Brian & Roger Eno: Η μουσική δεν μπορεί να γεννήσει αλλαγές, μπορεί να τις εμπνεύσει

Συστήνονται ως δυο γείτονες που έχουν το ίδιο επώνυμο. Το βρετανικό φλέγμα του Brian και Roger Eno δεν τους εγκαταλείπει ούτε κι αυτό το μεσημέρι που μοιράζονται κάτι ακόμα: Την ίδια οθόνη, πρωταγωνιστώντας στην διαδικτυακή συνέντευξη τύπου – πρόλογο της πολυαναμενόμενης εμφάνισης τους στο Ωδείο Ηρώδου Αττικού σε ένα μήνα.

Στην πραγματικότητα, ο 73χρονος Brian Eno και ο, κατά 11 χρόνια, μικρότερος αδερφός του Roger έχουν βρει πολλές φορές έναν κοινό τόπο εκτός από τον συγγενικό δεσμό. Έχουν συμπορευτεί καλλιτεχνικά με θαυμαστά αποτελέσματα – παρότι ο ένας ήταν ήδη μέλος μιας μπάντας όταν ο άλλος μάθαινε να παίζει τις πρώτες του νότες. Και παρότι ο ένας είναι ένας ζωντανός μύθος της μουσικής ενώ ο άλλος έχει χαράξει έναν πιο ‘αθόρυβο’ δρόμο. Ωστόσο, από το 1983 – οπότε συνυπέγραψαν το θρυλικό «Αpollo» μέχρι το νεόκοπο «Mixing Colors» που θα τους φέρει μαζί στη σκηνή του Ηρωδείου στις 4 Αυγούστου, έχουν διανύσει μια πλούσια διαδρομή όπου ο ένας παρακολουθούσε και συνομιλούσε με τις συνθέσεις του άλλου.

Πλάνο της διαδικτυακής συνέντευξης με τα αδέρφια Eno υπό τον συντονισμό του μουσικού παραγωγού και διευθυντή του Pepper 96.6, Γιώργου Μουχταρίδη.

To πρόσφατο δημιούργημα τους. «Μixing Colors» ήταν μια βραδυφλεγής συνεργασία που ξεπέρασε τα 15 χρόνια ζύμωσης και προετοιμασίας. Ο Roger Eno συνέθετε κομμάτια και τα έστελνε στον αδελφό του σαν καρτ ποστάλ μέσα στα χρόνια. Ο Brian – που τα επεξεργαζόταν στη διάρκεια πολύωρων ταξιδιών με τρένο – συνειδητοποίησε ότι ήταν έργα που ταίριαζαν απίστευτα με το σκηνικό εξοχής που ‘έτρεχε’ έξω από το παράθυρο του «γιατί η μουσική είναι ένα ταξίδι, παρότι δεν σε πάει πουθενά συγκεκριμένα και δεν έχει μόνο έναν προορισμό» εξηγεί ο Brian Eno.

Brian Eno: Η μουσική είναι ένα ταξίδι που δεν έχει μόνο έναν προορισμό

Αυτό το υλικό που συγκεντρώθηκε και αποτέλεσε το πρώτο τους ολοκληρωμένο κοινό άλμπουμ – κυκλοφορώντας δε λίγους μήνες μετά το ξέσπασμα της πανδημίας – θ’ ακουστεί για πρώτη φορά στη σκιά της Ακρόπολης. Και ήταν δύσκολο ν’ αντισταθούν σε αυτή τη δυνατότητα συνομιλίας με το μνημείο. «Και την ελάχιστη ευαισθησία να έχει κανείς, θα επιτρέψει στον περιβάλλοντα χώρο να επηρεάσει το υλικό του. Πιστεύω πως κανείς δεν μπορεί να κάνει λάθος παίζοντας σε χώρους σαν το Ηρώδειο» παρατηρεί ο Roger Eno, που τα τελευταία τρία χρόνια έχει ‘κολλήσει’ με τους αρχαίους ελληνικούς μύθους.

Επίσημη πρώτη 

Η αδερφική συνάντηση θα είναι η πρώτη live εμφάνιση τους και το κυριότερο η πρώτη φορά που θα ανεβάσει τον Brian Eno σε αθηναϊκή σκηνή – αυτό τον πρωτοπόρο της ambient αλλά και τον μουσικό που ταυτίστηκε ως συνεργάτης, εμπνευστής και παραγωγός σπουδαίων άλμπουμ του David Bowie, των U2 και των Talking Heads – ανάμεσα σε πολλούς άλλους.

