση πραγματοποιήθηκε στον χώρο του Ιδρύματος Ωνάση που «συγκατοικούν» και πειραματίζονται καλλιτέχνες, στην οδό Λεγάκη στου Ρέντη.
Phοtographer: Ελίνα Γιουνανλή
Fashion Editor: Σίσσυ Σουβατζόγλου
Makeup-Hair Styling: Νίκος Καζής
Διευθύνσεις καταστημάτων
PARTHENIS Αθήνα, Δημοκρίτου 20 & Τσακάλωφ
ANGELOS BRATIS
SPORT AND FASHION FREEDOM- LTD 212 00 03 710