Γιοι ενός ταχυδρόμου μεγάλωσαν με το προνόμιο να υπηρετήσουν επαγγελματικά αυτό που αγαπούν.

Για να είμαστε ειλικρινής – ακόμα και ο Roger φροντίζει να το υπενθυμίσει στη διάρκεια της συνέντευξης τύπου – ο Brian Eno είναι η ιδιοφυΐα της οικογένειας και, όπως πολλοί έχουν γράψει, «εκείνος που μετακίνησε τον ορισμό της μουσικής ιδιοφυΐας». Βαθιά πολιτικοποιημένος και με τη διάθεση να έχει έντονο κοινωνικό αποτύπωμα φλερτάρει και με την ιδιότητα ενός διανοούμενου που επιμένει να μιλάει για την κλιματική αλλαγή ως το μεγαλύτερο στοίχημα της ανθρωπότητας, την ευκαιρία της πανδημίας για επαναπροσδιορισμό, την καταστροφή που έσπειρε ο Τραμπ και ο Τζόνσον και την δύναμη της μουσικής να αγγίζει τις κοινωνίες ακόμα κι αν ο τρόπος διάχυσης της έχει αλλάξει. Ευτυχώς, ο μικρός αδερφός του, αντλεί από την ίδια δεξαμενή ιδεών που βάζουν τον άνθρωπο στο κέντρο των πραγμάτων – κι όχι το κέρδος.

Κι έτσι ήταν πραγματική απόλαυση να ακούς τον μικρό και τον μεγάλο Eno να στηλιτεύουν, χωρίς καμία αναστολή, την ανθρώπινη αλαζονεία στο πρόσωπο μερικών δισεκατομμυριούχων (βλέπε τον ιδιοκτήτη της Amazon Τζεφ Μπέζος) που πλουτίζουν εις βάρος των πολλών, είναι εγωπαθείς, απροκάλυπτα φοροφυγάδες και ονειρεύονται με τα λεφτά τους να κατακτήσουν το διάστημα.

«Είναι αηδιαστική η ιδέα ιδιωτικοποίησης του Διαστήματος, τη στιγμή που κάποιοι διευθύνουν σκλαβοπάζαρα τύπου Amazon, αποδεδειγμένα φοροδιαφεύγουν και η πλειονότητα πιστεύει ότι εκπροσωπούν ένα success story» τονίζει ο Roger Eno· ενώ ο αδελφός του στρέφει το βλέμμα του στην κλιματική αλλαγή. «Είναι φοβερό να βλέπεις την ευφυϊα του ανθρώπινου πολιτισμού να εκτονώνεται σε κινήσεις εντυπωσιασμού. Δεν εναντιώνομαι στην υψηλή τεχνολογία, αλλά είμαι κατά της άποψης ότι το μέλλον μας βρίσκεται στο διάστημα – οπότε μπορούμε να γ… αυτόν τον πλανήτη και να εξαφανιστούμε για τον ‘Αρη. Αντίθετα, πρέπει να κάνουμε ελκυστική την ιδέα αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. Θα ήμουν πολύ χαρούμενος αν όλος αυτός ο εγωϊσμός, η έπαρση και τα χρήματα χρησιμοποιούνταν για να την εμποδίσουμε. Αντί να μας απασχολεί πως θα εποικήσουμε άλλους πλανήτες, ας αφοσιωθούμε στο να σώσουμε αυτόν», διαμαρτύρεται ο Brian Eno.

Roger Eno: Είναι αηδιαστική η ιδέα ιδιωτικοποίησης του Διαστήματος, τη στιγμή που κάποιοι διευθύνουν σκλαβοπάζαρα τύπου Amazon

Την ίδια ώρα, χαρακτηρίζει «κακή συνταγή» την φτωχοποίηση των πολλών και «αδιανόητη» την υπερσυγκέντρωση πλούτου στα χέρια των λίγων. «Δυστυχώς, οι έξυπνοι αυτού του κόσμου έχουν αποχωρήσει από τον δημόσιο διάλογο και μας έχουν αφήσει στο έλεος κάποιων δηλητηριωδών περιπτώσεων που ασκούν πολιτική».

Παραπέμποντας στο «After we’re gone» ένα βιβλίο που οραματίζεται τη Γη μετά την εξαφάνιση του ανθρώπινου είδους από αυτήν, τ΄ αδέρφια Eno μιλούν για την ευκαιρία που αποτέλεσε η πανδημία να νικηθεί το υπάρχον σύστημα. Οι ελπίδες για τον Roger Eno κατέρρευσαν όταν είδε «μια ουρά έξι χιλιομέτρων να σχηματίζεται έξω από ένα μπεργκεράδικο. Τότε απογοητεύτηκα πως τίποτε δεν πρόκειται ν’ αλλάξει» λέει. Αν υπάρχει ένα κέρδος από αυτήν την παγκόσμια υγειονομική περιπέτεια είναι πως «οι λαοί κατανόησαν ποιοι είναι οι άνθρωποι κλειδιά για τις κοινωνίες μας. Είναι οι γιατροί, οι επιστήμονες, οι άνθρωποι που εργάζονται στην καθαριότητα και εμπόδισαν από την περαιτέρω διάδοση της πανδημίας» παρατηρεί ο Brian.

Αφουγκραζόμενοι μια εποχή που αλλάζει ραγδαία, τα αδέρφια Eno δεν ανησυχούν για την επίδραση της μουσικής στους ανθρώπους. Απεναντίας, πιστεύουν ότι η δυνατότητα της να επηρεάζει τις κοινωνίες και να τις λυτρώνει είναι πιο ισχυρή από ποτέ. «Η μουσική δεν μπορεί να γεννήσει αλλαγές, μπορεί όμως να τις εμπνεύσει. Μπορεί να βοηθήσει στην αναζήτηση ενός νέου ήθους για τα πράγματα. Η μουσική περιγράφει το πως νιώθουμε για τη ζωή, συμπυκνώνει το βίωμα μας σε μια κάψουλα και το διαδίδει. Η μουσική δεν ενέχει κινδύνους, μπορεί ο καθένας να πάρει το ρίσκο της» λένε συμπληρώνοντας ο ένας την σκέψη του άλλου.

Γι’ αυτό και οι δυο τους αισθάνονται προνομιούχοι που κατάφεραν να υπηρετήσουν τη μουσική ή αλλιώς να γίνουν καλλιτέχνες και να επεκτείνουν την παιδικότητα τους στην ενήλικη ζωή. «Είναι τρομερή τύχη να μετατρέπεις σε δουλειά αυτό που αγαπάς. Εμείς αποφασίσαμε να ξοδέψουμε τη ζωή μας παίζοντας, δεν δουλεύουμε – παίζουμε μουσική» παρατηρούν αμφότεροι.

Αμφότεροι πολέμιοι του Τραμπισμού και της πρωθυπουργίας Τζόνσον που χαρακτηρίζουν “ασθένεια” για την Αγγλία.

Με ανυπομονησία περιμένουν τον ερχομό τους στην Ελλάδα αφού στην Αγγλία δεν έχει σταματήσει να βρέχει για δύο μήνες. Και επικαλούνται την επίσκεψη του ελληνικού ήλιου ως κάποια λύτρωση. Αν και για τον Brian Eno, η Ελλάδα θα ήταν μια υπέροχη επιλογή να ζήσει μόνιμα κανείς αφού «η Αγγλία είναι μια άρρωστη χώρα πια» λέει, σχολιάζοντας το φαινόμενο Τζόνσον και την «καθημερινότητα που χτίζει βασισμένος σε ψέματα». Προσωπικός φίλος του Γιάνη Βαρουφάκη θα χαρεί μαζί του την Ελλάδα για ολιγοήμερες διακοπές (αμέσως μετά την συναυλία) μέχρι να αναχωρήσει για την Αλβανία και την Ουκρανία όπου σκοπεύει να επισκεφθεί μερικά ποτάμια ανέγγιχτα από την «ανάπτυξη».

Πριν, βέβαια, μεταμορφωθούν σε κοινούς τουρίστες και αφομοιωθούν από το ελληνικό τοπίο, θα μεταμορφώσουν οι ίδιο το Ηρώδειο σ’ ένα ατμοσφαιρικό ηχοτοπίο στοχασμού. Ραντεβού στις 4 Αυγούστου.